Битка за гробот на Александар: Со грчко оружје до вистината

Гроб­ни­ца­та  има нај­мал­ку 160 ме­три во преч­ник , дол­га е 500 ме­три и е по­го­ле­ма од аре­на­та „Фи­лип Вто­ри“ во Скоп­је. Таа  е нај­мал­ку двој­но по­го­ле­ма од слич­ни­те гроб­ни­ци што се про­нај­де­ни на мно­гу ло­ка­ции во ге­о­граф­ска  Ма­ке­до­ни­ја, а неј­зи­на­та мо­ну­мен­тал­ност бе­ше иско­ри­сте­на од стра­на на Гр­ци­ја, ко­ја во слу­ча­јов ни одр­жа дип­ло­мат­ско–про­па­ганд­на лек­ци­ја иско­ри­сту­вај­ќи го сво­е­то ар­хе­о­ло­шко бо­гат­ство.

За вре­ме на по­се­та­та Са­ма­рас ни­ту ед­наш не ре­че де­ка се ра­бо­ти за гро­бот на Але­ксан­дар, но ин­ди­рект­но по­ра­ча де­ка има го­ле­ма ве­ро­јат­ност ток­му ту­ка да е за­ко­пан нај­го­ле­ми­от свет­ски вој­ско­во­дец. При по­се­та­та на Са­ма­рас на Ам­фи­по­ли не беа по­ка­не­ти са­мо нај­го­ле­ми­те и нај­моќ­ни грч­ки ме­ди­у­ми ту­ку и акре­ди­ти­ра­ни­те до­пис­ни­ци на нај­го­ле­ми­те свет­ски ме­ди­у­ми и тоа це­лос­но на тро­шок на грч­ка­та вла­да. По­ра­ка­та де­ка не­што го­ле­мо се слу­чу­ва во бли­зи­на на Се­рес бе­ше ус­пеш­но ис­пра­те­на до си­те свет­ски ме­ри­ди­ја­ни. При­тоа Са­ма­рас ја иско­ри­сти тех­ни­ка­та спо­ред ко­ја нај­важ­но е тоа што ќе го ка­же­те да не би­де не­ви­сти­на, од­нос­но мо­же да би­де по­лу­ви­сти­на, да би­де до­жи­ве­а­на ка­ко ви­сти­на и нај­кон­крет­но, ко­га утре ќе се открие де­ка ло­ка­ци­ја­та на 70 ки­ло­ме­три се­ве­ро­и­сточ­но од Со­лун во­оп­што не е ни­ту мо­же­ла да би­де ве­чен дом на Але­ксан­дар Ве­ли­ки, ни­кој не­ма да мо­же да ка­же де­ка грч­ка­та др­жа­ва ла­же­ла.

Про­рош­тво за кра­јот на ди­на­сти­ја­та на Ар­ге­а­ди­те

Ед­но од про­рош­тва­та за кра­јот на ди­на­сти­ја­та на Ар­ге­а­ди­те ве­ли де­ка таа ќе згас­не то­гаш ко­га им­пе­ра­то­рот не­ма да би­де за­ко­пан во крал­ски­те гроб­ни­ци во Вер­ги­на или во Кут­леш, кај гра­дот Ај­га. Ду­ри и ако пос­мрт­ни­те остан­ки на Але­ксан­дар Тре­ти би­ле до­не­се­ни на те­ри­то­ри­ја на ан­тич­ка Ма­ке­до­ни­ја, де­неш­на Гр­ци­ја, тие ре­чи­си си­гур­но ќе би­ле за­ко­па­ни во се­меј­на­та гроб­ни­ца. Про­рош­тво­то на кра­јот, спо­ред си­те до­се­гаш­ни на­о­ди, се ос­тва­ри­ло, пос­лед­ни­от крал од ди­на­сти­ја­та на Ар­ге­а­ди­те не е за­ко­пан во Кут­леш и ло­за­та за­вр­ши­ла ту­ка. Спо­ред си­те ин­фор­ма­ции со кои рас­по­ла­га­ат ма­ке­дон­ски на­уч­ни­ци, во гроб­ни­ца­та кај Ам­фи­по­ли е за­ко­пан не­кој ло­ка­лен вла­де­тел ка­кви што има­ло мно­гу во го­ди­ни­те пред и по смрт­та на Але­ксан­дар.

