Гончарук: Крвопролевањето може да го спречи само единство во општеството

Ам­ба­са­до­рот на Укра­и­на во Ма­ке­до­ни­ја, Ју­риј Гон­ча­рук, во ин­терв­ју за „Ре­пуб­ли­ка“ збо­ру­ва за про­ти­вреч­но­сти­те во укра­ин­ско­то оп­штес­тво и за по­ли­тич­ки­те и за без­бед­нос­ни­те пре­диз­ви­ци на не­го­ва­та зем­ја. Во од­нос на по­зи­ци­ја­та на Укра­и­на на гло­бал­на­та ге­о­по­ли­тич­ка ма­па, Гон­ча­рук твр­ди де­ка не­го­ва­та зем­ја не го на­пу­шти­ла ста­ту­сот „не­у­трал­на зем­ја“, но и пре­ду­пре­ду­ва де­ка од­не­су­ва­ње­то на Ру­си­ја сѐ по­ве­ќе ја тур­ка кон НА­ТО. Во исто вре­ме, ам­ба­са­до­рот ги кри­ти­ку­ва не­ре­ши­тел­но­ста и не­дос­лед­но­ста на За­па­дот да ја спре­чи агре­си­ја­та на Мос­ква.

Ре­чи­си ед­на го­ди­на во источ­ни­от дел на Укра­и­на се во­ди бра­то­у­бис­тве­на вој­на. Укра­ин­ско­то оп­штес­тво е дла­бо­ко по­де­ле­но. Источ­на Укра­и­на е нак­ло­не­та кон Ру­си­ја, за­пад­на Укра­и­на кон За­пад­на Евро­па. Има ли по­ли­ти­чар во Укра­и­на што мо­же да го обе­ди­ни на­ро­дот и да го спре­чи кр­во­про­ле­ва­ње­то?
ГОНЧАРУК: По­стои впе­ча­ток де­ка Укра­и­на се со­стои са­мо од два де­ла – за­па­ден и исто­чен. То­гаш се по­ста­ву­ва пра­ша­ње­то: ка­де е гра­ни­ца­та ме­ѓу нив и ко­ја Укра­и­на ја има по­ве­ќе – за­пад­на­та или источ­на­та. Оваа е по­ед­но­ста­вен при­стап кон раз­би­ра­ње на ре­ал­на­та си­ту­а­ци­ја, ко­ја по­сто­ја­но им се на­мет­ну­ва на укра­ин­ско­то оп­штес­тво и на свет­ска­та јав­ност со одре­де­на и јас­на цел. Со иста­та цел ка­ко и про­е­ктот „Но­во­ру­си­ја“, кој е ро­ден во Кремљ, ми­тот за про­гон на на­се­ле­ни­е­то што збо­ру­ва ру­ски во Укра­и­на и слич­но, да се вре­же во све­ста фа­ктот де­ка не мо­же да по­стои единс­тве­на Укра­и­на и да се за­вр­ши де­ло­то со пра­ктич­ни дејс­тва. Се­га све­тот е све­док на ед­на та­ква си­ту­а­ци­ја. Во кон­тек­стот на тоа што се слу­чу­ва, смеш­но би би­ло да се не­ги­ра по­сто­е­ње­то про­ти­вреч­но­сти во укра­ин­ско­то оп­штес­тво. Тие по­сто­е­ле и по­сто­јат. Тоа е ви­на на це­ло­то прет­ход­но ра­ко­водс­тво, но и на оп­штес­тво­то во це­лост, без ог­лед на тоа кој ко­му му бил нак­ло­нет по­ра­ди тоа што „пло­веа по те­че­ни­е­то“. По­крај тоа, одре­де­ни по­ли­тич­ки си­ли на­мер­но ја вло­шу­ваа си­ту­а­ци­ја­та. Ова ве­што го иско­ри­сти­ја над­во­реш­ни­те си­ли, не­при­ја­тел­ски на­стро­е­ни кон укра­ин­ска­та не­за­вис­ност, кои, исто та­ка, не се­деа со скр­сте­ни ра­це. Со ве­ко­ви се ди­ску­ти­ра за уло­га­та на лич­но­ста во исто­ри­ја­та. Зна­чи, до­кол­ку е точ­но твр­де­ње­то де­ка исто­ри­ја­та е про­цес што соз­да­ва вр­ска ме­ѓу ми­на­то­то, се­гаш­но­ста и ид­ни­на­та, во тој слу­чај та­ков по­ли­ти­чар, кој ќе мо­же да го пре­ки­не кр­во­про­ле­ва­ње­то, мо­ра да ста­не са­мо­то оп­штес­тво, не­го­во­то единс­тво, би­деј­ќи без спло­те­но­ста на оп­штес­тво­то ни­ту еден по­ли­ти­чар не­ма шан­си за ус­пех.

