Вие сте еден од оние јавни личности што инсистираат дека Македонија не смее да направи никаков компромис за името, компромис каков што се налага од Грција и од други земји. Кој е според вас компромисот што може да го направи Македонија? Некои македонски јавни личности сметаат дека треба да бидат прекинати преговорите за името во рамки на ОН.
ЌОСЕСКИ: Во 1991-1992 година Грција достави три забелешки до светската јавност како причини за непризнавање на Република Македонија како самостојна држава: 1. Промена на името, знамето и Уставот бидејќи, според нив, со тие три точки ќе се заштител територијалниот интегритет на нивната држава. Мене ме чуди како една држава што е членка на најголемата воена алијанса во светот и членка на една од најголемите економски заедници во светот се плаши од Република Македонија. Според таа логика, си размислувам и си поставувам тешко прашање, а тоа е дали навистина постои загриженост од реална закана за Грција или, пак, станува збор за, како што ние Македонците го нарекуваме, инает на Грција да го претставува ова како проблем на меѓународната сцена само затоа што може, сака и има кој да ја слуша. Од друга страна, МеЃународниот суд за правда во Хаг донесе многу значајно решение со кое потврди дека името Република Македонија не имплицира никакви територијални претензии. Впрочем, на 5 декември 2011 година Меѓународниот суд на правдата, кое е тело на Обединетите нации, донесе решенија според кои Хеленската Република го прекршила членот 11 од Привремената спогодба од септември 1995 година со тоа што стави вето за прием на Македонија во НАТО. Светските аналитичари потврдуваат дека ако една земја има територијални претензии, таа ќе ги има без разлика како се вика и јас не гледам логика во аргументот дека промена на името на една држава би значело заштита на територијалниот интегритет на друга држава. А, во овој случај, не само што Грција е супервоена и економска сила спрема Македонија, таа е и членка на НАТО и на Европската унија, со што ѝ се гарантира територијалниот интегритет.
Парадоксот на целиот аргумент, по сѐ изгледа, е во изреката на писателот Џорџ Бернард Шо: „Прави како што јас ти велам, а не како што јас правам“. Нејасно е зошто меѓународната заедница, а особено САД и ЕУ, за свои политички цели намерно избира да го игнорира решението на Меѓународниот суд на правдата. Тоа е голем срам за таа меѓународна заедница затоа што, од една страна, таа во сите извештаи му посветува големо значење на владеењето на право во Македонија, но, од друга страна, го игнорира судското решение на Меѓународниот суд на правдата. Уште поголем срам е тоа што повеќето членки на Обединетите нации, некаде околу 130 држави, меѓу кои САД, Русија, Кина, Индија, Велика Британија, Канада, Унгарија итн., нѐ признаваат под нашето уставно име. Не гледам што лошо ѝ се случило на Грција во изминатите 23 години со тоа што поголемиот дела од државите во светот нѐ признаваат како Република Македонија.
Европската унија не е компетентна да ѝ помогне на Македонија во своите евроатлантски интеграции затоа што самата не си ги следи своите принципи и правила, односно ретки се државите во Европа што мислат европски. Прво си ги гледаат своите директни интереси, на пример, секој е прво Германец, Британец, Французин итн., па потоа е Европеец. САД се единствената светска сила што може, секако ако сака, да ѝ помогне на Македонија во евроатлантските интеграции, а особено за членството во НАТО. Ако го погледнеме веб-сајтот на НАТО, секаде пишува дека Турција ја признава Република Македонија под своето уставно име, а ме чуди зошто не се пишуваат и имињата на другите членки на НАТО што го признаваат уставното име на Република Македонија. Меѓу кои се наоѓаат САД, Велика Британија, Канада, Бугарија, Унгарија, Хрватска, Полска итн. Ако погледнеме назад во досегашните постапки на НАТО, постојат добри примери во кои немало целосен консензус од сите членки за некои акции на НАТО, но, сепак, САД издејствувале тие акции да бидат под крилото на НАТО.
