Мицковски: На СДСМ му недостигаат вистински политичари

Критички настроен кон тоа што смета дека ѝ штети на партијата во која до неодамна беше активен член, Ивор Мицковски го критикуваше изборот на Зоран Заев за лидер на партијата. Тој не се согласува со голем дел од чекорите што ги презеде оваа партија. Човекот што студираше во Италија, дипломиран политиколог, денес е дециден – условите за избори се договараат пред избори, а не по нив. По изборите е веќе доцна.

Вистинскиот гнев кај најголем дел од членството лежи во хипокризијата на ова политичко раководство, во нивната превртливост и опортунизам. Потоа, на тоа можеме да го додадеме фактот дека најголем дел од членовите на СДСМ не гледаат решение во двоецот Заев – Шекеринска, не сметаат дека имаат политичко знаење и моќ за да променат нешто, вели Миц­ковски.

Има ли фракции во СДСМ?
Mицковски: Мислам дека поимот „фракции“ не е нешто типично за СДСМ бидејќи тоа е нешто што постои во секоја организација, особено политичка. Зар мислите дека во ДПМНЕ не постојат фракции?! Се разбира дека тие се добро маскирани и скриени од јавноста, но тоа се должи на нивната добра организација и, секако, на профитот што го имаат од држењето заедно. Што се однесува до СДСМ, повеќе од фракциите – заевисти или бранковисти, нешто што ова раководство го создаде и наметна, јас мислам дека постои една посуштинска разлика. Денес имате СДСМ што се идентификува со Заев и кој по сите линии на дејствување или перцепција потсетува на ДПМНЕ. Од друга страна, претходното раководство и сите тие, кои денес се маргинализирани, се залагале и се залагаат за дијаметрално различна политичка понуда во однос на власта. Тоа не значи дека денес во СДСМ и понатаму нема искрени опозиционери и борци за нешто подобро. Проблемот е во големата слика и во најтесното раководство, кое поради својата слабост и безидејност ги создаде или ги пренагласи внатрешните поделби.

На што се должат јавните реакции од Ваша страна, но и од страна на други активисти што бараат итна промена во партијата?
Mицковски: Не можам да зборувам во име на други, но и да бидеме искрени – тие други активисти се покажаа малку на број. Моите реакции се должат на мојата искрена посветеност кон опозициската, односно демократската кауза. Едноставно, не можев да премолчам одредени процеси, кои мислам дека не се соодветни, прво, за една левичарска партија, а потоа и за партија што се соочува со недемократска и авторитативна власт. Иако сум релативно млад, веќе долго време сум во медиумите и во политиката и јасно ми е колкава е задачата на политиката да артикулира јасна и разбирлива стратегија на дејствување. Тоа не го гледам, напротив, гледам една општа опозициска регресија и конфузија и, соодветно на тоа, ја изразувам мојата критика.

Што е суштината на спорот меѓу незадоволните од двоецот Заев – Шекеринска?
Mицковски: Видете, спорот денес, во практична смисла, не постои. Станува збор за идејно, идеолошко, стратегиско несогласување. Да ги тргнеме настрана ниските амбиции на ова раководство да глуми опозиција поради лични интереси. Вистинскиот гнев кај најголем дел од членството лежи во хипокризијата на ова политичко раководство, во нивната превртливост и опортунизам. Потоа, на тоа можеме да го додадеме фактот дека најголем дел од членовите на СДСМ не гледаат решение во двоецот Заев – Шекеринска, не сметаат дека имаат политичко знаење и моќ нешто да променат. Конечно, таквата состојба се потврди со катастрофалниот резултат на изборите, каде што СДСМ загуби огромен процент од тврдите гласачи и верувам дека конфузијата што ќе следува допрва, неизбежните поделби, само ќе го зголемат тој дефицит кај електоратот на опозицијата.

Во што е проблемот со Заев, неговите чести гафови, погрешната кадровска политика, неговата (не)харизматичност?
Mицковски: Проблемот на Заев е што е Заев. Како што во едно понормално општество проблемот на Груевски би бил што е Груевски. Злобно е да се акцентираат неговите гафови и за тоа да му се забележува. Верувам дека кога Груевски не би се појавувал само на строго организирани јавни настапи, неговите гафови би биле многу пострашни. Проблемот е што Заев и Груевски се премногу слични, не знам дали доаѓаат од една иста ментална и антрополошка матрица, дали, можеби, до тој степен лошата политика нѐ изедначи, но двајцата се како близнаци. И двајцата немаат никаква харизма, освен таа фалична и медиумски креирана. И двајцата се грижат повеќе за формата, отколку за суштината. Разликата, се разбира, е во тоа што Груевски ги има сите лостови на една авторитарна власт, пари, медиуми, изборна машинерија, репресивен апарат, додека Заев нема ништо од тоа.

