Коj добива, а коj губи?

Колумнист: Горан Момироски

Пр­ва­та вест што го оби­ко­ли све­тот е де­ка во Ма­ке­до­ни­ја има­ло пуч, при што си­те што ја слуш­на­ле ве­ста за­мис­лу­ва­ле тен­ков­ски ко­ло­ни ка­ко вле­гу­ва­ат во Со­бра­ни­е­то, згра­да­та на Вла­да­та и во пре­тсе­да­тел­ска­та ре­зи­ден­ци­ја. Тоа без ни­ка­ква ди­ле­ма зна­чи де­ка Ма­ке­до­ни­ја е таа што најм­но­гу за­гу­би. Не­по­стој­ни­от по­ли­тич­ки ди­ја­лог по­ра­ди кој ни се за­ка­ну­ва од­зе­ма­ње на пре­по­ра­ка­та за по­че­ток на пре­го­во­ри­те ве­ќе не е во пра­ша­ње. Ду­ри ни име­то не е при­о­ри­тет за­тоа што и за упор­ни­от Ни­миц ќе би­де те­шко во ва­кви ус­ло­ви да за­ка­же пре­го­во­ри и да раз­го­ва­ра, уште по­ве­ќе што, спо­ред шпе­ку­ла­ци­и­те што до­а­ѓа­ат до не­го, и дел од пре­го­во­ри­те мо­же да се нај­дат во бом­ба­та на стру­мич­ки­от гра­до­на­чал­ник. На ли­ста­та на гу­бит­ни­ци вед­наш по та­тко­ви­на­та е Зо­ран За­ев. Освен ако не­ма цел при це­лос­но­то про­па­ѓа­ње да го пов­ле­че со се­бе и пре­ми­е­рот Гру­ев­ски, не­ма ни­ка­ква ло­ги­ка зо­што тој вле­зе во сце­на­ри­о­то ко­е­што го сле­ди­ме со де­но­ви. Во зем­ја во ко­ја тој има че­ти­ри па­ти по­мал број под­др­жу­ва­чи од Гру­ев­ски, во зем­ја во ко­ја по­ли­тич­ка­та под­др­шка не­ре­тко се да­ва и по­ра­ди ли­чен бе­не­фит, но, пред сè, по­ра­ди тра­ди­ци­о­нал­ни иде­о­ло­шки прет­по­ста­вки, За­ев не мо­же да се на­де­ва де­ка со ин­фор­ма­ци­и­те, па ду­ри и тие да се нај­страш­ни, ќе си ги за­ме­нат ме­ста­та со пре­ми­е­рот. Ду­ри и да се слу­чи дра­ма­ти­чен пад на реј­тин­гот на пре­ми­е­рот, тој мо­же да се на­ма­ли за одре­де­но ни­во, но не мо­же да пад­не под реј­тин­гот што го има За­ев, а тој, пак, не мо­же да се на­де­ва ни­ту на јав­на­та до­вер­ба што ја има­ше Цр­вен­ков­ски, што во се­кој слу­чај не е до­вол­на за пра­ве­ње вла­да. Освен ако пре­ми­е­рот и ми­ни­стри­те во Вла­да­та не вр­ше­ле кр­ва­ви ка­ни­бал­ски пи­ро­ви ка­ко кра­лот Бо­ка­са од Цен­трал­но­а­фри­кан­ска­та Ре­пуб­ли­ка во се­дум­де­се­ти­те го­ди­ни од ми­на­ти­от век, За­ев не мо­же да се на­де­ва да го за­зе­ме ме­сто­то на Гру­ев­ски. Пред сè за­тоа што ма­ке­дон­ски­те гра­ѓа­ни ќе зна­ат да ги каз­нат тие што вр­ше­ле не­за­кон­ски де­ла ако се до­ка­же де­ка на­ви­сти­на вр­ше­ле, но не­ма да ги на­гра­дат тие што, освен тоа што не­ма­ат ни­ка­ква иде­ја за на­чи­нот на кој би вла­де­е­ле со зем­ја­та, не­ма­ат ал­тер­на­ти­ва за се­гаш­на­та по­ли­ти­ка, не­ма­ат стру­кту­ра и по­крај тоа што нај­а­ви­ја вла­да во сен­ка. Дру­га­та при­чи­на е јас­на – не се да­ва на­гра­да на тој што, мис­леј­ќи де­ка има моќ­но оруж­је в џеб, оти­шол да пре­го­ва­ра и да се па­за­ри за не­што за што ни­кој нор­ма­лен по­ли­ти­чар не смее да пра­ви па­зар. Тоа што не­кол­ку па­ти јав­но не­ги­ра­ше одре­де­ни де­ла, па по­тоа приз­на­ва­ше де­ла ла­жел е ве­ќе ста­ра при­каз­на.

