Верски празници само за администрацијата

Ста­на пра­кти­ка во др­жа­ва во ко­ја се по­чи­ту­ваа ре­ли­ги­ски­те вред­но­сти, да се кр­шат вер­ски­те пра­ва на дел од ра­бот­ни­ци­те, под при­ти­сок за за­чу­ву­ва­ње на ра­бот­но­то ме­сто. Всуш­ност, и син­ди­кал­ни­те ор­га­ни­за­ции ве­лат де­ка овие праз­ни­ци, во кои не е стро­го де­фи­ни­ра­но да­ли се ра­бот­ни или не, од­нос­но кои спа­ѓа­ат во сфе­ра­та на по­чи­ту­ва­ња­та на ре­ли­ги­ски­те убе­ду­ва­ња, а не се др­жав­ни праз­ни­ци, се нај­че­ста и нај­лес­на цел за зло­у­по­тре­ба од ра­бо­то­да­ва­чи­те.

Точ­но е де­ка за­кон­ско­то ре­ше­ние пред­ви­ду­ва мож­ност да се на­ло­жи ра­бо­та и во праз­ни­чен ден, со уред­но при­ја­ву­ва­ње до Ми­ни­стерс­тво­то за труд и за со­ци­јал­на •по­ли­ти­ка, со за­бе­ле­шка де­ка ра­бот­ни­от про­цес на­ла­га не­пре­че­на ра­бо­та, или при­ро­да­та на ра­бо­та­та го ба­ра тоа. Ва­кви­от ли­бе­ра­лен за­кон­ски при­од со одред­ба што оста­ва про­стор за ши­ро­ко тол­ку­ва­ње им доз­во­лу­ва на ра­бо­то­дав­ци­те да на­ло­жат ра­бо­те­ње на овие праз­ни­ци – ве­ли Зла­те Сто­ја­нов­ски од Др­жав­ни­от инс­пе­кто­рат за труд.

– За­ко­нот, всуш­ност, не пред­ви­ду­ва каз­ни ако се ра­бо­ти на праз­ник, но е пред­ви­де­но на ра­бот­ни­ци­те да им се исп­ла­ти праз­нич­на на­гра­да. Со на­ло­жу­ва­ње­то за ре­дов­на и точ­на еви­ден­ци­ја за при­сус­тво­то на ра­бот­ни­ци­те во фир­ми­те, по­тоа се ис­пи­ту­ва да­ли е исп­ла­те­на за­кон­ска праз­нич­на днев­ни­ца. Исто та­ка, со за­кон­ски­те из­ме­ни отво­ре­на е мож­ност ра­бо­то­дав­ци­те да мо­ра да при­ја­ват ра­бо­та за праз­ник за­тоа што е отво­ре­на и еле­ктрон­ска по­шта, што, пак, ни олес­ну­ва нам, на инс­пек­ци­и­те, да има­ме прет­хо­ден увид кој ра­бо­тел на праз­ни­ци.

До­кол­ку ра­бо­то­да­ве­цот на­ло­жи ра­бо­та на кој би­ло праз­ник, то­гаш на ра­бот­ни­ци­те тре­ба да им исп­ла­ти до­пол­ни­тел­ни 150 про­цен­ти праз­нич­на днев­ни­ца на це­ла­та ре­дов­на пла­та. Но, за вол­ја на ви­сти­на­та, и ту­ка се пра­ват мал­вер­за­ции. Ду­ри и не­кои од тие што ра­бо­те­ле на праз­ник по на­лог на сопс­тве­ни­ци­те, не го до­би­ле праз­нич­ни­от бо­нус. Та­кви слу­чаи најм­но­гу има во ма­ли­те фир­ми, пре­теж­но од ма­ло­про­даж­на­та деј­ност.

•Газдите ги злоупотребуваат законите

Сопс­тве­ни­ци­те ја ко­ри­стат де­фи­ни­ци­ја­та „при­ро­да на ра­бо­та­та“ ве­леј­ќи де­ка сме­та­ат де­ка за вре­ме на праз­ни­ци ќе за­ра­бо­тат мно­гу по­ве­ќе од во­о­би­ча­е­но­то. Но, тоа што е ин­те­рес­но е што ду­ри и во син­џи­ри на та­кви ма­ло­про­даж­ни ком­па­нии, во прес­ме­тка­та на пла­та­та до­пол­ни­тел­но стои ста­вка „праз­нич­на ра­бо­та“, но су­ма­та ја не­ма во вкуп­на­та прес­ме­тка на пла­та­та.

