Попоски: Многу е полесно кога отворено си ги кажуваме работите

Во очекување сме на про­це­сот на ске­ни­ра­ње, ка­ко че­кор на­пред во евро­ат­лант­ски­те ин­те­гра­ции, и тоа во еден бу­рен пер­и­од во Ма­ке­до­ни­ја. Што, всуш­ност, зна­чи тоа и што но­си ре­ал­но во вре­ме, кол­ку ќе се на­ма­ли тој пер­и­од ко­га ќе поч­нат ви­стин­ски­те пре­го­во­ри?
По­по­ски: Ве­ро­јат­но, ако во­оп­што мо­же­ме да изд­во­и­ме не­што што мо­же да из­ле­зе ка­ко по­зи­тив­но од це­ли­от овој про­цес за над­ми­ну­ва­ње на по­ли­тич­ка­та кри­за, тоа е мож­но­ста по кон­крет­ни те­ми во де­лот на пог­лав­ја­та 23 и 24 да мо­же­ме да на­пра­ви­ме че­кор на­пред би­деј­ќи ка­ко ре­зул­тат на зго­ле­ме­ни­от фо­кус од ЕК мно­гу е ве­ро­јат­но де­ка ќе про­из­ле­зат пре­по­ра­ки кои ќе ни би­дат до­бра ос­но­ва за ре­фор­ми­те кои ќе тре­ба да ги спро­ве­де­ме во де­лот на вла­де­е­ње на пра­во­то, пра­ктич­но во си­те об­ла­сти и во си­те ин­сти­ту­ции.

Во пра­кти­ка ќе ни доз­во­ли да ја по­кри­е­ме раз­ли­ка­та во вре­ме ко­ја ја до­бив­ме во од­нос на Цр­на Го­ра и на Ср­би­ја, кои фор­мал­но поч­наа со ске­ни­ра­ње, а ние бев­ме бло­ки­ра­ни. И мис­лам де­ка на тој на­чин ќе на­пра­ви­ме ед­на мо­би­ли­за­ци­ја за исти­те ре­фор­ми што ќе би­дат пре­дус­лов за нив, а прет­ход­но беа за Хр­ват­ска, со но­ви­от при­стап на пре­го­ва­ра­ње за влез во ЕУ да ги на­пра­ви­ме и ние. Од вре­мен­ска перс­пе­кти­ва две ра­бо­ти се бит­ни. Ед­на­та е кол­ку бр­гу ние ќе ис­по­ра­чу­ва­ме, би­ло да е тоа во до­ме­нот на ме­ди­у­ми би­ло да е во до­ме­нот на вла­де­е­ње на пра­во­то, судс­тво­то, пра­ктич­но се­то тоа што е по­вр­за­но со тие сег­мен­ти, но, исто та­ка, и кол­ку бр­зо ќе би­де под­го­тве­на ЕУ да ни да­ва но­ви одред­ни­ци и кол­ку по­ли­тич­ка­та кли­ма ќе се ме­ну­ва та­му за за­тво­ра­ње на пог­лав­ја­та. Нам ќе ни тре­ба по­ли­тич­ка кли­ма не са­мо за отво­ра­ње, ту­ку и за за­тво­ра­ње на пог­лав­ја­та.

Кон кра­јот на ме­се­цов ќе би­де­те до­ма­ќин на ва­ши­от ко­ле­га од Ати­на, грч­ки­от шеф на дип­ло­ма­ти­ја­та Ни­кос Ко­ѕи­јас. Што е на аген­да­та на сред­ба­та?
По­по­ски: Глав­на те­ма, ве­ро­јат­но, ќе би­де за­тво­ра­ње­то на пла­нот за ли­ста на мер­ки за гра­де­ње до­вер­ба. Раз­ме­нив­ме ме­ѓу две­те ми­ни­стерс­тва, а до не­го­во­то до­а­ѓа­ње ќе има и не­кол­ку опе­ра­тив­ни сред­би ме­ѓу на­ши­те по­ли­тич­ки ди­ре­кто­ра­ти во МНР. Ќе ја за­о­кру­жи­ме ли­ста­та во де­лот на ме­ѓу­др­жав­ни до­го­во­ри, про­мо­ци­ја на биз­ни­сот, отво­ра­ње гра­нич­ни пре­ми­ни, по­го­ле­мо по­вр­зу­ва­ње и про­е­кти за пре­ку­гра­нич­на со­ра­бо­тка, и ве­ру­вам во овој мо­мент де­ка по­стои го­ле­ма ве­ро­јат­ност до то­гаш да би­дат за­вр­ше­ни и ќе мо­же­ме да ги из­ло­жи­ме.