До­бит­ни­ци

За раз­ли­ка од Ма­ке­до­ни­ја и од За­ев, кои ве­ќе за­гу­би­ја, и од Гру­ев­ски и ВМРО-ДПМНЕ, за кои до­пр­ва ќе се ви­ди да­ли ќе за­гу­бат во це­ла­та ат­мо­сфе­ра, има и та­кви што ќе до­би­јат или ве­ќе до­би­ле.

Еден од по­ли­тич­ки­те фа­кто­ри кои за­се­га се­дат на­стра­на и на свој на­чин ги по­вто­ру­ва­ат по­ра­ки­те од најв­ли­ја­тел­ни­те за­пад­ни зем­ји е ДУИ. Али Ах­ме­ти му­дро мол­чи и че­ка уште по­го­лем конф­ликт ме­ѓу нај­го­ле­ми­те ма­ке­дон­ски пар­тии. Кол­ку е по­мал реј­тин­гот на Гру­ев­ски тол­ку по­лес­но Ма­ла Ре­чи­ца ќе мо­же да ги ди­кти­ра по­ли­тич­ки­те про­це­си во зем­ја­ва што мо­же да ги ста­ви на ли­ста­та на ле­ги­тим­ни по­ли­тич­ки це­ли. Тоа што ма­ке­дон­ски по­ли­ти­ча­ри, пра­ктич­но без би­тка, мо­жат да му овоз­мо­жат на Ах­ме­ти да би­де во си­ту­а­ци­ја да уце­ну­ва и, на при­мер, да до­бие дво­ја­зич­ност на це­ла­та те­ри­то­ри­ја, не е проб­лем на ДУИ, ту­ку на дру­ги лу­ѓе, кои лес­но ќе се пре­поз­на­ат во овие ре­до­ви.

Нај­го­лем до­бит­ник во це­ла­та си­ту­а­ци­ја, се­ка­ко, е Гр­ци­ја. Без раз­ли­ка да­ли неј­зи­ни­те шпи­о­ни би­ле кон­такт при ди­стри­бу­ци­ја­та на до­ку­мен­та­ци­ја­та за ко­ја збо­ру­ва За­ев, но­ва­та вла­да во Ати­на, но и це­ла­та грч­ка др­жа­ва, е убед­ли­во нај­го­ле­ми­от по­бед­ник во вна­треш­на­та ма­ке­дон­ска би­тка. Во си­ту­а­ци­ја во ко­ја Ци­прас вле­гу­ва во ди­рект­на ка­вга со Мер­кел и со уште ду­зи­на дру­ги член­ки на ЕУ воз­не­ми­ре­ни од „со­цре­а­лиз­мот“ на СИ­РИ­ЗА, Ма­ке­до­ни­ја си да­ва авто­гол и, на­ме­сто со му­дра по­ли­ти­ка да при­тис­не врз ра­не­ти­от со­го­вор­ник во спо­рот за име­то, ќе тре­ба да се прав­да за скан­да­ли­те кои не­де­ла­ва нè про­чу­ја низ све­тот, а ве­ро­јат­но и за дру­ги­те што ќе сле­ду­ва­ат. Су­деј­ќи спо­ред ре­то­ри­ка­та на Бри­сел, шан­са­та за по­зи­ти­вен го­ди­шен из­ве­штај на ЕК и пре­по­ра­ка за по­че­ток на пре­го­во­ри за членс­тво е ми­ни­мал­на. И на­ви­сти­на, кој би са­кал да пре­го­ва­ра со зем­ја во ко­ја ли­де­рот на опо­зи­ци­ја­та со ме­се­ци др­жи бом­ба во сво­ја­та фи­о­ка, а во ме­ѓу­вре­ме пре­го­ва­ра со пре­ми­е­рот за ва­де­ње де­то­на­тор.