Ру­си­ја по­сто­ја­но наг­ла­су­ва де­ка не са­ка да во­ју­ва со брат­ски­от на­род во Укра­и­на, но и де­ка не­ма да доз­во­ли про­ши­ру­ва­ње на НАТО кон неј­зи­ни­те гра­ни­ци. Сме­та­те ли де­ка е мож­но Мос­ква не­ко­гаш мир­но да при­фа­ти тен­ко­ви на НАТО на неј­зи­на­та гра­ни­ца?
ГОНЧАРУК: Ако на гра­ни­ца­та сто­јат тен­ко­ви, тоа зна­чи де­ка тие се под­го­тву­ва­ат да ја пре­ми­нат. Ру­ски­те тен­ко­ви на на­ша­та гра­ни­ца се од март ми­на­та­та го­ди­на и тие ве­ќе ја пре­ми­наа. Ру­си­ја има за­ед­нич­ка гра­ни­ца со че­ти­ри зем­ји на НАТО. И таа не ги на­ре­ку­ва „брат­ски“…

Зо­што свр­ту­ва­ње­то кон НАТО е по­до­бар из­бор за Укра­и­на од за­др­жу­ва­ње­то на ста­ту­сот „не­у­трал­на зем­ја“? Зо­што Укра­и­на прес­ме­та де­ка е по­до­бро за неа да ја на­ру­ши рам­но­те­жа­та на си­ли­те?
ГОНЧАРУК: Не­у­трал­но­ста не е са­мо сопс­тве­на жел­ба на ед­на др­жа­ва, тоа се и одре­де­ни об­вр­ски и ус­ло­ви под кои таа мо­же да се слу­чи. На при­мер, отсус­тво на стран­ски во­е­ни ба­зи на те­ри­то­ри­ја­та на не­у­трал­на­та зем­ја. Во на­ши­от слу­чај, при­сус­тво на Ру­ска­та цр­но­мор­ска фло­та во Крим. Не­ма по­тре­ба да об­јас­ну­вам ка­ко се свр­ти за нас та­кво­то при­сус­тво во март 2014 го­ди­на.

Не­у­трал­но­ста, тоа се и ме­ѓу­на­род­ни прав­ни га­ран­ции. И ту­ка Укра­и­на има „искус­тво“. Вие до­бро го зна­е­те Бу­дим­пе­штан­ски­от ме­мо­ран­дум од 5 де­кем­ври 1994 го­ди­на, спо­ред кој Укра­и­на во за­ме­на за до­бро­вол­но отка­жу­ва­ње од нук­ле­ар­но оруж­је до­би га­ран­ци­ја за су­ве­ре­ни­тет и за без­бед­ност од нук­ле­ар­ни­те др­жа­ви.

По­себ­но Ру­си­ја, Ве­ли­ка Бри­та­ни­ја и САД ги по­твр­ди­ја сво­и­те „об­вр­ски за воз­др­жу­ва­ње од за­ка­на со си­ла или неј­зи­на­ упо­тре­ба про­тив те­ри­то­ри­јал­ни­от ин­те­гри­тет или по­ли­тич­ка­та не­за­вис­ност на Укра­и­на, ка­ко и тоа де­ка ни­ка­кво нив­но оруж­је ни­ко­гаш не­ма да се ко­ри­сти про­тив Укра­и­на, освен со цел за са­мо­од­бра­на или на друг на­чин, во сог­лас­ност со Уста­вот на Обе­ди­не­ти­те на­ции“.