Дру­ги­от дел се­ко­гаш е по­вр­зан со оној на­мет­нат и дол­го­го­ди­шен спор за име­то за кој до­се­га не сме ви­де­ле кон­крет­ни че­ко­ри за за­бр­зу­ва­ње на тој про­цес или за акти­ви­ра­ње. Мис­лам де­ка не е ре­ал­но да оче­ку­ва­ме не­кој го­лем че­кор на­пред во пог­лед на име­то при таа сред­ба, но ќе има го­ле­ма сим­бо­ли­ка би­деј­ќи не сме има­ле мно­гу мож­но­сти за би­ла­те­рал­ни сред­би во ед­ни­от или во дру­ги­от гла­вен град и ќе има­ме ед­на мож­ност да на­пра­ви­ме еден че­кор на­пред кон мер­ки кои би тре­ба­ло да би­дат по­зи­тив­но при­фа­те­ни во две­те др­жа­ви.

Ко­ѕи­јас до­а­ѓа од ка­би­не­тот на Ци­прас, кој про­мо­ви­ра­ше еден пос­ло­бо­до­у­мен и по­о­тво­рен при­од во по­ли­ти­ка­та и во на­ста­пи­те, од­нос­но по­ка­жу­ва не­фор­ма­лен при­од во на­ста­пи­те, сим­бо­лич­но со тоа што не но­си вра­то­вр­ска. Кол­ку таа не­фор­мал­ност е при­сут­на и во ко­му­ни­ка­ци­ја­та?
По­по­ски: Мис­лам де­ка има­ме ед­но ни­во на отво­рен раз­го­вор за си­те пра­ша­ња, и за оние за кои се сог­ла­су­ва­ме и за оние за кои не се сог­ла­су­ва­ме. И мис­лам де­ка тоа на што вие пра­ви­те алу­зи­ја за ни­во­то на не­фор­мал­ност е реф­ле­кти­ра­но и во ни­во­то на раз­го­во­ри­те. Има пред­ност во тоа. Во си­ту­а­ци­ја во ко­ја две зем­ји има­ат бре­ме и те­жи­на од на­мет­нат спор, мно­гу е по­лес­но ко­га отво­ре­но си ги ка­жу­ва­ме ра­бо­ти­те. Мно­гу е по­до­бро до­кол­ку отво­ре­но си ги ка­же­ме на­ши­те стра­ву­ва­ња де­ка Гр­ци­ја не­ма на­ме­ра да се прид­ви­жи во ре­ша­ва­ње на спо­рот или нив­на­та тен­ден­ци­ја се­ко­гаш да го од­ло­жу­ва­ат и да го пре­фр­ла­ат на дру­ги по­ли­ња, нив­ни­те стра­ву­ва­ња де­ка Ма­ке­до­ни­ја про­мо­ви­ра ире­ден­ти­зам и де­ка тоа е за­гро­зу­ва­ње на нив­ни­те на­ци­о­нал­ни ин­те­ре­си.

По­зи­ци­и­те се јас­ни, пред­вид­ли­ви и на ли­ни­ја на она што е јав­но ко­му­ни­ци­ра­но, та­ка што од ас­пект на су­шти­на не би мо­жел да ка­жам де­ка ние има­ме не­кое клуч­но по­ме­сту­ва­ње од нив­на стра­на кон нас или од на­ша стра­на кон нив, но, де­фи­ни­тив­но, има­ме ед­на кли­ма на ста­ва­ње на ар­гу­мен­ти­те на ма­са на не­фор­ма­лен на­чин, нив­но сог­ле­ду­ва­ње и гле­да­ње што е мож­но да на­пра­ви­ме на кра­ток рок. Во овој мо­мент мис­лам де­ка тоа што е мож­но да на­пра­ви­ме на кра­ток рок е, се­пак, да има­ме че­кор на­пред во до­ме­нот на тие мер­ки за гра­де­ње до­вер­ба ме­ѓу Ма­ке­до­ни­ја и Гр­ци­ја.