За раз­ли­ка од ЕУ, САД, Бри­та­ни­ја и Гер­ма­ни­ја, кои во пос­лед­ни­те ма­ке­дон­ски спле­тки не­ма­ат што да до­би­јат ни­ту, пак, да за­гу­бат, во слу­ча­јот со Ру­си­ја има­ме по­тен­ци­јал за до­би­вка. Ре­ак­ци­ја­та на Ру­си­ја бе­ше пр­ва од та­ков вид во Ма­ке­до­ни­ја, освен ако не ги сме­та­ме из­ја­ви­те по­вр­за­ни со 2001 го­ди­на и осу­да­та на на­силс­тво. Ру­си­ја со сво­ја­та ре­ак­ци­ја ис­пра­ти си­лен сиг­нал де­ка не се отка­жу­ва од Бал­ка­нот ка­ко што изг­ле­да­ше пред са­мо два ме­се­ци ко­га пр­во ја на­ма­ли ди­стри­бу­ци­ја­та на гас за Ср­би­ја, а по­тоа и го за­пре про­е­ктот „Ју­жен тек“, кој тре­ба­ше да стиг­не до Ма­ке­до­ни­ја. Со пос­лед­на­та ре­ак­ци­ја, без раз­ли­ка кол­ку таа е из­ба­лан­си­ра­на, Ру­си­ја ги по­твр­ди стра­ву­ва­ња­та на гер­ман­ски­те ана­ли­ти­ча­ри кои сме­та­ат де­ка таа има кон­крет­на стра­те­ги­ска цел да ос­тва­ри по­сил­но вли­ја­ние на Бал­ка­нот пред сè во зем­ји­те што не се член­ки на НА­ТО и на ЕУ и, се раз­би­ра, во Бу­га­ри­ја, ка­де што ни­ко­гаш не ги за­гу­би ста­ри­те по­зи­ции. Не­по­ви­ка­на од ни­ко­го, Ру­си­ја ус­пеа да оста­ви впе­ча­ток де­ка го под­др­жу­ва Гру­ев­ски и со тоа да се по­зи­ци­о­ни­ра за ид­ни­те слу­чу­ва­ња за кои, спо­ред сè, ин­фор­ма­ции има­ат и неј­зи­ни­те за­пад­ни со­пер­ни­ци. Ин­те­рес­но е што ме­ѓу зем­ји­те што не кре­наа го­ле­ма вре­ва е Бу­га­ри­ја, ко­ја сво­е­вре­ме­но зна­е­ше да на­пра­ви ка­ша по­ра­ди да­ле­ку по­не­важ­ни по­ли­тич­ки про­це­си во зем­ја­ва. Фа­ќа ли и Со­фи­ја бу­си­ја пред ид­ни­те пре­мре­жи­ња или Бој­ко Бо­ри­сов искре­но са­ка да би­де кон­стру­кти­вен со тоа што ќе мол­чи. Тоа не мо­же да се скрие на сред­ни па­те­ки, но важ­но е што се­га Бу­га­ри­ја не се ни оби­де да освои по­е­ни на сме­тка на Ма­ке­до­ни­ја.

Зо­што За­ев не ги об­ја­ву­ва до­ку­мен­ти­те?

Ед­на ре­че­ни­ца во об­јас­ну­ва­ње­то на Зо­ран За­ев зо­што не ги об­ја­ву­ва до­ку­мен­ти­те е крај­но ин­ди­ка­тив­на. Тој ве­ли де­ка тие ќе би­дат об­ја­ве­ни то­гаш ко­га тоа најм­но­гу ќе му од­го­ва­ра на СДСМ. От­ту­ка е не­јас­но ка­ко тол­ку важ­ни до­ку­мен­ти од др­жа­вен и од на­ци­о­на­лен ин­те­рес ста­наа за­лож­ни­ци на пар­ти­ски ин­те­рес. Па, мо­же да се на­га­ѓа де­ка За­ев, за да го ур­не по­ли­тич­ки­от про­тив­ник, би мо­жел да ги об­ја­ви до­ку­мен­ти­те или дел од нив пред, на при­мер, евен­ту­а­лен до­го­вор со Гр­ци­ја или пред по­че­то­кот на пре­го­во­ри­те со ЕУ.

