Антиквизација – кој ја измисли и кој ја започна

Антиквизација – термин кој постојано го слушаме во изминатите години. А што е антиквизација?  Термин вештачки измислен од оние кои денес ја обвинуваат владата за антиквизација. Барајќи го значењето на овој збор еден аналитичар ќе каже: 

За антиквизацијата (антикваризација – заштита и вреднување на старините, антиквестација – потрага по старините), тој лошо искомпониран термин, има многу малку познавање и разбирање од интелектуалната елита која го произведе, а за која елита знаеме дека главно орбитира околу левицата, и која е длабоко политизирана. Таа политизација оди до нивоата на еден тоталитаристички агит–проп манир, при што протагонистите остануваат глуви за било каков тип аргументација од страна на опонентите и од стана на независните и политички непрофилирани слободни мислители. Антиквизацијата во Македонија е еден погрешно поместен дискурс од страна на транзициската левица, во име на една опортуна политичка стратегија, која во „фаталната“ непромисленост создава огромни штети за националниот интерес на Македонија, за балканскиот интерес и за интересот на универзалната човечка култура. 

Творците на антиквизацијата

СДСМ, творците на зборот „антиквизација“ самите ефективно го започнаа овој проект уште во раните 90-ти. Про­дол­жу­ва­ње­то на ма­ке­дон­ска­та исто­ри­ја со ан­ти­ка­та е национален проект поч­нат уште од не­за­вис­но­ста на Ма­ке­до­ни­ја!

На ова мо­же да се се­тат тие што сту­ди­раа ток­му на по­че­то­кот на 90-ти­те го­ди­ни на 20 век. Ди­скрет­но, без ни­ка­кви фан­фа­ри, на сту­ден­ти­те им бе­ше на­ло­же­но да пе­ча­тат скрип­ти со уште пет-шест стра­нич­ки на кои беа по­ме­сте­ни три лек­ции за ма­ке­дон­ски­те пле­ми­ња што го со­чи­ну­ва­ле ма­ке­дон­ско­то кралс­тво, за де­ла­та на Фи­лип и на Але­ксан­дар, ка­ко и за три­те ма­ке­дон­ско–рим­ски вој­ни.

Ме­ѓу­тоа, ви­стин­ско­то „ан­ти­кви­зи­ра­ње“ со го­ле­ми фан­фа­ри поч­на со исто­ри­и­те на Ва­сил Ту­пур­ков­ски, но и со уште еден про­ект, со­се­ма скри­ен од јав­но­ста.

И два­та про­е­кта поч­наа во ист пер­и­од, не­ка­де пред 1995 го­ди­на.

Не­ко­гаш­ни­от за­кол­нат ко­му­нист и пос­ле­ден прет­став­ник на Ма­ке­до­ни­ја во ко­ле­ктив­но­то пре­тсе­да­телс­тво на СФРЈ, Ва­сил Ту­пур­ков­ски, ток­му со ан­ти­ка­та во ра­ни­те 90-ти го­ди­ни го поч­на сво­е­то по­ли­тич­ко вра­ќа­ње. Тој си бе­ше за­ми­нал со се­мејс­тво­то во САД, ка­де што го по­ми­ну­ва­ше вре­ме­то во та­мош­ни­те биб­ли­о­те­ки. Од тие не­го­ви сил­ни чи­та­ња про­из­ле­гоа не­го­ви­те кни­ги во три де­ла, не­скром­но на­ре­че­ни „Исто­ри­ја на Ма­ке­до­ни­ја“. Ту­пур­ков­ски не твр­де­ше ди­рект­но де­ка сме по­том­ци на ан­тич­ки­те Ма­ке­дон­ци, ту­ку са­мо ги ана­ли­зи­ра­ше по­ли­тич­ки­те и во­е­ни кон­сте­ла­ции во тој пер­и­од. Не­го­ви­те кни­ги ду­ри и јав­но ги чи­та­ше на те­ле­ви­зи­ја, а ма­ке­дон­ски­от крал–ре­фор­ма­тор Фи­лип Пет­ти го прог­ла­си за свој идол. Не­го­ва­та ак­ци­ја на­ско­ро ре­зул­ти­ра­ше со фор­ми­ра­ње­то на Де­мо­крат­ска­та ал­тер­на­ти­ва, кој во ко­а­ли­ци­ја со то­гаш­на­та ВМРО-ДПМНЕ на че­ло со Љуп­чо Ге­ор­ги­ев­ски (то­гаш во име­то бе­ше со „п“) ја осво­и­ја вла­ста во 1998 го­ди­на. На Ге­ор­ги­ев­ски, де­нес поз­нат ис­ме­ју­вач на „ан­ти­ка­та“,не му пре­чеа исто­ри­и­те на Ту­пур­ков­ски, ка­ко што не му пре­че­ше да го под­др­жи усво­ју­ва­ње на шес­на­е­се­ткра­ко­то сон­це од Кут­леш, сим­бо­лот на ма­ке­дон­ски­те ан­тич­ки кра­ле­ви, ка­ко зна­ме на др­жа­ва­та (по­доц­на сме­не­то со При­вре­ме­на­та спо­год­ба од 1995 го­ди­на). Не им пречеа ниту копчињата на униформите на полицијата во деведесетите, кои ја имаа истата симболика. Копчињата се уште еден де­таљ, за по­ен­та­та де­ка СДСМ на го­ле­мо стои зад „ан­ти­кви­за­ци­ја­та“.  Имено кре­а­то­рот на овој збор, про­фе­со­рот што знае свој­ски да се из­нап­лу­ка врз вла­ста по­ра­ди ан­ти­ка­та, и еден од кандидатите на СДСМ за претседател на земјава,  Љу­бо­мир Фрч­ко­ски има удел во копчињата, За него, во времето кога беше министер за внатрешни работи,  се зборуваше дека има удел во идејата за копчињата со „сонцето од Кутлеш“ на униформите.