 

А до­то­гаш ми­ли­о­ни лу­ѓе вљу­бе­ни во ан­ти­ка­та и во исто­ри­ја­та по­вр­за­на со вој­ско­во­де­цот ќе ги оста­ваат сво­и­те па­ри кај јуж­ни­от со­сед уве­ре­ни де­ка го ви­де­ле веч­ни­от дом на Але­ксан­дар. Си­те ќе за­бо­ра­ват на ма­ни­пу­ла­ци­ја­та на Са­ма­рас, кој од Ам­фи­по­ли по­ра­ча де­ка во зем­ја­та во ко­ја има сто­ти­ци ар­хе­о­ло­шки на­о­ѓа­ли­шта од огром­но зна­че­ње се­га е откри­е­но иск­лу­чи­тел­но важ­но откри­тие. Што е тоа тол­ку важ­но Са­ма­рас не откри, но не за­бо­ра­ви да вмет­не и ед­на ре­че­ни­ца што има и по­ли­тич­ка но­та.

– Ма­ке­дон­ска­та зем­ја про­дол­жу­ва да се дви­жи и да нè из­не­на­ду­ва, откри­вај­ќи ни уни­кат­ни бо­гат­ства – ре­че грч­ки­от пре­ми­ер во Ам­фи­по­ли.

Стран­ски ар­хе­о­ло­шки шко­ли во  Ма­ке­до­ни­ја

Ка­ко Ма­ке­до­ни­ја мо­же да се бо­ри про­тив Гр­ци­ја во до­ка­жу­ва­ње­то де­ка има исто­ри­ско и се­ка­кво дру­го пра­во на ма­ке­дон­ско­то ан­тич­ко кул­тур­но и ци­ви­ли­за­ци­ско на­силс­тво? Има по­ве­ќе на­чи­ни, по­крај ин­тен­зив­но­то об­ја­ву­ва­ње ма­те­ри­ја­ли, и тоа на­уч­но зас­но­ва­ни, ма­ке­дон­ски­те вла­сти мо­ра­ат да му по­ну­дат на све­тот да учес­тву­ва во иско­пу­ва­ња­та во де­лот од зем­ја­та што не­ко­гаш бил дел од ан­тич­ка­та кул­ту­ра. Грч­ки­от при­мер со ос­но­ва­ње стран­ски ар­хе­о­ло­шки школи на грч­ка те­ри­то­ри­ја е иде­а­лен за Ма­ке­до­ни­ја. Во Гр­ци­ја во мо­мен­тов ра­бо­тат де­се­ти­на стран­ски ар­хе­о­ло­шки шко­ли, кои се ос­но­ва­ни и фи­нан­си­ра­ни од аме­ри­кан­ски, бри­тан­ски , ав­стра­ли­ски, гер­ман­ски и од дру­ги фон­до­ви, а си­те про­нај­де­ни ар­те­фа­кти или на­уч­ни ма­те­ри­ја­ли што се об­ја­ву­ва­ат се под стро­га кон­тро­ла на Ми­ни­стерс­тво­то за кул­ту­ра во Ати­на.