Но, ту­ка не ста­ну­ва збор са­мо за днев­ни­ца­та. Да би­де­ме искре­ни, нај­го­ле­ми­от про­цент на ра­бот­ни­ци за праз­ник се же­ни. А, тра­ди­ци­о­нал­но­то оп­штес­тво, ка­кво што е ма­ке­дон­ско­то, всуш­ност, по­ка­жу­ва де­ка не са­мо ра­бот­нич­ка­та, ту­ку во тие де­но­ви це­ло­то се­мејс­тво се ста­ва во служ­ба на ра­бо­то­дав­ци­те. Са­мо за при­мер, за праз­ни­ци­те, би­ло др­жав­ни или вер­ски, не ра­бо­тат нај­го­ле­ми­от про­цент од гра­дин­ки­те. То­гаш на по­мош се по­ви­ку­ва по­тес­но­то се­мејс­тво, а до­кол­ку ра­бо­ти и со­пру­гот- то­гаш це­ло­то по­ши­ро­ко се­мејс­тво е во со­стој­ба на „тре­во­га“.

– Се­кој по­го­лем вр­ски праз­ник или, ка­ко се­га, ко­га не­кол­ку праз­ни­ци се во кра­ток пер­и­од, на при­мер, сре­да не­ра­бот­на, па Ве­ли­пе­ток, па втор ден Ве­лиг­ден, сопс­тве­ни­ци­те ка­ко да ги фа­ќа па­ни­ка, па на­ло­жу­ва­ат ра­бо­та кол­ку што е мож­но по­ве­ќе де­но­ви – и ту­ка стра­да­ат вер­ски­те праз­ни­ци. То­гаш па гра­дин­ки­те не ра­бо­тат, ние по­ве­ќе­то же­ни што ра­бо­ти­ме при­ват­но се оби­ду­ва­ме со вос­пи­ту­вач­ки­те да се об­јас­ни­ме де­ка ра­бо­ти­ме, а де­ца­та не­ма ка­де да одат, но тоа е, мо­ра да се сна­о­ѓа­ме, па и ним им е праз­ник, не ни се долж­ни тие– ре­вол­ти­ра­но рас­ка­жу­ва­ат три мла­ди мај­ки што са­каа да оста­нат ано­ним­ни.

•Кој да ги чува децата?!

И гра­дин­ки­те пот­па­ѓа­ат под над­леж­ност на исто­то ми­ни­стерс­тво, Ми­ни­стерс­тво­то за труд и за со­ци­јал­на по­ли­ти­ка. От­та­му за овој проб­лем ве­лат де­ка се­ко­ја од гра­дин­ки­те мо­же да на­пра­ви про­це­на да­ли има по­тре­ба да се ра­бо­ти за вре­ме на праз­ник, па во тој слу­чај да се при­ме­нат исти­те за­кон­ски одред­би и за овие вра­бо­те­ни.

А, ток­му ано­ним­но­ста на ра­бот­ни­ци­те да­ва по­себ­но свет­ло на овој проб­лем.

Син­ди­кал­ни­те ор­га­ни­за­ции во Ма­ке­до­ни­ја по­со­чу­ва­ат де­ка освен во го­ле­ми­те ком­па­нии, во при­ват­ни­от се­ктор не­ма раз­ви­е­на син­ди­кал­на мре­жа, не­ма­ат ор­га­ни­за­ци­ја, та ду­ри и ра­бот­ни­ци­те не вле­гу­ва­ат са­мо­стој­но во син­ди­ка­ти­те. Нај­че­сто, не се ни за­поз­на­е­ни со мож­но­сти­те за за­шти­та­та на ра­бот­нич­ки­те пра­ва. Не­ма ни­ту при­ја­ва, поп­ла­ка до син­ди­ка­ти­те во вр­ска со зло­у­по­тре­би на ра­бот­но­то вре­ме или праз­ни­ци­те.