Има ли влијание анимозитетот на Скопје кон Заев како човек што доаѓа од провинција?
Mицковски: Тоа е сосема бесмислено. Географските и територијални аспекти немаат никаква улога во постојниот анимозитет, иако ова раководство како поинаку да гледа на работите. Заев, како и многу други личности надвор од Скопје, секогаш имале високи позиции и авторитет во СДСМ. Денес, прашањето на провинцијата во Македонија е прашање на духот, а не од каде доаѓаш. За жал, морам да констатирам дека тој принцип што секогаш се почитувал, да се вреднува човекот, личноста и нејзиниот квалитет, денес веќе не постои. Заев се опкружи со своите провинциски вазали, ги маргинализираше скопските општини и членови и спроведува една атипична централизација во СДСМ. Колку и да звучи контрадикторно, јас ја нарекувам провинциска централизација.

Зошто СДСМ губи девет пати по ред?
Mицковски: Затоа што се соочува со авторитативен режим, кој ги партизираше и монополизираше сите јавни и приватни институции во земјава. Затоа што преку еден национал-популистички наратив успеа да се претстави како единствен претставник на најголемите и најкатастрофални заблуди од македонската историја и сегашност. Затоа што владее преку невиден клиентелизам и државно спонзориран криминал. Затоа што успеа да создаде една неверојатна пирамидална организација, каде што една тесна олигархија, преку феудални методи, воспостави капиларна контрола на теренот, во институциите, сето тоа засилено преку апсолутната медиумска доминација. Затоа што генерално осиромашеното општество или категории ја купија таа небулоза на, наводно, силен патриот и лидер. Затоа што најголем дел од критичната маса евтино се продаде, беше маргинализирана или уништена. И, конечно, затоа што опозицијата, иако свесна дека на ниту едно поединечно поле не може да се натпреварува, загуби, не успеа, потфрли во својата голема приказна и борба за комплетно различно, демократско и слободно општество.

Според Вас, како може да се победи Груевски?
Mицковски: На избори, такви какви што оваа власт ги организира, со сето тоа што им претходи, апсолутно никако. Груевски паѓа само преку некој нов вид „отпор“, некоја си нова енергија во нашата политика и општество, кога евентуално би го седнале на преговарачка маса и би изнудиле техничка влада. Но, видете, и за такво нешто требаат храбри луѓе, прво да се дојде до тој отпор и до таа техничка влада, а потоа и реално да се исчистат, колку што може, партизираните институции, да се воведе некаква си медиумска рамнотежа. Далеку сме од тоа. Настрана што денес ни недостига јасна политичка стратегија, алтернатива и акција, пред сѐ сме далеку затоа што ни недостигаат квалитетни луѓе подготвени да се жртвуваат до крајни консеквенции. Луѓе што би жртвувале сѐ, би поставиле пример, на еден искрен начин би биле едно или исто што и народот што страда, со други зборови, луѓе што не мислат дека имаат нешто да загубат, туку само нешто да создадат.

Бевме сведоци на изјави дадени од Црвенковски, Заев и од Пендаровски, кои наштетија на општиот имиџ на партијата во јавноста, но внесоа раздор и меѓу членовите и активистите? Мораше ли да се случат тие расправии во јавноста?

Не можам да толкувам дали нешто морало или не морало да се случи. Од друга страна, не мислам дека изјавите на Црвенковски ѝ нанесоа штета на партијата. Штета си нанесе самиот Заев, кој во ист ден излезе со два различна става и кој фатен во ситуација да се соочи со објективниот пораз на својата политика, се реши да го жртвува и да го маргинализира во тој момент најсилниот адут на опозицијата, Пендаровски. Морам да признаам дека бев разочаран и од ставот на Пендаровски, кој само ги потврди резервите што постоеја кон него. Политиката не е игра на дефанзива, особено не кога резултатите и фактите се на ваша страна.