Пра­ктич­но, Гр­ци­ја со еден удар уби­ва две му­ви, ем ус­пе­ва без па­ри да вр­ши иско­пу­ва­ња и до­ку­мен­ти­ра­ње на ар­хе­о­ло­шки­те на­о­ди ем мо­же по сво­ја жел­ба да ја мо­де­ли­ра исто­ри­ја­та што про­из­ле­гу­ва од истра­жу­ва­ња­та. Со ог­лед на тоа што, за раз­ли­ка од Ма­ке­до­ни­ја, ка­де што по­ра­ди не­мар­но­ста на по­ра­неш­ни­те ко­му­ни­стич­ки вла­сти и на но­ви­те вла­сти сѐ до 2006 го­ди­на истра­жу­ва­ња­та се пра­веа ад хок, без ни­ка­ква стра­те­ги­ја и при­тоа не се оп­фа­те­ни ни­ту 10 про­цен­ти од по­тен­ци­јал­ни­те на­о­ѓа­ли­шта, во Гр­ци­ја не­ма по­ве­ќе од де­сет ло­ка­ции што до­пр­ва тре­ба да би­дат истра­жу­ва­ни.

Ма­ке­до­ни­ја по­ра­ди сво­ја­та не­и­стра­же­ност е иде­ал­на за сто­ти­ци­те еки­пи што би пла­ти­ле со зла­то за да мо­жат да би­дат дел од истра­жу­вач­ки про­ект. За по­тсе­ту­ва­ње, истра­жу­ва­ње­то на Сто­би во по­ра­неш­на Ју­гос­ла­ви­ја би­ло це­лос­но на­пра­ве­но од аме­ри­кан­ски ти­мо­ви, а во мо­мен­тов са­мо во Але­ксан­дри­ја, ко­ја е ед­на од нај­ег­зо­тич­ни­те ло­ка­ции за свет­ски­те ар­хе­о­ло­зи, ра­бо­тат нај­мал­ку де­сет ти­мо­ви од си­те свет­ски ме­ри­ди­ја­ни. До­де­лу­ва­ње зем­ја и об­је­кти на за­ин­те­ре­си­ра­ни стран­ски др­жа­ви што би ис­пра­ти­ле и би фи­нан­си­ра­ле истра­жу­ва­ња во зем­ја­ва, под кон­тро­ла на ма­ке­дон­ски­те вла­сти, не мо­же да ште­ти. На­про­тив.

По­крај про­па­ганд­на­та ми­си­ја на грч­ки­от пре­ми­ер, во не­го­во­то од­не­су­ва­ње мо­ра да се пре­поз­нае уште ед­на ин­тен­ци­ја на грч­ка­та др­жа­ва. Уме­ре­но­ста што ја иска­жу­ва­ат грч­ки­те ар­хе­о­ло­зи и нив­ни­от по­ли­тич­ки шеф има и дру­га по­ра­ка. Де­ка, за раз­ли­ка од се­вер­ни­от со­сед, ка­де што раз­ни ро­во­ви во кои ЈНА во пе­де­сет­ти­те го­ди­ни на ми­на­ти­от век вр­ше­ла вој­нич­ки веж­би ама­тер­ски се прог­ла­су­ва­ат за спе­кта­ку­лар­ни ар­хе­о­ло­шки на­о­ѓа­ли­шта, во Гр­ци­ја не­ма еу­фо­ри­ја ту­ку са­мо на­у­ка и за­тоа не се бр­за со твр­де­ња­та кој е за­ко­пан во Ам­фи­по­ли.

До­бро­у­па­те­ни­те ли­ца во грч­ко–ма­ке­дон­ски­от спор за име­то зна­ат де­ка па­ра­лел­но со кла­сич­на­та дип­ло­ма­ти­ја грч­ко­то МНР и Ми­ни­стерс­тво­то за кул­ту­ра во Ати­на во­дат би­тка да до­ка­жат де­ка во Ма­ке­до­ни­ја се вр­ши на­силс­тво врз на­у­ка­та и исто­ри­ја­та и се ко­ри­стат лаж­ни фа­кти за да се оправ­да по­сто­е­ње­то на ма­ке­дон­ска на­ци­ја и исто­ри­ја. Во тие на­по­ри де­ла­та на авто­ри од ти­пот на Але­ксан­дар Дон­ски, Ри­сто Сте­фов  и Ни­че Ди­мов­ски се ана­ли­зи­ра­ат до нај­сит­ни де­ло­ви, од нив се ва­дат си­те не­бу­ло­зи и по­тоа во грч­ки кон­текст се при­ка­жу­ва­ат ка­ко гла­вен ар­гу­мент де­ка ма­ке­дон­ска­та на­ци­ја по­чи­ва на из­мис­ли­ци не­по­ткре­пе­ни со ни­што . По ва­кви­от про­цес, кој не трае од вче­ра, ви­стин­ски­те ма­ке­дон­ски на­уч­ни­ци има­ат те­шка за­да­ча, да ја при­ка­жат ви­сти­на­та во све­тот за раз­лич­но­сти­те ме­ѓу Ма­ке­дон­ци­те и Гр­ци­те уште од  ан­ти­ка­та.