Ма­ке­до­ни­ја и Гр­ци­ја се нај­доа и на ли­ни­ја ко­ја по­втор­но го по­де­ли све­тот – тоа е га­со­во­дот „Тур­ски тек“. И две­те се на кар­та­та на га­со­во­дот на Ру­си­ја. Га­со­во­дот ста­на еден вид ре­фе­рен­дум­ско пра­ша­ње за Исто­кот или за За­па­дот. Од дру­га стра­на, Ма­ке­до­ни­ја има по­тре­ба од га­сот ка­ко ста­би­лен енер­гент и за гра­ѓа­ни­те и за ин­ве­сти­то­ри­те.
По­по­ски: Би се сог­ла­сил до не­ка­де де­ка се соз­да­де пер­цеп­ци­ја оти се ра­бо­ти за не­ка­ков ре­фе­рен­дум или за до­не­су­ва­ње од­лу­ки за тоа да­ли За­па­дот или Исто­кот тре­ба да би­де од­лу­чу­вач­ки. Мис­лам де­ка, се­пак, не со­од­вет­ству­ва со ре­ал­но­ста. Две ра­бо­ти се бит­ни. Ед­на­та е еко­ном­ска, а тоа е фа­ктот де­ка ни тре­ба­ат по­ве­ќе енер­ген­ти и де­ка кол­ку по­ве­ќе про­е­кти има­ме што ќе до­не­сат енер­ген­ти во це­ли­от ре­ги­он, вклу­чи­тел­но и во Ма­ке­до­ни­ја, тол­ку по­до­бро ќе би­де за нас би­деј­ќи ни­кој, ни­ту ние ни­ту на­ши­те со­се­ди, не е бо­гат со енер­ген­ти. Енер­ги­ја­та е таа што ќе опре­де­ли кол­ку бр­гу ќе се раз­ви­ва­ме. И во таа смис­ла ра­бо­ти­те се по­ед­но­став­ни и се сог­ла­су­ва­ме де­ка ни тре­ба­ат по­ве­ќе. Вто­ри­от до­мен е по­ли­тич­ки­от. Во од­нос на тоа, за нас е најз­на­чај­но де­ка ние стра­те­ги­ски сме од­лу­чи­ле оти тре­ба да при­па­ѓа­ме во ед­на европ­ска за­ед­ни­ца. Ту­ка е Европ­ска­та уни­ја, ту­ка е НА­ТО. И де­ка е нор­мал­но до­кол­ку са­ка­ме да при­па­ѓа­ме во ед­на та­ква за­ед­ни­ца, од­лу­ки­те кои се од стра­те­ги­ско зна­че­ње да ги до­не­су­ва­ме во со­ра­бо­тка и во кон­сул­та­ции со тие што ни се парт­не­ри.