Откри­ва­ње­то на Ка­ме­нот од Ро­зе­та

 Вто­ри­от про­ект, то­гаш со­се­ма не­поз­нат за ма­ке­дон­ска­та јав­ност, е, исто та­ка, не­по­сред­но де­ло на СДСМ. Ток­му во 1995 го­ди­на, ко­га Ки­ро Гли­го­ров бе­ше пре­тсе­да­тел, Бран­ко Цр­вен­ков­ски пре­ми­ер, а на власт бе­ше СДСМ, кој со сво­и­те ко­а­ли­ци­ски парт­не­ри има­ше дво­тре­тин­ско мно­зинс­тво во пар­ла­мен­тот, во МАНУ, да­ле­ку од очи­те на јав­но­ста, бе­ше одо­брен еден про­ект. Про­е­ктот бе­ше под­др­жан и од Вла­да­та. Ста­ну­ва збор за де­нес до­бро поз­на­ти­от Ка­мен од Ро­зе­та, по­точ­но за пре­во­дот на сред­ни­от текст од овој ка­мен, за кој офи­ци­јал­на­та на­у­ка твр­ди де­ка е на­пи­шан на не­ка­ков де­мот­ски ја­зик (на­вод­но, ста­ро­грч­ки на­ро­ден ја­зик). Ака­де­ми­ја­та прет­по­ста­ву­ва­ше де­ка ка­ме­нот, кој по­тек­ну­ва од Еги­пет од вто­ри­от век, ко­га со оваа др­жа­ва вла­де­ат Пто­ле­ме­и­ди­те (по­том­ци на ма­ке­дон­ски­от ге­не­рал Пто­ле­меј, прв ге­не­рал на Але­ксан­дар Ма­ке­дон­ски) е на­пи­шан на ја­зи­кот на ста­ри­те Ма­ке­дон­ци. Ре­а­ли­за­ци­ја­та на пре­во­дот на сред­ни­от текст им бе­ше за­да­де­на на двај­ца ака­де­ми­ци, кои, што мно­гу­ми­на ги из­не­на­ди, не се исто­ри­ча­ри или лин­гви­сти, ту­ку до­а­ѓа­ат од тех­нич­ки­те на­у­ки. Двај­ца­та се про­фе­со­ри на Еле­ктро­тех­нич­ки­от фа­кул­тет, Ари­сто­тел Тен­тов и То­ме Бо­шев­ски. Де­нес, овие двај­ца на­уч­ни­ци по­греш­но ги сме­та­ат за „вмров­ци“ би­деј­ќи че­сто се го­сти во еми­си­и­те во кои го­сту­ва и пре­ми­е­рот, а тие са­мо се оби­ду­ва­ат, кол­ку што е мож­но по­ве­ќе, да ја прет­ста­ват сво­ја­та ра­бо­та. Нив­на­та ра­бо­та се приз­на­ва на исто­кот од Евро­па, најм­но­гу во Ру­си­ја.

Ми­рос­лав Гр­чев и пр­во­то „Скоп­је 2014“

Во вре­ме­то на пр­ви­те ло­кал­ни из­бо­ри на Ма­ке­до­ни­ја, СДСМ ус­пеа да из­во­ју­ва ед­на од мно­гу­те по­бе­ди во оп­шти­на Цен­тар. Пр­ви­от гра­до­на­чал­ник на оваа оп­шти­на бе­ше ар­хи­те­ктот Ми­рос­лав Гр­чев. Тој мо­же­би 90 про­цен­ти од сво­ја­та ра­бо­те­ше ја тро­ше­ше на уре­ду­ва­ње­то на нај­ска­пи­от дел на Скоп­је, поз­нат ка­ко Мал ринг. Гр­чев, кој ка­ко гра­до­на­чал­ник са­ми­от си цр­та­ше згра­ди, има­ше план (зад кој, се­ка­ко, сто­е­ше СДСМ, то­гаш се на­ре­ку­ваа СКМ-ПДП) за раз­у­ба­ву­ва­ње на Скоп­је со гра­де­ње на мно­гу спо­ме­ни­ци, хо­те­ли, ка­ко и ста­ри згра­ди ка­ко Офи­цер­ски­от дом. Не­го­ва­та иде­ја то­гаш не се ви­ка­ше „Скоп­је 2014“, ни­ту не­што слич­но, но про­е­ктот то­гаш бе­ше пре­ам­би­ци­о­зен и да­ле­ку од фи­нан­си­ски­те мож­но­сти на Оп­шти­на Цен­тар, Град Скоп­је, па и Вла­да­та. Гр­чев пре­го­ва­ра­ше и со хо­тел­ски­от син­џир „Ше­ре­тон“, но тие пре­го­во­ри про­пад­наа. Ме­сто тоа, доз­во­ли да се гра­ди ма­ли­от тр­гов­ски цен­тар на фир­ма­та „Лу­микс“, ужас­но гр­до зда­ние пред пла­то­то на ЕВН.