Како ја објаснувате средбата Црвенковски – Заев, како примирје или како обид за единство?
Mицковски: Ни едно од двете! Мислам дека Заев повеќе се потруди да ја толкува со неговото соопштение за единство и за апсолутното зло, од кој било друг. Опозицијата нема никаква корист од примирја, особено кога не постои војна. Од друга страна, повикувањето на единство, и пак ќе кажам, од устата на Заев, ми се чини како нешто крајно несериозно, изветреано, демоде. Едноставно, мислам дека во опозицијата нема единство, додека во опозицијата на Заев владее, би рекол, и една нездрава сплотеност на интереси. Проблемот е што опозицијата на Заев не само што е веќе малцинска, таа веќе не е ниту релевантна.

Каков е Вашиот став за улогата на Црвенковски во македонската политика? Треба ли тој да го остави СДСМ сам да го најде патот или, можеби, неговото искуство е сѐ уште потребно во партијата?
Mицковски: Неколку зборови за улогата на Црвенковски нема да донесат правда, а ниту се доволни за неговите заслуги и за неговата улога во македонската политика. Црвенковски останува најискусниот, најквалитетен и, впрочем, единствен државотворен политичар во земјава. А, тоа е димензија што комплетно ја запоставивме. За жал, самата власт, нејзините долгогодишни црни кампањи, па во некоја мера и неизбежните грешки или постапки на еден политичар, направија од Црвенковски божемен виновник за сите состојби во државата. Тоа е пресуров став за еден диктатор како Груевски, а не, пак, за еден вистински политичар како Црвенковски. Клоцањето по Црвенковски се претвори во национален спорт, многу луѓе од тоа направија кариера, но тоа говори за нашата хипокризија и за бегањето од одговорноста. Што треба да прави Црвенковски, искрено – не знам, но убеден сум дека Македонија и понатаму има потреба од него и дека е прерано за негово политичко пензионирање.

Има ли простор за нов политички субјект во левицата?
Mицковски: Дефинитивно, има простор, прашање е колку има луѓе со капацитет да изведат нешто слично. Кога велам дека опозицијата нема единство, а опозицијата на Заев е малцинска, мислам токму на фактот дека бројот на опозициски настроени луѓе е многу поголем од бројката на тоа што Заев и Шекеринска можат да го мобилизираат. Но, далеку е патот од можностите до реални политички опции. Како и да е, не верувам дека е невозможно да се роди некоја нова сила, која ќе ја поведе таа слободна маса луѓе. Ни недостига вистински обединувачки фактор, можеби по сѐ што имаме преживеано, преслепи сме да го видиме, но еднаш кога ќе се создадат предуслови, тој процес брзо би се консолидирал.

Ја загубивте позицијата колумнист во еден од најчитаните македонски портали „Окно“ веднаш по Вашата јавна реакција. Случајно се погоди времето или има друга заднина во таквото решение?
Mицковски: „Окно“ ни од далеку не е еден од најчитаните, ниту, пак, тоа некогаш била целта на уредништвото. Без лажна скромност, мислам дека јас и неколку други исклучително квалитетни автори во кратко време го лансиравме кон одредена популарност. Дека тоа не се ценеше, се виде и од самата одлука да биде прекината соработката со мене. И покрај тоа, имам високо мислење за уредникот, за самиот концепт на порталот, но искрено сметам дека таквата одлука и времето, во најмала рака, беа симптоматични, несоодветни и условени. Во еден многу интересен и компликуван период за македонската политика, култура и општество, останав без платформа, нешто што во крајна инстанција, најмногу штета ѝ нанесува на читателската публика.

Дел од медиумите на кои им помага Сорос се сериозни играчи во интернет-просторот, но не успеаја да направат разлика во корист на позицијата. На што се должи тоа?
Mицковски: Дека Сорос е, можеби, најголемиот спонзор на опозициски настроените медиуми не е никаква тајна, ниту, пак, е грев. Тоа е јавен процес и е нешто за пофалба. Тоа што, можеби, е помалку за пофалба е како во овие години некои медиуми и новинари беа фаворизирани, додека некои други беа запоставени и оставени да изумрат. Како и да е, не може да очекувате преголеми резултати од медиуми што се, пред сѐ, ограничени на интернет. Македонија е традиционално општество и од тој аспект најголемо влијание имаат телевизиите, кои речиси сите се под контрола на власта. Тоа, пак, говори за медиумската доминација на власта, која ниту избира средства кога се работи за згаснување или напаѓање на слободните медиуми, а уште, пак, помалку штеди средства и пари кога станува збор за создавање сопствени медиуми. Оттука, се поставува прашањето дали стратегијата и намерите на Сорос биле докрај исправни и искрени бидејќи, од аспект на ефектите, мислам дека речиси и ги нема.