Кон­крет­но за „Тур­ски тек“, на­ша­та по­зи­ци­ја е отво­ре­на од са­ми­от по­че­ток. Ние са­ка­ме да има га­со­вод кој ќе овоз­мо­жи да се до­не­се по­ве­ќе гас до Евро­па и кој, евен­ту­ал­но, би по­ми­ну­вал низ Ре­пуб­ли­ка Ма­ке­до­ни­ја, со што би се на­ма­ли­ла це­на­та на енер­ген­ти­те и би се зго­ле­ми­ло нив­но­то ко­ли­чес­тво. Од дру­га стра­на, за тоа да се слу­чи, нам пр­во ни е по­тре­бен до­го­вор ме­ѓу на­ба­ву­ва­чот, од­нос­но Ру­си­ја и Тур­ци­ја ко­ја е пр­ва­та точ­ка на кон­такт на европ­ски­от кон­ти­нент, а по­тоа со си­те зем­ји кои се на таа тра­са, а кои се дел од ЕУ, ка­ко Гр­ци­ја или Сло­вач­ка, или се на пат да ста­нат член­ки, ка­ко Ма­ке­до­ни­ја и Ср­би­ја. Од пр­ви­от со­ста­нок што го имав­ме на ми­ни­стер­ско ни­во во Бу­дим­пе­шта, ме­ѓу си­те овие зем­ји бе­ше при­сут­на и Европ­ска­та ко­ми­си­ја. Вто­ри­от пре­дус­лов кој мо­ра да се ис­пол­ни е да има сог­лас­ност од стра­на на ЕУ де­ка тоа не­ма да го на­ру­ши се­вкуп­ни­от па­зар. Ова е на­ша­та по­зи­ци­ја и таа е мно­гу јас­на, ба­зи­ра­на на стра­те­ги­ска ори­ен­та­ци­ја и при­о­ри­те­ти, кои се членс­тво во ЕУ и кон­сул­та­ци­ја со на­ши­те парт­не­ри на овој пат и еко­ном­ска­та ло­ги­ка, од­нос­но но­се­ње по­ве­ќе гас и по­ни­ска це­на, за што мис­лам де­ка си­те сме сог­лас­ни.

Ка­ко шеф на ма­ке­дон­ска­та дип­ло­ма­ти­ја, ка­ко вли­ја­ат по­ли­тич­ка­та кри­за во Ма­ке­до­ни­ја и спра­ву­ва­ње­то со те­ро­ри­стич­ка­та гру­па во Ку­ма­но­во врз евро­ат­лант­ска­та ин­те­гра­ци­ја, врз до­бро­со­седс­тво­то во ре­ги­о­нот, па и врз стран­ски­те ин­ве­сти­ции?
По­по­ски: Ко­ја би­ло зго­ле­ме­на не­пред­вид­ли­вост, а си­гур­но има­те по­го­ле­ма не­пред­вид­ли­вост до­кол­ку има­те по­ли­тич­ка кон­фрон­та­ци­ја во зем­ја­та, не мо­же да ви се одра­зи до­бро на кли­ма­та во со­седс­тво, а уште по­мал­ку на кли­ма­та за ин­ве­сти­ции. От­ту­ка и глав­ни­от мо­тив да ги на­со­чи­ме си­те си­ли кон над­ми­ну­ва­ње на оваа кри­за и да ја вра­ти­ме пред­вид­ли­во­ста на еко­ном­ски план, би­деј­ќи таа ќе ни до­не­се по­ве­ќе ин­ве­сти­то­ри и кре­и­ра­ње но­ви ра­бот­ни ме­ста.

Во од­нос на криз­на­та си­ту­а­ци­ја во Ку­ма­но­во, ко­ја бе­ше иск­лу­чи­тел­но се­ри­оз­на, нај­важ­но е да се ка­же де­ка таа бе­ше над­ми­на­та бла­го­да­ре­ние на ма­ке­дон­ски­от од­го­вор на те­рен и во по­ли­тич­ки­от дел, но, исто та­ка, и на од­го­во­рот на на­ши­те со­се­ди кои на по­ли­тич­ко ни­во ис­пра­ти­ја јас­ни по­ра­ки де­ка кое би­ло ек­стрем­но дејс­тву­ва­ње не­ма под­др­шка и мис­лам де­ка ту­ка со­ра­бо­тка­та и по­ра­ки­те кои беа ис­пра­те­ни, и во Ма­ке­до­ни­ја од си­те по­ли­тич­ки пар­тии и во со­седс­тво­то, осо­бе­но во Ко­со­во и во Ал­ба­ни­ја, беа при­мер за тоа ка­ко мо­же­ме да ели­ми­ни­ра­ме за­ка­на ко­ја пре­ку кри­ми­нал­но-те­ро­ри­стич­ки актив­но­сти има ам­би­ции да ста­не фа­ктор и да дејс­тву­ва, би ре­кол, по­ве­ќе на јав­на­та сце­на откол­ку са­мо пре­ку кри­ми­нал­ни актив­но­сти. Овој од­го­вор бе­ше при­мер за тоа ка­ко би тре­ба­ло да има­ме дејс­тву­ва­ње кое ќе ги от­стра­ни та­кви­те за­ка­ни и кое, ко­неч­но, ќе на­пра­ви по­до­бра кли­ма за си­те во ре­ги­о­нот би­деј­ќи ни­кој не­ма ин­те­рес од зго­ле­му­ва­ње на тен­зи­и­те.