Причините што ги наведува Грција, дека всушност името претставува територијална претензија кон Грција, не се ништо повеќе од параван-аргумент со кој се тврди дека зборот Македонија бил грчки, а мојот одговор на тоа е дека зборот Македонија не може да е грчки затоа што самиот збор Greece и Greek се англиски зборови. Тие си ја викаат својата земја Елада и Елас. Друг апсурден аргумент е дека Македонија била грчка во последните 3.000 години. Тоа е интересно тврдење од т.н. лулка на демократијата бидејќи го игнорира фактот дека во античкиот свет не постоела држава под името Грција, постоело македонско кралство со свои кралови и градови-држави околу Атина кои никаде не се нарекувале Грција. По падот на Византија, па до Отоманската империја во 1453 година, голем дел од тоа што денес се нарекува Грција бил под османлиска власт, што траело до 1821 година. Дури во 1912 година, за време на Балканските војни, Грција со употреба на воена сила успеа да присвои дел од историска Македонија, која била дел од Отоманската империја. Посредникот Метју Нимиц може да се повика на една статија објавена во 2003 година од тогашниот лидер на опозицијата и сегашен британски премиер, г. Дејвид Камерон, кој во весникот „Гардијан“ многу убаво го напишал следново: „Тоа не беше лесно. Причината за долгото име е тоа што Грците велат дека Македонија постои како регион во Грција и поради тоа енергично се противат на постоење одделна држава со исто такво име. Тоа изгледа екстремно сурово. Грците имаат своја земја, свое име и се „тушираат“ со финансиска помош откако влегоа во ЕУ. Овие луѓе – Македонците – неодамна побегнаа од комунизмот и практично немаат ништо. И, како да не е доволно грчкото ситничарство, Албанците сакаат да присвојат голем дел од ПЈР Македонија за формирање Голема Албанија, додека Бугарите гледаат на земјата како на дел од Голема Бугарија. Сепак, колку што можам да видам, земјата – за која сум одлучен да ја нарекувам Македонија – има совршено право да постои. Населението е претежно македонско, со специфичен јазик, култура и историја. Тоа е посиромашно од некои другите поранешни југословенски републики, но значително побогато од Албанија. Луѓето се цивилизирани, пријателски настроени и високо образовани. Дури и мојот водич имаше магистратура. Секогаш е тешко да се даде одговор на прашањето што ќе направите за да ни помогнете. Но, во оваа прилика, имам одговор. Отсега, па натаму нашиот ценет ЕУ-партнер ќе го нарекуваме поранешна отоманска територија Грција.

Сметате ли дека Македонија треба да се обиде да го реши проблемот со директно пласирање на спорот пред ОН, односно пред Генералното собрание, каде што според некои стручњаци земјата би можела да се пријави со своето уставно име и за тоа да добие поддршка од мнозинството членки на светската организација?
ЌОСЕСКИ: Длабоко сум убеден дека е време амбасадорот на Обединетите нации, Метју Нимиц, да го извести Советот за безбедност дека сите три грчки забелешки за нивната таканаречена безбедност се веќе адекватно адресирани од страна на Македонија и дека нема за што да се разговара бидејќи, како што велат во англиските земји, „Both sides agree to disagree“, односно двете страни се согласуваат да не се согласуваат за прашањето поврзано со нашиот идентитет. Но, од друга страна, ќе мора да се истакне дека најголемите инвеститори во Македонија се Грците и дека најмногубројни туристи во северна Грција се Македонците од Република Македонија, што значи дека трговско-економските односи се одлични.
Треба да бидеме реални дека за таков потег ќе мора да има политичка волја од страна на САД, кои, верувам, веќе имаат сфатено дека ако Македонија го промени името, тоа ќе ги отвори другите балкански апетити со кои би се донела дестабилизација во регионот, кој е значаен не само за европските интереси, туку и за интересите на САД. Јас мислам дека е време амбасадорот Нимиц да го советува Советот за безбедност на ОН за следниве факти:
- Од 1991 година, па досега немало безбедносна закана за Грција од страна на Република Македонија, ниту, пак, во времето кога Социјалистичка Република Македонија беше дел од Социјалистичка Федеративна Република Југославија.
- Поголемото мнозинство на земјите-членки на Обединетите нации го прифатија името на државата како Република Македонија.
- Постојат многу други билатерални проблеми во светот, но тие не се користат како изговор за блокирање на влезот на една земја во други меѓународни тела.
- Македонија и Грција се согласуваат дека не се согласуваат за прашањето на македонскиот идентитет.
- Економските и трговските односи меѓу Македонија и Грција се одлични, а Грција е најголемиот странски инвеститор во Македонија, а Македонците се најмногубројни туристи во северна Грција.
- Посредникот може да се повика и на интервјуто објавено во весникот „Фајненшл тајмс“ на 4 јули 2007 година од страна на тогашната грчка амбасадорка во Македонија, Дора Гросоманидоу, која рече дека Грција мора да ја признае реалност во врска со Македонија.
На што се должи фактот што дијаспората е таа што е најрадикална во обидот да се зачува уставното име, дури и по цена Македонија да не стане членка на НАТО и на ЕУ поради грчкото вето?
ЌОСЕСКИ: Пред сѐ, македонското иселеништво диши заедно со својата духовна татковина Република Македонија. Познато е дека во светот денес живеат повеќе илјади народи со свои посебни етнички обележја, од кои само 87 разни народи живеат во 50 европски држави, значи сите народи во светот немаат своја држава, а ние Македонците имаме своја држава со која секој Македонец се гордее. Да ве потсетам на историскиот факт дека ние Македонците кога немавме своја држава не се предадовме, а зошто да се предадеме денес кога имаме своја држава со сите атрибути? Ако во 19 век постоело таканаречено македонско прашање, денес постои и македонски одговор на тоа прашање.

