Иван Заров: Раководењето со библиотеката е перманентната едукација и следење на светските процеси

Оваа го­ди­на На­ци­о­нал­на­та и уни­вер­зи­тет­ска биб­ли­о­те­ка „Св. Кли­мент Охрид­ски“ прос­ла­ви 70 го­ди­ни по­сто­е­ње. Ста­ну­ва збор за во­деч­ка ин­сти­ту­ци­ја во истраж­на­та деј­ност, чу­ва­ње­то, за­шти­та­та и кон­зер­ва­ци­ја­та на биб­ли­о­теч­ни­от ма­те­ри­јал, ка­ко и чу­ва­ње и за­шти­та на кул­тур­но­то нас­ледс­тво. Ка­кви сè актив­но­сти ре­а­ли­зи­ра­вте отка­ко сте прв чо­век на оваа ин­сти­ту­ци­ја?
За­ров: НУБ „Св. Кли­мент Охрид­ски“ – Скоп­је ве­ќе се­дум де­сет­ле­ти­ја за­зе­ма ви­со­ко ме­сто и уло­га во пан­те­о­нот на ма­ке­дон­ска­та кул­ту­ра и е вне­дре­на во фун­да­мен­ти­те на оп­штес­тве­ни­от, кул­ту­рен, на­у­чен и ин­те­ле­кту­а­лен по­дем на ма­ке­дон­ска­та др­жа­ва и неј­зи­ни­от ака­дем­ски рас­теж. Се­дум­де­се­тго­диш­ни­от ју­би­леј ја пра­ви биб­ли­о­те­ка­та врс­ник со ма­ке­дон­ска­та др­жав­ност, и тоа е факт што ре­ал­но збо­ру­ва за зна­че­ње­то на НУБ „Св. Кли­мент Охрид­ски“ – Скоп­је и за неј­зи­на­та кру­ци­јал­на уло­га во ма­ке­дон­ска­та кул­тур­на ар­хи­те­кту­ра. При­ви­ле­ги­ја и чест, а се­ка­ко и про­фе­си­о­на­лен пре­диз­вик, е да се ра­ко­во­ди со ед­на ва­ква комп­лекс­на и сло­же­на ин­сти­ту­ци­ја. Јас дој­дов ка­ко прв чо­век на ова ме­сто пред ре­чи­си ед­на го­ди­на од сфе­ра­та на на­у­ка­та и мо­ја­та про­фе­си­о­нал­на во­ка­ци­ја ка­ко ме­ди­е­вист во не­кои сег­мен­ти е тес­но­по­вр­за­на со опре­де­ле­ни ас­пе­кти на функ­ци­о­ни­ра­ње­то на биб­ли­о­те­ка­та. Всуш­ност, це­ла­та оваа го­ди­на ка­ко еден вид про­ле­го­ме­на во од­бе­ле­жу­ва­ње на се­дум­де­це­ни­ски­от ју­би­леј ус­пе­ав­ме да ре­а­ли­зи­ра­ме не­кол­ку зна­чај­ни про­е­кти, ка­ко из­лож­ба­та на сло­вен­ски­те ра­ко­пи­си од 13 до 19 век во Ва­ти­кан, ко­ја по­доц­на прв­пат бе­ше прет­ста­ве­на и пред ма­ке­дон­ска­та кул­тур­на и оп­штес­тве­на јав­ност, ско­раш­но­то пот­пи­шу­ва­ње до­го­вор за со­ра­бо­тка со НУБ во За­греб, про­е­ктот за об­ја­ву­ва­ње кни­ги со исто­ри­ска со­др­жи­на PROMACEDONIA итн. Де­нот на кни­га­та, кој тра­ди­ци­о­нал­но се чес­тву­ва во биб­ли­о­те­ка­та, оваа го­ди­на бе­ше по­вр­зан со 400-го­диш­ни­на­та од смрт­та на Ви­ли­јам Шекс­пир итн. Би са­кал да ја истак­нам и ино­ва­тив­на­та стра­на на на­ша­та биб­ли­о­те­ка и неј­зи­на­та со­ра­бо­тка со ви­со­ко­о­бра­зов­ни ин­сти­ту­ции. НУБ „Св. Кли­мент Охрид­ски“ – Скоп­је и Сто­пан­ска­та ко­мо­ра за ин­фор­ма­тич­ки и ко­му­ни­ка­ци­ски тех­но­ло­гии ја до­би­ја пр­ва­та на­гра­да на кон­кур­сот „Кул­ТИП 2014“, до­де­ле­на за за­ед­нич­ки­от про­ект „Веб ба­зи­ран ау­ди­оп­ле­ер за ли­ца со по­себ­ни по­тре­би“.