Во вр­ска со слу­чу­ва­ња­та во Ку­ма­но­во има­ше раз­лич­ни из­ве­сту­ва­ња во Ср­би­ја и во Бу­га­ри­ја. Ка­кви се од­но­си­те со нив?
По­по­ски: Со Ср­би­ја има­ме од­лич­ни од­но­си и по са­ми­от факт што е втор нај­го­лем тр­гов­ски парт­нер на Ре­пуб­ли­ка Ма­ке­до­ни­ја и по тоа што има­ме огром­на со­ра­бо­тка во де­лот на транс­порт и на по­вр­за­ност, срп­ска­та за­ед­ни­ца во Ма­ке­до­ни­ја, ма­ке­дон­ска­та за­ед­ни­ца во Ср­би­ја, на­ви­сти­на има­ме од­лич­ни од­но­си. Не ни по­ма­га ко­га има­ме криз­на си­ту­а­ци­ја да ги зго­ле­му­ва­ме тен­зи­и­те. Мис­лам де­ка тоа е ва­лид­но за си­те зем­ји од ре­ги­о­нот, та­ка што ќе тре­ба да се фо­ку­си­ра­ме на тоа ка­ко ко­му­ни­ци­ра­ме по од­нос на опре­де­ле­ни пра­ша­ња од две­те стра­ни на гра­ни­ци­те. Тоа впро­чем е и срп­ски и ма­ке­дон­ски ин­те­рес. Но, ко­неч­но, до­бар ре­пер за тоа ка­ква е пер­цеп­ци­ја­та е и јав­но­то мис­ле­ње, спо­ред кое Ср­би­ја е пер­ци­пи­ра­на во Ма­ке­до­ни­ја ка­ко при­ја­тел­ска зем­ја, а и во Ср­би­ја мис­лам де­ка спо­ред мно­гу ан­ке­ти на јав­но­то мне­ние Ма­ке­до­ни­ја е по­и­сто­ве­те­на ка­ко најб­ли­ска и нај­при­ја­тел­ски на­стро­е­на зем­ја. Мис­лам де­ка тоа тре­ба да го иско­ри­сти­ме и за по­го­ле­ма про­мо­ци­ја и за по­го­ле­ма раз­ме­на ме­ѓу две­те зем­ји.

Од­но­си­те ко­га сте кан­ди­дат за НА­ТО и за ЕУ се­ко­гаш се по­комп­ли­ку­ва­ни со тие кои се вна­тре, збо­ру­вам во од­нос на со­се­ди­те, откол­ку со тие што се со ва­ши­от ста­тус, од­нос­но са­ка­ат да вле­зат во клу­бот. Во Бу­га­ри­ја глав­но­то ус­ло­ву­ва­ње кое е на ма­са е де­ка Со­фи­ја оче­ку­ва да има­ме до­го­вор за до­бро­со­седс­тво и Со­фи­ја оче­ку­ва да има­ме ме­ха­ни­зам со кој би ја сле­де­ле при­ме­на­та на тие мер­ки до на­ше­то зач­ле­ну­ва­ње во ЕУ. Наш ин­те­рес ќе би­де да соз­да­де­ме кли­ма со ко­ја во две­те зем­ји тоа не­ма да би­де при­ме­но ка­ко ин­стру­мент за бу­гар­ски при­ти­сок врз Ма­ке­до­ни­ја, ту­ку ка­ко на­чин на кој би ја зго­ле­ми­ле би­ла­те­рал­на­та со­ра­бо­тка на си­те по­ли­ња. Тоа ќе би­де клуч­но. До­се­га има­ше при­лич­но ин­тен­зив­на ко­му­ни­ка­ци­ја ме­ѓу ра­бот­ни гру­пи, но по­ли­тич­ка­та не­ста­бил­ност во Бу­га­ри­ја во опре­де­лен пер­и­од ја за­ба­ви таа со­ра­бо­тка, а по­тоа кај нас по­ли­тич­ка­та си­ту­а­ци­ја бе­ше таа ко­ја ни ди­кти­ра­ше опре­де­ле­но за­ба­ву­ва­ње на тем­по­то. Се­га сме во фа­за ко­га со еден или два со­ста­но­ци би мо­же­ле да ги ста­ви­ме ра­бо­ти­те на ед­на јас­на ос­но­ва и би мо­же­ле да при­ста­пи­ме кон за­тво­ра­ње на тие пра­ша­ња.