Вто­ро­то пра­ша­ње, исто ка­ко и во афе­ра­та „Го­ле­мо уво“, се од­не­су­ва на кван­ти­те­тот на до­ку­мен­ти­те, од­нос­но де­ка не­ма да оста­нат не­об­ја­ве­ни дел од ма­те­ри­ја­ли­те со кои ќе мо­жат да се уце­ну­ва­ат дру­ги лу­ѓе. Кој е тој што ќе га­ран­ти­ра де­ка не­ма ве­ќе до­ку­мен­ти скри­е­ни под не­чи­ја пер­ни­ца. За­ев не мо­же да би­де тој што ќе го за­тво­ри про­це­сот за­тоа што са­ми­от приз­на де­ка ла­жел не­кол­ку па­ти. А, се­ко­му му е јас­но де­ка без откри­ва­ње на си­те до­ку­мен­ти, од­нос­но со нив­но пар­ци­јал­но и до­зи­ра­но откри­ва­ње, Ма­ке­до­ни­ја не мо­же да из­ле­зе од по­ли­тич­ка­та кри­за со го­ди­ни.

„Ви­ки­ликс“

Фа­ма­та што ја ши­рат дел од ма­ке­дон­ски­те ко­мен­та­то­ри де­ка Вла­да­та ќе се оби­де да го за­пре об­ја­ву­ва­ње­то на до­ку­мен­ти­те на За­ев е ап­со­лут­но лаж­на. Гру­ев­ски и не­го­ви­те со­ра­бот­ни­ци не се вче­раш­ни и зна­ат де­ка во вре­ме­то на ин­тер­нет и, пред сè „Ви­ки­ликс“, не по­стои шан­са не­што да оста­не скри­е­но. Ако ни­што дру­го, во Ма­ке­до­ни­ја сè уште има пе­чат­ни­ци и ма­ши­ни за ко­пи­ра­ње на кои мо­же да се от­пе­ча­тат сто­ти­ци ил­ја­ди ко­пии од на­вод­ни­те до­ка­зи за исто­ри­ска ште­та врз Ма­ке­до­ни­ја. Ма­те­ма­ти­ка­та е лес­на, 70 ил­ја­ди чле­но­ви на СДСМ за еден ме­сец мо­жат да се срет­нат со си­те ма­ке­дон­ски гра­ѓа­ни и да им ги об­јас­нат „зло­сторс­тва­та на Гру­ев­ски“. Се пра­ви ли оваа фа­ма со цел да се нај­де али­би за лош при­ем на до­ку­мен­ти­те во јав­но­ста. Слу­ча­јот „Ма­ке­дон­ска бан­ка“, за кој За­ев бе­ше уве­рен де­ка ќе го ур­не Гру­ев­ски, по­ка­жа де­ка на­ро­дот ве­ру­ва во тоа што са­ка да ве­ру­ва и де­ка филм­ски­те сце­на­ри­ја во по­ли­ти­ка­та, осо­бе­но во Ма­ке­до­ни­ја, не се­ко­гаш но­сат по­е­ни за ре­жи­се­рот.

Ка­ко и да е, Ма­ке­до­ни­ја, освен гу­бит­ник, во це­ла­та при­каз­на мо­же да ста­не и до­бит­ник, но са­мо ако на­ви­сти­на се рас­чи­стат си­те ра­бо­ти и ако по утвр­ду­ва­ње на ви­сти­на­та си­те што на­ви­сти­на згре­ши­ле за­ми­нат во по­ли­тич­ка­та исто­ри­ја.

(Текст објавен во 127. број на неделникот Република, 6.02.2015)

Ставовите искажани во рубриката Колумни се лични ставови на авторите и не се автоматски и ставови на редакцијата на Republika.mk. Редакцијата на Republika.mk се оградува од ставовите во објавените колумни, а одговорноста за изнесеното во нив е исклучиво на авторот.

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.