Гр­чев де­нес е уште еден од же­сто­ки­те кри­ти­ча­ри на „Скоп­је 2014“, кој при­тоа не из­би­ра збо­ро­ви ни­ту ме­сто за да го на­па­ден овој про­ект.

По Гр­чев, уште еден ле­ви­чар (или цен­та­рист, во за­вис­ност од ус­ло­ви­те) е ко­а­втор на ма­ке­дон­ска­та „ан­ти­кви­за­ци­ја“. Ри­сто Пе­нов од Ли­бе­рал­но-де­мо­крат­ска­та пар­ти­ја са­ка­ше да ре­а­ли­зи­ра дел од го­ле­ми­от про­ект, но се отка­жа. Во вто­ри­от ман­дат, кој го  до­би со под­др­шка на СДСМ (прет­ход­ни­от по­бе­ди во ко­а­ли­ци­ја со ВМРО–ДПМНЕ) ка­ко гра­до­на­чал­ник на Скоп­је, во 2000 го­ди­на, му пред­ло­жи на Со­ве­тот на Град Скоп­је ме­сто фон­та­на­та, на пло­штад да се из­гра­ди спо­ме­ник на Але­ксан­дар Ма­ке­дон­ски. Вни­ма­вај­те, спо­ме­ни­кот се ви­ка­ше ток­му та­ка, Але­ксан­дар Ма­ке­дон­ски, не Во­ин на коњ. Иде­ја­та на Пе­нов, се­ка­ко, не бе­ше да се гра­ди тол­ку го­лем спо­ме­ник, но су­шти­на­та е иста. По­крај овој спо­ме­ник, во не­го­ви­от про­ект се пред­ви­ду­ваа и дру­ги спо­ме­ни­ци во цен­та­рот на гра­дот. Еве уште еден де­таљ. Иде­ја­та на Пе­нов по­ми­на во Со­ве­тот на Град Скоп­је и бе­ше под­др­жа­на од еден со­вет­ник, кој по­доц­на, а и де­нес е звуч­но име во по­ли­ти­ка­та – Вла­до Буч­ков­ски. На кра­јот, Пе­нов се отка­жа од спо­ме­ни­кот, на­вод­но за­тоа што те­жи­на­та на зда­ни­е­то не мо­же­ле да ја из­др­жат под­зем­ни­те ка­на­ли.

И Ве­ли­ја под­др­жу­вач на „ан­ти­кви­за­ци­ја­та“

Сво­ја уло­га во та­ка­на­ре­че­на­та „ан­ти­кви­за­ци­ја“, и тоа при­лич­но важ­на, има и по­ра­неш­ни­от сопс­тве­ник на те­ле­ви­зи­ја­та „А1“, Ве­ли­ја Рам­ков­ски, кој се­га отс­лу­жу­ва дол­го­го­диш­на ка­на за­твор за кри­ми­на­лот во не­го­ви­те фир­ми. Име­но, во 2008 го­ди­на, за прв­пат спо­то­ви­те за го­ле­ми­от Але­ксан­дар Ве­ли­ки, по­точ­но спо­тот за би­тка­та кај Га­вга­ме­ла, бе­ше еми­ту­ван на „А1“. Из­во­ри при­сут­ни на со­ста­но­кот на кој Ве­ли­ја ги со­брал сво­и­те уред­ни­ци ве­лат де­ка единс­тве­ни што се спро­тив­ста­ви­ле на иде­ја­та „А1“ да за­ра­бо­ти мно­гу па­ри за еми­ту­ва­ње на спо­тот би­ле Са­фет Би­ше­вац и Сне­жа­на Лу­пев­ска. Си­те дру­ги уред­ни­ци на ме­ди­у­ми­те на Рам­ков­ски се сог­ла­си­ле се­којд­нев­но по де­се­ти­на па­ти, во рок од не­кол­ку не­де­ли, то­гаш нај­моќ­ни­от ме­ди­ум во зем­ја­та да ги про­мо­ви­ра Але­ксан­дар Ве­ли­ки и та­ка­на­ре­че­на­та ан­ти­кви­за­ци­ја. 

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.