Како што јавува дописникот на МИА од Брисел, Македонија имала пораст на БДП од 3,1 проценти, што е помалку на „стариот континент“ само од Романија (3,5 отсто) и Литванија (3,3 отсто), додека целата Европска унија имала пораст од само 0,1 процент, еврозоната била во рецесија (-0,4 отсто), САД во суфицит од 1,9 отсто, а Јапонија со пораст од 1,5 отсто на БДП.
За оваа година, Македонија е предвидено да има пораст на БДП од 3,0 проценти, во што единствено подобри од неа ќе бидат Летонија (+3,8 отсто), Литванија (+3,3 отсто) и Полска (+3,2 отсто).
Хрватска, заедно со Кипар, ќе бидат единствените во Унијата што и годинава ќе останат во рецесија. Влезот во ЕУ, очигледно, не ја подобри хрватската економија, па оваа земја лани имала дефицит од 1,0 отсто на БДП, а годинава ќе остане во минус од 0,6 проценти. Дури и Грција, која повеќе години е во рецесија, годинава се очекува за првпат да излезе од кризата и по ланскиот дефицит од 3,9 отсто на БДП, годинава да оствари раст од 0,6 проценти, а идната година раст од 2,9 проценти. Кипар, пак, останува голема главоболка на Брисел, со оглед на тоа што лани бил во дефицит од 5,4 отсто на БДП, а годинава се очекува да остане на минус 4,8 проценти од домашниот бруто-производ.
Во однос на Македонија, позитивни се прогнозите за пораст на БДП и за 2015 година, кога Еврокомисијата прогнозира дека ќе оствари пораст од 3,2 отсто, Европската унија пораст од 2,0 проценти, еврозоната (+1,7 отсто), а и сите други земји од Унијата и еврозоната, се прогнозира дека догодина ќе излезат од рецесијата и ќе почне позитивниот тренд на зголемување на БДП.
– Опоравувањето на ЕУ веќе зема замав. Дефицитот паѓа, а инвестициите растат, додека ситуацијата со вработувањата се подобрува. Континиураните реформи на земјите-членки на ЕУ се исплатија. Мора да продолжиме со напорите да креираме повеќе работни места за Европејците и да го засилиме растот на економијата – истакна в.д. комесарот за економски прашања и монетарна политика на Европската унија, Сим Калас.
Со наслов: „Закрепнувањето се очекува да остане на вистинската патека со умерена стапка на пораст“, Комисијата во оваа прогноза за Македонија вели дека „понесено од надворешниот сектор, економското закрепнување што почна неодлучно во втората половина на 2012 година, доби цврста основа минатата година“. Притоа, се забележува дека производството се проширило за 3,1 проценти во реални услови во 2013 година, а дека растот е проектиран да остане на околу три проценти оваа година, и да се забрза малку в година, управуван од страна на домашната побарувачка. Исто така, во прогнозата за нашата земја се нагласува дека инвестициското трошење се очекува да го поврати импулсот, за сметка на јавната инфраструктура и директните странски инвестиции, иако, според ЕК, тоа не ги постигнало своите високи стапки на раст од 2011 и 2012 година. „Приватната потрошувачка, исто така, се предвидува да придонесе за пораст и умерено, но сигурно подигање нагоре“, се наведува во прогнозата.
Според Комисијата, солидниот пораст на обемот на извозот, главно за сметка на странските објекти во земјата и опаѓање на увозот, обезбедило основа за зацврстено економско закрепнување во 2013 година. Се наведува дека реалниот домашен бруто-производ (БДП) се зголемил на 3,1 процент, без оглед на неочекувано големиот пад на инвестициското трошење за 11,5 отсто. Потрошувачката на домаќинствата, засилени од зголемувањето на пензиите и другите трошоци се зголемиле за 4,2 отсто, иако, растот забавил малку во втората половина на годината.
– Од производната страна, најголем придонес за порастот на БДП дојде од градежниот сектор, кој има зголемено производство за 33 проценти на годишно ниво, по 4,8-те проценти во 2012 година, во голема мера надминувајќи го производствениот сектор. Сепак, производство на фабриките силно се зголеми во четвртиот квартал и продолжи да испраќа голема добивка и во првите два месеци од 2014 година – се наведува во прогнозата.
Со напомена дека домашната побарувачка ќе го управува порастот во иднина, Комисијата прогнозира дека профилот на раст се очекува повторно да се промени во идните прогнози, со нов замав во инвестициите, а потрошувачката на домаќинствата да го преземе водството во тој дел. ЕК смета дека и двете, јавните и директните странски инвестиции е проектирано да се зголемат, со оглед на, како што се вели, „амбициозната програма на Владата за привлекување на странските инвеститори“, што доведе до потврден тек на нови проекти, надополнети со постепено јакнење на кредитирањето на корпоративниот сектор.
– Порастот на потрошувачката на домаќинствата, исто така, голема е веројатноста да остане еластична, во согласност со проектираното зголемување на приходот што е на располагање, врз основа на очекувањата за позитивниот тренд со вработувањата, повисоките социјални трансфери и приближно стабилните дознаки. Со планот на новите странски инвеститори да го преземат производство, поврзано со зголемување на увозот, сето тоа се очекува да доведе до обновување на проширувањето на трговскиот биланс во текот на идните прогнози на хоризонтот – се наведува во продолжението од прогнозата за Македонија, каде што се нагласува и дека нето-извозот ќе влијае негативно на порастот во двете години.