Ру­си­ја се отка­жа од сво­јот пот­пис, мо­же­би со „цел на са­мо­од­бра­на“. Рам­но­те­жа­та на си­ли­те не ја на­ру­шу­ва­ме ние. Таа е ве­ќе пре­кр­ше­на од стра­на на Ру­си­ја. Пра­ша­ње­то на прик­лу­чу­ва­ње­то на Укра­и­на кон НАТО е хи­по­те­тич­ко, дејс­тва­та на Ру­ска­та Фе­де­ра­ци­ја се пра­ктич­ни. Со сво­и­те дејс­тва Ру­ска­та Фе­де­ра­ци­ја и са­ма­та при­до­не­су­ва за на­ши­от влез во али­јан­са­та: во укра­ин­ско­то оп­штес­тво се­га до­ми­ни­ра мис­ле­ње де­ка членс­тво­то во НАТО би нѐ спа­си­ло од ру­ска­та агре­си­ја. Обич­ни­те гра­ѓа­ни не се оп­то­ва­ру­ва­ат со проб­ле­ми на рам­но­те­жа на си­ли­те во вре­ме ко­га кај нас дој­де опа­сен не­при­ја­тел.

Европ­ски­от пар­ла­мент не­о­дам­на одо­бри зем­ји­те-член­ки да ја снаб­ду­ва­ат Укра­и­на со оруж­је. Сме­та­те ли де­ка тоа ќе по­мог­не во сми­ру­ва­ње­то на конф­ли­ктот?
ГОНЧАРУК: Тоа што вие го на­ре­ку­ва­те „конф­ликт“, всуш­ност е агре­си­ја на Ру­си­ја. Во огра­ни­чен обем, во Дон­бас, но, се­пак, е агре­си­ја. И мо­ра да ѝ се спро­тив­ста­ви­ме. И, ка­ко што зна­е­те, са­мо до­сто­ен от­пор мо­же да го за­пре агре­со­рот. За тоа мо­же да по­мог­не со­вре­ме­но и ви­со­ко­пре­циз­но оруж­је, од кое ние има­ме го­лем не­до­стиг би­деј­ќи Укра­и­на ни­ко­гаш не се под­го­тву­ва­ла за вој­на ка­ко та­ква, за раз­ли­ка од на­ши­от исто­чен со­сед. По­крај тоа, укра­ин­ска­та вој­ска дос­лед­но ја уни­шту­ваа за вре­ме на прет­ход­ни­от пре­тсе­да­тел. По­крај тоа, снаб­ду­ва­ње­то со оруж­је е, исто та­ка, е мо­ќен пси­хо­ло­шки сиг­нал од стра­на на За­па­дот за Ру­си­ја, де­ка ве­ќе не се пла­шат од неа. Не без при­чи­на, ру­ски функ­ци­о­не­ри се­кој пат нер­воз­но ре­а­ги­ра­ат на ин­фор­ма­ции во вр­ска со мож­но­ста за снаб­ду­ва­ње со аме­ри­кан­ско оруж­је, кое, спо­ред нив­но­то мис­ле­ње, мо­же да до­ве­де до на­та­мош­на де­ста­би­ли­за­ци­ја на по­стој­на­та си­ту­а­ци­ја, т.е. ру­ско­то оруж­је е ста­би­ли­зи­рач­ки фа­ктор, по­ра­ди што обе­мот на не­го­ви­от при­лив по­сто­ја­но се зго­ле­му­ва.