Ка­ко прв чо­век на дип­ло­ма­ти­ја­та, кол­ку бе­ше важ­но тоа што не се на­ру­ши ме­ѓу­ет­нич­ка­та ста­бил­ност во др­жа­ва­та со слу­чу­ва­ња­та во Ку­ма­но­во?
По­по­ски: Се­ко­ја та­ква ак­ци­ја, се­кој на­стан со та­ква ди­мен­зи­ја но­си се­ри­о­зен ри­зик за пер­цеп­ци­ја­та од над­вор. Тоа се слу­чу­ва­ше и со ак­ци­и­те во го­ле­ми зем­ји ка­ко Фран­ци­ја, Бел­ги­ја или Гер­ма­ни­ја, исто­то се слу­чу­ва и со зем­ји­те кои са­ка­ат да би­дат дел од НА­ТО. За нас најз­на­чај­но бе­ше тоа што по­ли­тич­ки­от од­го­вор на на­ши­те со­се­ди, осо­бе­но на Ал­ба­ни­ја и на Ко­со­во, на ни­во на ин­сти­ту­ци­и­те бе­ше на ли­ни­ја на тоа де­ка са­ка­ме да ги за­чу­ва­ме ста­бил­но­ста и ми­рот во ре­ги­о­нот, а уште поз­на­чај­но бе­ше тоа што по­ли­тич­ки­те пар­тии во Ре­пуб­ли­ка Ма­ке­до­ни­ја, без раз­ли­ка на нив­ни­от предз­нак кој се по­вр­зу­ва со опре­де­ле­на за­ед­ни­ца, беа единс­тве­ни. Ние са­ка­ме Ре­пуб­ли­ка Ма­ке­до­ни­ја со те­ри­то­ри­ја­лен ин­те­гри­тет и не­ма да доз­во­ли­ме да да­де­ме по­ли­тич­ка под­др­шка на кри­ми­нал­ни гру­пи кои са­ка­ат да ја зло­у­по­тре­бат по­зи­ци­ја­та, од­нос­но нив­но­то брен­ди­ра­ње за ос­тва­ру­ва­ње не­ка­кви по­ли­тич­ки це­ли. Овој од­го­вор е најз­на­ча­ен за на­ши­те парт­не­ри што нѐ наб­љу­ду­ва­ат би­деј­ќи ќе имав­ме со­се­ма дру­га оцен­ка од зем­ји­те-член­ки на НА­ТО и на ЕУ до­кол­ку овој од­го­вор не сле­ду­ва­ше. За­тоа сме­там де­ка ни­во­то на зре­лост во од­го­во­рот по­ка­жу­ва де­ка Ре­пуб­ли­ка Ма­ке­до­ни­ја, со­о­че­на со та­ква се­ри­оз­на за­ка­на, е до­вол­но ком­фор­на за НА­ТО и ЕУ да чув­ству­ва­ат де­ка Ре­пуб­ли­ка Ма­ке­до­ни­ја е парт­нер кој тре­ба да би­де во клу­бот. Во та­ква опас­на и не­среќ­на си­ту­а­ци­ја ка­ко таа во Ку­ма­но­во по­ка­жав­ме ка­па­ци­тет и за ре­ша­ва­ње проб­ле­ми на те­рен, но и за пра­ќа­ње јас­на по­ли­тич­ка по­ра­ка за кур­сот кој го др­жи Ма­ке­до­ни­ја во над­во­реш­но-по­ли­тич­ки це­ли, а тоа е членс­тво во НА­ТО и во ЕУ.

Разговараше: Наум Стоилковски
(Интервјуто со Никола Попоски е објавено во 145. број на неделникот Република, 12.06.2015)

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.