Зголемувањето на инвестициите, веројатно, ќе доведе до натамошни добивки во однос на зголемување на вработувањата, се додава во прогнозата за нашата земја. Притоа, Комисијата констатира дека вработувањата значително се зголемиле во 2013 година, за дури 4,3 проценти во споредба со претходната година. Тоа се наведува дека било поддржано од страна на силното зголемување во јавниот сектор и значајните добивки во градежништвото и производството. Па, во тој контекст, се прогнозира дека вработувањето се очекува да се зголемува, главно на сметка на експанзијата од инвестиции, како и зголеменото трошење на мерките на пазарот на трудот.
– Под услов структурните реформи за подобрување на бизнис-средината да се спроведуваат (како што е олеснување на процедурите за издавање лиценца), се очекува да продолжи создавањето нови работни места. Иако стапката на невработеност и понатаму останува висока, таа во просек се намали за два проценти на 29 отсто во 2013 година, а во однос на претходната година. Па, на сметка на тековните обновувања, се очекува понатамошно подобрување во овој дел – наведува Еврокомисијата.
Сепак, во оваа пролетна економска прогноза, ЕК предупредува дека трговскиот биланс и тековната сметка повторно се влошила, во светло на силниот увоз. Па, така, се вели дека дефицитот на тековната сметка се стеснил во 2013 година на 1,9 отсто, за сметка на подобрувањето на трговскиот биланс на стока и покрај падот во тековните трансфери, кои традиционално го финансираат најголемиот дел од трговскиот дефицит. Во 2014 година, силен пораст во обемот на увоз се очекува како резултат на почетокот на нови јавни и директни странски инвестиции, а со почетокот на производната активност од страна на новите странски субјекти, порастот на извозот постепено ќе се забрза во текот 2014 и во 2015 година.
– Балансот на трговијата со стока ќе се влоши во текот на двете години, иако тоа ќе се покаже помалку значајно во повлекувањето пораст во 2015 година, отколку во 2014 година. Главно на сметка на очекуваното дополнително намалување на приватните трансфери, во комбинација со проширување на дефицитот од трговската размена, дефицитот на тековната сметка е проектиран за речиси двојно во 2014 година. Финансирањето на тековната сметка, на тој начин ќе зависи повеќе од приливите на странските инвестиции и надворешното задолжување на Владата, кое се очекува да се зголеми со оглед на значителното финансирање напотребите за инвестиции во јавната инфраструктура – гласи овој дел од прогнозата за Македонија.
На крајот од прогнозата, Европската комисија смета дека „стратегијата за фискална консолидација останува нејасна“, па се наведува дека општиот буџетски дефицит на Владата во 2013 година изнесувал 4,1 проценти од БДП. Ова, според ЕК, било малку повисоко од целта, која била ревидирана во есента од 3,6 отсто на 3,9 проценти, па истакнуваат дека во согласност со својата среднорочна фискална стратегија, македонската Влада се одлучила на фискална потрошувачка базирана на консолидација.
– Оваа година, целта за општ дефицит е поставена на 3,5 проценти, а на 3,2 отсто за 2015 година. Сепак, изворот на буџетски заштеди за поддршка на консолидацијата е нејасен. Амбициозната програма за јавни инвестиции, зголемувањето на пензиите и другиот пренос на плаќања, како и понатамошното предвидено зголемување на платите во јавниот сектор, укажуваат дека ќе продолжат притисоци врз вкупните трошоци. Владата останува посветена на ниските даноци и плановите за намалување на соодносот на приходите на 31,3 отсто од БДП меѓу 2014 и 2016 година. Генерално, дефицитот може да се прошири во 2014 година и да продолжи, ако трошењето продолжи по изборите – се наведува во прогнозата.
На крајот од делот на прогнозата на Европската комисија за Македонија очекува потребите на финансирање да доведат до понатамошно зголемување на јавнито долг, кој се зголемил за два проценти во 2013 година, со тоа што се предвидува дека може да се зголеми уште за уште 4,8 отсто до 2015 година.
Позитивниот тренд во однос на намалување на невработеноста во Македонија, која од 32 проценти во 2010 година, лани достигнала 29 отсто, годинава се очекува да се намали за 0,5 проценти, а в година да падне на 27,5 проценти, се предвидува и за целата Европската унија, еврозоната и САД. Ако годинава бројот на невработени бил 10,8 проценти од работоспособните лица во Унијата, годинава се очекува бројката да падне за 0,3 отсто, а во 2015 да стигне до 10,1 проценти. Сличен тренд се очекува и во Еврозоната, како и во Шпанија и Грција, земји со највисока астапка на невработеност во ЕУ, каде од ланските 27,3 отсто невработени (Грција), в година се очекува вработеноста да се зголеми за три отсто, додека од 26,4 отсто во 2013 година (Шпанија), во 2015 година исто така и таму се очекува бројката да падне на 24 проценти. Единствена земја каде се очекува да продолжи трендот на лица што ќе останат без работа е повторно најновата членка на Унијата, Хрватска, каде од ланските 17,2 проценти невработеност, оваа и идната година, се очекува бројката да се зголеми до 18 проценти.
Инаку, во однос на јавниот долг, иако е забележана тенденција на зголемување во Македонија, па од ланските 36,0 проценти на БДП, годинава се очекува да се зголеми на 28,7 отсто, а в година на 40,8 проценти, тоа е, сепак, далеку од дозволениот минимум на задолженост на Европската унија, кој изнесува 60 проценти од БДП. Всушност, на ниво на ЕУ, рекордно мало ниво на јавен долг има само Естонија (10,0 отсто), додека во просек кај сите земји-членки таа изнесува 88,9 отсто, а догодина се очекува да се искачи до 89,2 проценти.
Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.