За да се ра­ко­во­ди со ед­на ол­ку важ­на и комп­лекс­на ин­сти­ту­ци­ја, по­треб­но е да се има цел тим со­ра­бот­ни­ци. Сме­та­те ли де­ка ка­да­рот со кој рас­по­ла­га биб­ли­о­те­ка­та е до­во­лен или има по­тре­ба од но­ви ка­дри?
За­ров: Овој сло­жен и ди­на­ми­чен ор­га­ни­зам не би функ­ци­о­ни­рал со­од­вет­но на по­ста­ве­ни­те за­да­чи без по­жр­тву­ва­но­ста и про­фе­си­о­нал­ни­от ан­гаж­ман на вра­бо­те­ни­те, кои се ду­ша­та на оваа ин­сти­ту­ци­ја. Тие, освен те­ков­ни­те за­да­чи, ја има­ат и бла­го­род­на­та ми­си­ја да учес­тву­ва­ат во про­це­си­те на усо­вр­шу­ва­ње на си­те се­гаш­ни биб­ли­о­те­ка­ри во на­ша­та зем­ја и да ги еду­ци­ра­ат си­те ид­ни. Се раз­би­ра де­ка се­ко­гаш има по­тре­ба од еду­ци­ран ка­дар кој мо­же да од­го­во­ри про­фе­си­о­нал­но на по­ста­ве­ни­те за­да­чи од сво­јот до­мен, ток­му за­тоа што се ра­бо­ти за комп­лекс­на ин­сти­ту­ци­ја од ко­ја се оче­ку­ва кон­ти­ну­и­ра­но сле­де­ње на акту­ел­ни­те свет­ски тен­ден­ции и трен­до­ви во биб­ли­о­теч­но­то ра­бо­те­ње.

По­го­ле­ми­от дел од кул­тур­ни­те ин­сти­ту­ции до­би­ја но­ви згра­ди, МНТ, те­а­три­те низ зем­ја­ва, се гра­ди Фил­хар­мо­ни­ја,… Ва­ша­та ин­сти­ту­ци­ја пр­ва до­би но­ва згра­да. Кој дел од ма­те­ри­ја­ли­те на биб­ли­о­те­ка­та се сме­сте­ни та­му и ка­же­те ни да­ли има изг­ле­ди ста­ри­от дел од згра­да­та на­ско­ро да се ре­но­ви­ра или да се ин­тер­ве­ни­ра не­ка­ко за не­го­во по­до­бру­ва­ње?
За­ров: На 24 мај 2009 го­ди­на офи­ци­јал­но е отво­ре­на но­ва­та, мо­дер­на згра­да ка­ко анекс на по­стој­на­та, со што биб­ли­о­те­ка­та до­би до­пол­ни­тел­ни 3000 ква­драт­ни ме­три. Во но­ва­та згра­да се сме­сте­ни Спе­ци­јал­ни­те збир­ки, Вир­ту­ел­на­та биб­ли­о­те­ка на Ма­ке­до­ни­ја и Цен­та­рот за ди­ги­та­ли­за­ци­ја, ка­ко и ма­га­цин­ски про­стор. Ста­ри­от дел на биб­ли­о­те­ка­та е по­диг­нат во 1972 го­ди­на и е ед­на од пр­ви­те на­мен­ски из­гра­де­ни биб­ли­о­те­ки во би­вша Ју­гос­ла­ви­ја. Искре­но, ед­на од мо­и­те за­лож­би ка­ко прв чо­век на ин­сти­ту­ци­ја­та е ста­ри­от дел од биб­ли­о­те­ка­та це­лос­но да се об­но­ви и ре­ви­та­ли­зи­ра и да до­бие но­ви со­др­жи­ни кои ја ди­ри­ги­ра­ат вна­треш­на­та ор­га­ни­за­ци­ја на про­сто­рот. Ра­ду­ва фа­ктот што Вла­да­та на РМ и, се­ка­ко, Ми­ни­стерс­тво­то за кул­ту­ра има­ат ви­со­ка оп­штес­тве­на од­го­вор­ност за ме­сто­то на кул­тур­ни­те ин­сти­ту­ции во др­жа­ва­та и, се­ка­ко, зо­што не во бли­ска ид­ни­на да под­др­жат ед­на та­ква ини­ци­ја­ти­ва за об­но­ва на биб­ли­о­те­ка­та. Освен фи­нан­си­ска­та под­др­шка на Вла­да­та на Ре­пуб­ли­ка Ма­ке­до­ни­ја и Ми­ни­стерс­тво­то за кул­ту­ра, тре­ба да се ба­ра и под­др­шка од раз­лич­ни из­во­ри, ка­ко што се етаб­ли­ра­ни до­маш­ни суб­је­кти од сфе­ра­та на сто­панс­тво­то и биз­ни­сот, сè до до­на­ции од кул­тур­ни фон­да­ции од странс­тво, ме­ѓу­на­род­ни фон­до­ви за под­др­шка на биб­ли­о­теч­на­та актив­ност при ЕУ. Бла­го­род­но­то по­кро­ви­телс­тво во кул­ту­ра­та е те­мел на се­вкуп­ни­от оп­штес­твен раз­вој на ед­на зем­ја, без кој е не­за­мис­лив ка­ков би­ло прос­пе­ри­тет.