Што би смениле во дејствувањето на СДСМ?
Mицковски: Тоа е прешироко прашање за да можам да издвојам одделни аспекти. Мислам дека е јасно дека во целост не се согласувам со денешната опозиција. Тука, пред сѐ, мислам на нејзината раководна, кадровска, стратегиска и идеолошка поставеност. Мислам дека на овој СДСМ му недостига сѐ, но најмногу од сѐ, му недостигаат вистински политичари од национална димензија.

Кога Вие би правеле стратегија за борба со ВМРО-ДПМНЕ, кои би биле главните столбови во таа битка?
Mицковски: Повторно сме во доменот на општото, но би издвоил неколку работи. Прво и основно е да се врати перцепцијата, чувството дека постои една вистинска левичарска партија, посветена на општото добро, подготвена да води „добра“ политика. Не партија што се базира на себичен индивидуализам или, уште помалку, на индивидуалистичка идеологија. Би го засилил милитантниот и логистички аспект, во отсуство на медиуми. Би се посветил на искрена работа на терен, организациска реорганизација со акцент на локалното, на постојано пласирање идеи и решенија. Таа партија мора да биде гранитна внатре, но да има што поголем обединувачки капацитет. Тоа е партија што мора да добие граѓанска димензија, да биде способна да ги разгори страстите и душите на луѓето, да биде подготвена со секого да влезе во дијалог, но и да знае да создаде конфликт затоа што денес конфликтот со власта е неминовен за промени. Кога се промовираат левичарски и слободарски вредности, социјална правда, социјална кохезија, економски реформи, план против сиромаштија, за тоа е потребно сериозно политичко раководство, силно раководство, кое знае политика, но потребни се и сите човечки ресурси што се на располагање, од сите можни категории и професии. Таква партија мора да има аура на движење, на нешто дури и ограничено во времето, но чијашто единствена цел е да нѐ изведе на вистинскиот пат. Како што реков, луѓе подготвени да се жртвуваат, кои ќе го докажат тоа на терен и идејно, ќе ја разбудат страста и ќе ги ослободат луѓето од стравот. Основно е дека мора да се случува нешто, мора да се биде партија на акција, но на акција што е радикално демократска, радикално социјална, прогресивна. Партија-вежбалница, одвоена од државата и од корумпираните институции, подготвена да ја врати државотворната политика, подготвена да ја промени државата. Би можеле книга да напишеме на темава, ова се прости идеи-водилки.

Еден од постулатите врз основа на кој победува ВМРО–ДПМНЕ е фактот дека се гради, во кампањата не слушнавме ниту еден голем проект предложен од СДСМ. Имаше ли тоа влијание на изборните резултати?
Mицковски: Тоа е само уште една од многубројните флоскули на власта, на нивниот популизам, зад кој, всушност, се крие невиден криминал. Видете, токму проблемот на СДСМ на овие избори беше фактот што влезе во таа матрица на ДПМНЕ. Да нуди, и тоа на празно, да ветува брда и долини. Но, кој е ефектот ако вие ветувате повеќе од истото, повеќе од тоа што народот веќе го има или, поточно, го нема со Груевски? Вие сте само лоша копија на катастрофалниот оригинал! Напротив, ветувањето до овој наш народ треба да е просто и да се состои од неуморна работа за менување на овој режим. Сега, суштината на таквото ветување е многу компликуван, но потребно е да се одбере јасен став и тој да се турка до крај. Затоа велам, тоа ветување треба да го покажете, а не да го кажете. Ако граѓаните препознаат искреност во тој процес и ве следат, готово е со власта.

Имам впечаток како „Враќањето на средбата класа“ да не беше разбрано од најголемиот дел од населението. Се согласувате ли?
Mицковски: Тоа е убава идеја, но тоа е една идеја, не може да биде заокружен концепт. Постојат многу други аспекти што бараат да бидат адресирани, надвор од строго економското или социјалното. Воедно, ничие срце или страст нема да разгорите со повикот за „враќање на средната класа“. Така, нема ништо компликувано во самата понуда, едноставно, таа беше недоволна и аматерски изведена.