Не­кои уме­ре­ни за­пад­ни по­ли­ти­ча­ри сме­та­ат де­ка нај­ре­ал­ни­от ре­зул­тат е да се нај­де ста­тус за Крим, со кој и Укра­и­на и Ру­си­ја ќе мо­жат да жи­ве­ат. Сме­та­те ли де­ка е мож­но та­кво не­што?
ГОНЧАРУК: Всуш­ност, не­кои од, ка­ко што ги на­ре­ку­ва­те, уме­ре­ни­те за­пад­ни по­ли­ти­ча­ри мош­не са­ка­ат Укра­и­на да се отка­же од дел од сво­ја­та те­ри­то­ри­ја, да се по­ми­ри со ане­кси­ја­та на Крим за­ра­ди нив­но спо­којс­тво. Са­ка­ат да оста­нат на стра­на. Ова, исто та­ка, се на­ре­ку­ва „сми­ру­ва­ње на агре­со­рот“ или не­на­у­че­ни лек­ции од исто­ри­ја­та. За та­ков слу­чај по­стои ед­на му­дра ру­ска по­го­вор­ка: „Дај му прст – тој це­ла ра­ка ќе ти ја отки­не“. Раз­вој на на­ста­ни­те од пос­лед­на­та го­ди­на е до­каз за тоа – „уме­ре­ни­те за­пад­ни по­ли­ти­ча­ри“ не ја за­пре­а Ру­си­ја во Крим, се слу­чи и Дон­бас. Не­ма да ја за­прат во Дон­бас – по­тоа „уме­ре­ни­те за­пад­ни по­ли­ти­ча­ри“ ве­ќе ќе збо­ру­ва­ат и за ста­ту­сот на Дон­бас.

Да­ли Укра­и­на е, всуш­ност, ко­ла­те­рал­на ште­та на го­ле­ми­те си­ли во нив­на­та би­тка за до­ми­на­ци­ја со све­тот?
ГОНЧАРУК: Ру­си­ја во бор­ба за до­ми­на­ци­ја во све­тот – тоа зву­чи за­гро­зу­вач­ки, но, всуш­ност, е не­ре­ал­но. Ду­ри и огра­ни­че­ни­те за­пад­ни санк­ции ја по­ка­жаа ран­ли­во­ста на неј­зи­на­та еко­но­ми­ја. Со та­ква еко­но­ми­ја не вре­ди ни­ту да се раз­мис­лу­ва за гло­бал­ни ди­мен­зии. Укра­и­на стра­да не по­ра­ди тоа, што „го­ле­ми­те си­ли“ се бо­рат за до­ми­на­ци­ја во све­тот, ту­ку по­ра­ди тоа де­ка За­па­дот по­ка­жу­ва не­ре­ши­тел­ност и не­дос­лед­ност во вр­ска со агре­сив­ни­те дејс­тва на Ру­си­ја. Не са­кам да об­ви­ну­вам, но ре­ши­те­лен де­марш на За­па­дот ќе спа­се­ше ил­јад­ни­ци жи­во­ти во Укра­и­на и во Ру­си­ја. Исто ка­ко и на­вре­ме­но­то отво­ра­ње на Вто­ри­от фронт во Евро­па зна­чи­тел­но ќе ја приб­ли­же­ше по­бе­да­та над на­ци­стич­ка­та Гер­ма­ни­ја.

Од две­те стра­ни има об­ви­ну­ва­ња за учес­тво на стран­ски бор­ци. Кој сѐ во­ју­ва во Укра­и­на?
ГОНЧАРУК: Зо­што об­ви­ну­ва­ња? Ова е ре­а­лен факт. Те­шко е да се ка­же кои зем­ји се прет­ста­ве­ни во бор­би­те во Укра­и­на, но, очиг­лед­но, до­ми­ни­ра ед­на од нив. Из­ви­не­те, но јас по­втор­но збо­ру­вам за Ру­си­ја. За неј­зи­ни­те пла­те­ни­ци. Ту­ка се е ста­ве­но на со­лид­на ор­га­ни­за­ци­ска ос­но­ва. „До­бро­вол­ци“ се ре­гру­ти­ра­ат пре­ку во­е­ни ко­ме­са­ри­ја­ти и раз­ни фон­до­ви за ве­те­ра­ни. Во Ру­си­ја, исто та­ка, из­мис­ли­ле уште еден вид „до­бро­вол­ност“ ка­ко „вој­ни­ци на од­мор“, кои при­стиг­ну­ваа во Укра­и­на со сво­ја­та во­е­на опре­ма. Се­ка­ко де­ка по­сто­јат „ро­ман­ти­ча­ри“, кои со сопс­тве­ни си­ли стиг­ну­ва­ат во Укра­и­на. Не­о­дам­на во Ека­те­рин­бург се одр­жи пре­зен­та­ци­ја на уни­фор­ма за пла­те­ни­ци, про­из­ве­де­на од стра­на на „Уралс­пец­за­шти­та“. Ка­ко што се доз­на, во но­ва­та уни­фор­ма ка­ко „до­бро­вол­ци“ во Дон­бас ќе одат „не слу­чај­ни лу­ѓе, ту­ку про­фе­си­о­нал­ци – ве­те­ра­ни на бор­бе­ни­те дејс­тва”, а не не­кои си та­му „ро­ман­ти­ча­ри“. Единс­тве­но­то што го крие Ру­си­ја е учес­тво­то на ре­дов­на­та вој­ска, ко­ја за да би­де „не­вид­ли­ва“ во­ју­ва без ни­ка­кви обе­леж­ја. За­ед­но, тие со­чи­ну­ва­ат не по­мал­ку од две тре­ти­ни од те­ро­ри­стич­ки­те си­ли.