По ре­чи­си ед­на го­ди­на на функ­ци­ја­та ди­ре­ктор на оваа нај­важ­на кул­тур­на ин­сти­ту­ци­ја, во смис­ла на за­шти­та и чу­ва­ње на кул­тур­но­то нас­ледс­тво на зем­ја­ва, ка­кви се Ва­ши­те сог­ле­ду­ва­ња? Сме­та­те ли де­ка е по­тре­бен го­лем на­пор за да се ра­ко­во­ди со биб­ли­о­те­ка­та? На­и­ду­ва­вте ли на не­ка­кви проб­ле­ми од ка­ква би­ло при­ро­да? По­треб­но ли е да се би­де и ме­на­џер ко­га сте на та­ква функ­ци­ја?
За­ров: Те­шко е чо­век да на­пра­ви об­је­ктив­на и це­лос­на ва­ло­ри­за­ци­ја на сопс­тве­на­та актив­ност за ед­на го­ди­на. Пред сè комп­лекс­ни­от и по­ве­ќе­ас­пе­ктен ка­ра­ктер на НУБ ја пра­ви мно­гу по­ве­ќе од обич­на биб­ли­о­те­ка, ко­ја во се­бе ин­кор­по­ри­ра мно­гу раз­но­вид­ни функ­ции. Пре­диз­ви­кот да се ра­ко­во­ди со ин­сти­ту­ци­ја ка­ко НУБ, спо­ред ме­не, е во пер­ма­нент­на­та еду­ка­ци­ја и во сле­де­ње­то на свет­ски­те про­це­си кои за ме­не ка­ко ди­ре­ктор, но и ме­на­џер се им­пе­ра­тив во ра­бо­те­ње­то. Што се од­не­су­ва до пре­пре­ки­те, од­нос­но проб­ле­ми­те во ра­бо­те­ње­то, сме­там де­ка тоа е нор­мал­но за се­ко­ја ра­бо­та. По­сто­јат до­ме­ни од биб­ли­о­теч­на­та деј­ност ка­де што се чув­ству­вам ком­пе­тен­тен, но и об­ла­сти кои се тру­дам да ги за­поз­на­ам по­до­бро. Мо­ја­та цел ка­ко ме­на­џер е да се оби­дам да од­го­во­рам на го­ле­ми­те пре­диз­ви­ци кон кои таа е ис­пра­ве­на за­па­зу­вај­ќи го кон­ти­ну­и­те­тот на те­ков­ни­те про­це­си и функ­ции. Мо­ја­та за­лож­ба ќе би­де да ја пре­поз­на­ам, пот­тик­нам и ка­на­ли­зи­рам кре­а­тив­на­та енер­ги­ја на биб­ли­о­те­ка­та во сог­лас­ност со акту­ел­ни­те свет­ски тен­ден­ции на биб­ли­о­теч­но­то ра­бо­те­ње.

(Разговараше: Невена Поповска | Фото: Игор Ангеловски
Текст објавен во 119. број на неделникот „Република“, 12.12.2014)

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.