– По­сто­јат проб­ле­ми со не­по­чи­ту­ва­ње­то на пра­ва­та, осо­бе­но за праз­ни­ци­те. Има проб­ле­ми, но и нам и на инс­пе­кто­ри­те ни се вр­за­ни ра­це­те сѐ до­де­ка не­ма при­ја­ви. Всуш­ност, ток­му ин­ди­рект­но­то ста­ва­ње на се­мејс­тво­то во служ­ба на ком­па­ни­ја­та е нај­чув­стви­тел­на­та те­ма, но без да се на­пра­ват ре­ал­ни истра­жу­ва­ња, без кон­крет­ни по­да­то­ци, не мо­же да се ре­а­ги­ра или да се при­ти­ска кај над­леж­ни­те со па­у­шал­ни про­це­ни – ве­ли  Мир­ја­на Ан­дре­ска од Кон­фе­де­ра­ци­ја­та на сло­бод­ни син­ди­ка­ти.

Го­ле­ми­те ком­па­нии има­ат слух  и раз­би­ра­ње за ра­бот­нич­ки­те пра­ва ко­га се во пра­ша­ње го­ле­ми­те вер­ски праз­ни­ци, за кои и се прог­ла­су­ва не­ра­бо­тен ден – ве­ли пре­тсе­да­те­лот на Со­ју­зот на син­ди­ка­ти­те во Ма­ке­до­ни­ја, Жи­вко Ми­трев­ски.

– Иде­ал­но би би­ло ко­га ра­бот­ни­кот би мо­жел да ре­че утре е праз­ник, јас сум вер­ник, не­ма да ра­бо­там, до­де­ка тие што има­ат по­и­на­кви чув­ства да ра­бо­тат, а при­тоа ни­кој да не тр­пи пос­ле­ди­ци од та­кви­те од­лу­ки. Но, не е та­ка. До­бро би би­ло и ко­га син­ди­кал­ни­те мис­ле­ња, ста­во­ви, ра­бот­нич­ки­те пра­ва што се ос­тва­ру­ва­ат во го­ле­ми­те ком­па­нии би се прес­ли­ка­ле во ма­ли­те фир­ми. И тоа е тоа што го пре­зе­ма­ме, што се оби­ду­ва­ме да го на­пра­ви­ме. Да ги прес­ли­ка­ме со­стој­би­те од го­ле­ми­те ком­па­нии ка­де што се во­ди сме­тка за ме­ѓу­чо­веч­ки­те од­но­си и за здра­ви и за­до­вол­ни ра­бот­ни­ци во ма­ли­те ком­па­нии – до­да­ва Ми­трев­ски.

Ра­бо­то­дав­ци­те, всуш­ност, се­ко­гаш се по­ве­ќе за­поз­на­е­ни со за­ко­ни­те од ра­бот­ни­ци­те, а и се по­за­поз­на­ти со на­чи­ни­те ка­ко да се „из­ва­дат“ во слу­чај на кр­ше­ње на пра­ва­та.

Од тру­до­ва­та инс­пек­ци­ја се при­се­ту­ва­ат на еден слу­чај ко­га гра­деж­ни­ци би­ле фа­те­ни на из­град­ба на вер­ски об­јект со не­при­ја­ве­ни ра­бот­ни­ци. Вик­на­ти да да­дат из­ја­ва, след­ни­от ден, „фан­том­ски­те“ ра­бот­ни­ци да­ле ре­чи­си иден­тич­на из­ја­ва- тие би­ле вер­ни­ци, а би­деј­ќи не­ма­ле средс­тва, со ли­чен труд и по­ма­га­ње во град­ба­та са­ка­ле да при­до­не­сат за ве­ра­та.

За ва­кви­те слу­чаи и, во­оп­што, за со­стој­би­те, Ан­дре­ска по­со­чу­ва де­ка и по­крај по­сто­ја­ни­те над­гра­ду­ва­ња на За­ко­нот за за­шти­та на пра­ва­та на ра­бот­ни­ци­те, ни­кој не мо­же да се из­бо­ри за нив­но по­чи­ту­ва­ње ка­ко што мо­жат са­ми­те ра­бот­ни­ци­те.

– Си­те сме на не­кој на­чин под­ло­же­ни на при­ти­со­ци, но ако не се при­ја­ву­ва, ни­кој не би мо­жел да ре­а­ги­ра во нив­но име– додава Андреска.

Пишува: Наум Стоилковски

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.