Сме­та­те ли де­ка суд­би­на­та на Ва­ша­та зем­ја мо­же да има имп­ли­ка­ции и во Ма­ке­до­ни­ја?
ГОНЧАРУК: Ние жи­ве­е­ме во за­ем­но по­вр­зан свет и мо­ра да ја зе­ма­ме пред­вид су­ро­ва­та ре­ал­ност. Тоа што се слу­чу­ва се­га во Укра­и­на ве­ќе вли­јае врз си­ту­а­ци­ја­та во Евро­па во раз­лич­ни об­ла­сти: по­ли­тич­ка, еко­ном­ска, ху­ма­ни­тар­на и дру­ги. Ни­ко­гаш не сум за­мис­лу­вал ток­му та­ков раз­вој во од­но­си­те со Ру­си­ја. Здра­ви­от раз­ум и се­га од­би­ва да го при­фа­ти очиг­лед­но­то, та­ка што тре­ба да би­де­ме под­го­тве­ни на сѐ. За мож­но­ста на та­ков раз­вој уште од пред две го­ди­ни пре­ду­пре­ду­ва­ше лич­но Вла­ди­мир Пу­тин. На 4 но­ем­ври 2012 го­ди­на, за вре­ме на при­е­мот во Кремљ по по­вод Де­нот на на­ци­о­нал­но­то единс­тво, тој из­ја­ви „… во де­неш­ни­от свет пра­ша­ње­то на одрж­ли­вост на др­жа­ва­та до­а­ѓа во прв план“.

Ме­ѓу­на­род­на­та за­ед­ни­ца ве­ќе се уве­ри де­ка ос­ла­бу­ва­ње­то, по­тко­пу­ва­ње­то на на­ци­о­нал­ни­от др­жа­вен су­ве­ре­ни­тет мо­же да соз­да­де за­ка­на за оп­шта­та без­бед­ност и де­ка ток­му рам­но­пра­вен ди­ја­лог ме­ѓу су­ве­ре­ни др­жа­ви, врз ос­но­ва на ме­ѓу­на­род­но­то пра­во, оста­ну­ва клу­чен фа­ктор за гло­бал­на­та ста­бил­ност. Ако ане­кси­ја­та на Крим не е по­тко­пу­ва­ње на су­ве­ре­ни­те­тот на Укра­и­на, то­гаш што е тоа? Ако про­е­ктот „Но­во­ру­си­ја“ не е ос­ла­бу­ва­ње на су­ве­ре­ни­те­тот на Укра­и­на, то­гаш што е тоа? Ако на­ста­ни­те во Дон­бас со ди­рект­на ин­тер­вен­ци­ја на Ру­си­ја не прет­ста­ву­ва за­ка­на за су­ве­ре­ни­те­тот на Укра­и­на, то­гаш што е тоа?

Разговараше: Ненад Мирчевски
Фото: Александар Ивановски
(Интервјуто со украинскиот амбасадор во Македонија, Јуриј Гончарук, е објавено во 127. број на неделникот Република, 6.02.2015)

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.