 Те­ло­то на Але­ксан­дар Ве­ли­ки не е во Ам­фи­по­ли

Без познавање на кла­сич­ните сту­дии, од ед­на стра­на е те­шко со си­гур­ност да се твр­ди де­ка вој­ско­во­де­цот си­гур­но не е за­ко­пан во бли­зи­на на ре­ка­та Стру­ма, а, од дру­га стра­на, пак, во­оп­што не е те­шко со упо­тре­ба на ло­ги­ка­та цвр­сто да се за­ста­не зад твр­де­ње­то де­ка, се­пак, Але­ксан­дар е за­ко­пан на дру­га ло­ка­ци­ја. Ед­на од ло­ги­ки­те ве­ли де­ка то­гаш­на­та ад­ми­ни­стра­ци­ја не­ма­ла вре­ме за из­град­ба на та­ков ве­ли­чес­твен об­јект за­тоа што Але­ксан­дар умрел мно­гу млад. Нај­го­ле­ми­от свет­ски осво­ју­вач по­чи­нал на 10 или на 11 ју­ни 323 г. пр.н.е во Ва­ви­лон (на сто­ти­на ки­ло­ме­три од де­не­шен Баг­дад) и од та­му е од­не­сен во Але­ксан­дри­ја, во Еги­пет.

То­гаш­ни­от управ­ник на Ма­ке­до­ни­ја, Ка­сан­дар, ина­ку син на ге­не­ра­лот на Але­ксан­дар, Ан­ти­па­тар, ду­ри и да са­кал не­мал вре­ме да из­гра­ди мо­ну­мен­тал­на гроб­ни­ца за сво­јот им­пе­ра­тор. На­стра­на што Ка­сан­дар по­доц­на во обид да го пре­зе­ме пре­сто­лот ги убил не­го­ва­та же­на Ро­кса­на и си­н му, кој се ро­дил по неговата смрт.  До­пол­ни­тел­но, во до­ку­мен­ти од исто­ри­ча­ри­те на Це­зар и на На­по­ле­он се ве­ли де­ка гро­бот на Але­ксан­дар за кој не се знае ни­што од 400 г. пр.н.е., нај­ве­ро­јат­но, е во Але­ксан­дри­ја.

Ве­ро­јат­но­ста чо­ве­кот што го по­ко­рил по­ло­ви­на свет да е за­ко­пан во Гр­ци­ја е уште по­ма­ла ако се знае де­ка грч­ки­те ар­хе­о­ло­зи, иа­ко ве­ќе по­ми­наа две го­ди­ни, не об­ја­ви­ја ни­ту еден до­каз де­ка вре­ме­то на из­град­ба­та на гроб­ни­ца­та се сов­па­ѓа со вре­ме­то во кое по­чи­нал вој­ско­во­де­цот. Иа­ко за тоа по­сто­јат спе­ци­јал­ни тех­ни­ки и опре­ма грч­ки­те ар­хе­о­ло­зи до­се­га не пре­ци­зи­ра­ат ко­га е из­гра­де­на но­ва­та грч­ка ту­ри­стич­ка атрак­ци­ја.

Пишува:Горсн Момировски

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.