Очигледно е дека политичката битка во која власта се обвинува за фашизам и за диктатура не поминува кај најголем дел од јавноста, има ли алтернатива за оваа неуспешна тактика кај опозицијата?
Mицковски: Тоа ви изгледа така само затоа што таа перцепција веќе е наметната и е добро позната кај јавноста. Прашањето е, што по тоа прашање?! Што правиме како борба против таа диктатура? Вадиме афери и зборуваме за средна класа?! Одиме на избори, па не ги признаваме? Гледате, јас сум убеден дека на луѓето власта им е и повеќе од јасна, добро знаат што ни се случува. Вистинскиот проблем е што не гледаат алтернатива на диктатурата, не гледаат дека некој ќе им помогне да се ослободат, и си се држат за орото. Алтернативата, како што реков, е во суштината, а тоа е прашање и на политика, но и на емоции. Во моментов, немаме ни едно од двете.

За разлика од Црвенковски, кој успеа да ги собере сите опозициски фактори, па дури и тие со националистички предзнак, кои беа против Груевски, сега СДСМ не успеа да го искористи ниту Жерновски како градоначалник на најбогатата општина во земјава. На што се должи тоа?
Mицковски: Тоа говори дека, очигледно, станува збор за политичка неспособност, кратковидост, но тоа го потврдува и фактот дека постапките и концептот на Црвенковски биле исправни, давале резултат и се рецепт и за во иднина. Настрана неспособноста, не знам да си дадам друго објаснување за актуелното раситнување и за политичкото харикири на опозицискиот фронт. Тоа, можеби, говори за одредена тврдоглавост и самоволие, како и за недостиг од обединувачки и демократски капацитет кај актуелното раководство. Што се однесува до Жерновски, и без да навлегувам во детали, од самиот почеток на актуелното раководство беше забележливо дека се откажало од каква било соработка или поддршка кон Жерновски. Ние не видовме речиси никаква реакција од Заев и од Шекеринска, ниту во случајот со вандалскиот напад на Општина Центар, ниту за инспекциските притисоци, ниту за случајот со „паркобраните“. Дури и во случајот со политичкото апсење на советникот на СДСМ, Мирослав Шиповиќ, реакцијата од централата беше анемична и слаба.

ВМРО–ДПМНЕ, со сите ресурси што ги има на располагање, успеа директно да стигне до стотици илјади луѓе и да ја претстави својата програма. СДСМ пишуваше колумни и беше поактивен на социјалните мрежи. Впечаток е дека не можете да се оттргнете од елитизмот и од идејата за доаѓање до власт без многу напор?
Mицковски: Убаво велите, со сите ресурси што ги има ДПМНЕ. Власта веќе осум години влегува во домовите на сите Македонци, што преку медиуми, што преку разно-разни притисоци и поткупи, што преку институциите, така што најмал проблем за нив е да испечатат илјадници копии од своите фамозни програми и да ги поделат. Програмите се дел од поширокиот популистички пакет со кој власта ја шашардисува јавноста. Тоа не значи дека опозицијата не треба да има програма, но јас не би ставал толкав акцент на програмските решенија. Конечно, тие не се за мавтање, за празни ветувања, туку треба нешто да значат и во реалноста. Опозицијата на тоа поле комплетно потфрли. Повторно влезе во игранката на власта помпезно најавувајќи програма, а потоа доцнеше речиси два месеца со нејзина промоција. Потроши некои си неверојатни суми на тие почетни страници на социјалните мрежи, што не верувам дека имаа некаков вкупен ефект. И повторно, тоа не е прашање на елитизам, тоа се вика аматеризам. Елитизам е да ги купиш сите банери во државава и да ставиш слика, не текст, туку само слика од твојата програма, како да е некој си луксузен автомобил или апартман, кој сам се продава. Но, тоа што на ДПМНЕ мора секогаш да им се признае е нивната организација и работа на терен. Тоа го прават со огромна злоупотреба на јавни средства, но граѓаните како да не го гледаат тоа.

Разговараше: Билјана Зафирова
Фото: Ѓорѓи Личовски
(Интервјуто со Ивор Мицковски е објавено во 91. број на неделникот Република, 30.05.2014)

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.