Македонија има многубројна дијаспора која помага колку што може, но ако се спореди со грчката, српската, ерменската и низа други народи слични на нас, ќе се забележи дека има простор за поголеми врски во смисла на политичка, па дури и економска помош. Македонците во светот тешко се решаваат да инвестираат во земјата дури и сега кога низа светски познати компании се решија на тој чекор привлечени од добрите инвестициски пакети што ги нуди Владата на РМ. Како од преку океанот се гледа на состојбата во Македонија. Колкумина од нашите сонародници, на пример, се враќаат дома за да продолжат да работат во родната земја?
ЌОСЕСКИ: Денес во иселеништво имаме успешни Македонци на сите полиња, а тие истовремено се и наши најдобри амбасадори на македонското битие во светот. Република Македонија мора да продолжи со својот ангажман преку сите надлежни државни институции за интензивирање на врските со Македонците во иселеништво кои веќе навлегуваат во втора и трета генерација родени не само во иселеништво, туку и во мошне развиени западни земји.
Ако се разгледаат фактите од Народна банка на Република Македонија, странскиот капитал од самото иселеништво е многу значаен. Во тие рамки мора да се земат предвид и туристичките посети на Македонија од своите иселеници, на пример само од Австралија околу 14 илјади туристи годишно ја посетуваат Македонија. Тоа, сепак, е силен придонес во македонската туристичка индустрија.
Во Македонија има добри примери на економско вложување од иселеници, особено во хотелиерството и во угостителските објекти во Битола, Охрид и во Кавадарци.
Постојат и добри примери на соработка со македонски компании, на пример, „Витаминка“ од Прилеп, „Тиквеш“ и други, кои извезуваат на австралискиот пазар.
Ги повикувам сите Македонци во иселеништво што имаат свој визии и идеи за продлабочување на таа соработка да контактираат со своите пратеници во македонското собрание и да го разработат тоа прашање во полза на македонската кауза.
На континентот каде што Вие сте почесен конзул на РМ со децении се случува една срамна поделба меѓу Македонците поради црковни, поточно поради финансиски и имотни причини. Како дојде до тоа на судски процеси да се потрошат речиси десет милиони долари, кои можеа, на пример, во Македонија да помогнат во отворање работни места или друг вид помош? Постои ли шанса да се смират страстите во Австралија меѓу МПЦ-ОА и групата што не прифаќа да биде под јурисдикција на митрополитот Петар.
ЌОСЕСКИ: Прво, треба да сфатиме дека во Австралија важат австралиските закони и според тоа за правно толкување на ова прашање треба да се побара мислење од правник, а за црковно видување на ова прашање треба да се побара мислење од црковно лице на Македонската православна црква, но едно е јасно, без разлика на своето видување, сите што се инволвирани се Македонци и ние како држава немаме народ за фрлање, во нас интерес, како држава и како народ, е да има мир и разбирање во македонската заедница.
Проблемот мора да се реши и колку што знам МПЦ вложува максимални напори за да се надминат сите судски спорови во Австралија, со што би се вратила хармонијата во македонската заедница и таа енергија да се употреби за позитивно унапредување на нашите државни интереси со силна македонска заедница во Австралија.
Се надевам дека не е далеку крајното решение за овој проблем, кој повеќе од 20 години негативно ја оптоварува македонската заедница во Австралија. Човечки е да се греши, но христијански е да се прости и да се тргне напред за доброто на македонската кауза.
Колкави се реално шансите Австралија да ја признае РМ под уставното име или, како што велат некои од нашинците таму, прво треба да почекаме Австралија да стане независна од Велика Британија.
ЌОСЕСКИ: Австралија, за жал, е една од ретките земји што сѐ уште Република Македонија ја признава под навредливата референца ФИРОМ. Но, ако погледнеме малку подлабоко, австралиската влада го финансира државното радио СБС, кое редовно емитува програми на македонски јазик, исто така СБС ТВ го реемитува дневникот на МРТ секој ден на македонски јазик, на кој јасно пишува дека е од Македонија. Австралиската влада го финансира досега најголемиот англиско-македонски речник во издание на австралискиот Национален универзитет итн. Многубројни државни институции објавуваат информации на македонски јазик, така што од таа гледна точка македонската заедница е високо ценета од страна на австралиската влада.
Во изминатиот период, според мое сознание, австралиски политичари ја имаат посетено Македонија повеќе од која било земја во регионот и ако ги видите нивните говори и обраќања, секаде се употребува нашето уставно име.
Длабоко сум убеден дека е прашање на време, а не дали Австралија ќе им се придружи на другите 128 држави во светот што нѐ признаваат под уставното име, меѓу кои се САД, Велика Британија, Канада, Кина, Малезија, Русија, Индонезија итн.
Разговараше: Горан Момироски
(Интервјуто со Зоран Ќосески е објавено во 123. број на неделникот Република, 9.01.2015)
Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.
Последни
-
Сензационално: Северина се разведува од Игор, поради познатата водителка!
-
Фатална сообраќајка кај Струмица: Со „Корса“ излетал од патот, загинал на лице место
-
Шон Пен во Истанбул: Ќе снима документарец за убиениот новинар Џамал Кашоги (видео)
-
Димитров: Зборовите „нација со комплекс“ се извадени од контекст


