ДУИ потврди: СДСМ прифати сѐ од тиранската платформа

За­ев и со­ци­јал­де­мо­крат­ска­та вр­ху­шка при­фа­ти­ле и усог­ла­си­ле за­кон за упо­тре­ба на ал­бан­ски­от ја­зик со ко­ја се пред­ви­ду­ва дво­ја­зич­ност на ма­ке­дон­ски­те па­ри, дво­ја­зич­ни амб­ле­ми на без­бед­нос­ни­те си­ли, дво­ја­зич­но судс­тво… При­фа­те­на е и дек­ла­ра­ци­ја­та за ге­но­цид и до­го­во­рен е из­бор на Ал­ба­нец за нов пре­тсе­да­тел на Со­бра­ни­е­то, всуш­ност при­фа­те­на е це­ла ти­ран­ска пла­тфор­ма. Се­то ова ти­мот на За­ев го при­фа­ќа за под­др­шка­та од ДУИ. За­тоа и раз­бир­ли­во е што за ДУИ се­га не е оп­ци­ја да се пов­ле­че од пла­тфор­ма­та. Се­то ова е са­мо уште еден од до­ка­зи­те за ла­га­та што ја ши­рат За­ев, Ше­ке­рин­ска, Спа­сов­ски, де­ка ста­ну­ва збор за на­че­лен , без „су­штин­ска рас­пра­ва“.

Спо­ред глас­но­го­вор­ни­кот на ДУИ, Бу­јар Ос­ма­ни, во пос­лед­но­то те­ле­ви­зи­ско го­сту­ва­ње (пред овој број на „Ре­пуб­ли­ка“ да вле­зе во пе­чат­ни­ца), иа­ко не­ма вла­да и не­за­до­волс­тво­то од на­ци­о­на­ли­стич­ки­те и ире­ден­ти­стич­ки се­ал­бан­ски ус­ло­ву­ва­ња се сле­ва на ули­ци­те, за ДУИ се­га е вре­ме да се за­тво­рат ток­му тие пра­ша­ња, да се ис­пол­ни аген­да­та со из­бор на Ал­ба­нец за пре­тсе­да­тел на пар­ла­мен­тот и да се изг­ла­са за­кон за упо­тре­ба­та на ја­зи­ци­те. Што би би­ло по­тоа е не­важ­но, со­бра­ни­ска­та ма­те­ма­ти­ка е иско­ри­сте­на.

Ури­ва­ње на др­жа­ва­та

Иско­ри­сту­ва­ње­то на мо­мен­тот од ДУИ не тре­ба да го пре­на­со­чи фо­ку­сот за тоа кој стои зад ва­кви­от раз­вој на кри­за­та. За­ев и со­ци­јал­де­мо­кра­ти­те го диг­наа вло­гот со ве­ту­ва­ње дво­ја­зич­ност уште при из­бор­на­та кам­па­ња. Иа­ко пред Ма­ке­дон­ци­те не­ги­ра­ше, ви­стин­ско­то ли­це го по­ка­жа во Берн, Швај­ца­ри­ја, ка­де што Ма­ке­дон­ци­те и Ма­ке­до­ни­ја ги прог­ла­си за ви­нов­ни, збо­ру­ва­ше за кан­то­нал­ни ре­ше­ни­ја, дво­ја­зич­ност на це­ла те­ри­то­ри­ја. Се­то тоа, со по­и­на­ков реч­ник, се пре­то­чи и во ти­ран­ска­та пла­тфор­ма. Мо­ра да оди над­вор од Рам­ков­ни­от до­го­вор, да се ре­де­фи­ни­ра, твр­де­ше За­ев. Прет­ход­но по­ра­ча, пар­ти­ја­та не е ве­ќе ма­ке­дон­ска, а па­три­о­тиз­мот не ѝ при­ле­га. Зар по се­то тоа, дел од со­ци­јал­де­мо­кра­ти­те се чу­дат на пла­тфор­ма­та и на ус­ло­ву­ва­ње­то што го при­фа­тил За­ев?

Ре­ги­о­нал­ни­те ана­ли­ти­ча­ри по­со­чу­ва­ат де­ка ури­ва­ње­то на Рам­ков­ни­от до­го­вор на кој е по­ста­ве­но оп­штес­тво­то по 2001 го­ди­на, зна­чи це­лос­но де­ле­ги­ти­ми­ра­ње на ин­сти­ту­ци­и­те на др­жа­ва­та. Но, тој про­цес кон де­ле­ги­тим­ност За­ев и вр­ху­шка­та го во­дат не­кол­ку го­ди­ни. Тоа и бе­ше цел­та на про­те­сти­те, на­па­ди­те и осу­ди­те врз си­те ин­сти­ту­ции што се стол­бо­ви на де­мо­кра­ти­ја­та – вла­да, пар­ла­мент, судс­тво, пре­тсе­да­тел на др­жа­ва­та. Се­га се­то тоа тре­ба да се ре­де­фи­ни­ра, да се из­ме­ни кон дво­ја­зич­на за­ко­но­дав­на и из­врш­на власт, па­ра­лел­но судс­тво, дво­ја­зич­ност во еко­ном­ско- фи­нан­си­ски­от се­ктор, фе­де­рал­но- кан­то­нал­ни уре­ду­ва­ња на оп­шти­ни­те, по­де­лен дво­ја­зи­чен без­бед­нос­ни­от си­стем… Не смее да се изо­ста­ви и нај­а­ве­на­та „јав­на де­ба­та“ за бри­ше­ње на сѐ што зна­чи ма­ке­дон­ско од оваа др­жа­ва, за про­ме­на на зна­ме­то, хим­на­та, гр­бот, име­то на др­жа­ва­та. И тоа са­мо по­ра­ди пар­ла­мен­тар­на­та ма­те­ма­ти­ка, ина­ку, За­ев на тоа гле­да по­зи­тив­но.

Исто како што со осудата на божемниот геноцид до 1956 година се подметнува, според Села, непостоење на Македонците, Заев и социјалдемократската врхушка на мала врата подметнуваат закон со кој се сака да се заобиколи Уставот, кој на многу поопширен начин ќе ја дефинира употребата на албанскиот јазик од тоа што е уставно дозволено. От­ту­ка, во­оп­што не е на­и­вен ци­низ­мот од ДУИ де­ка ќе гла­са и ма­ке­дон­ски­от ја­зик да е служ­бен, ка­ко што ве­ли Ос­ма­ни. Со при­фа­ќа­ње­то на ти­ран­ска­та пла­тфор­ма од За­ев, Рам­ков­ни­от до­го­вор ста­ну­ва бес­це­лен и се отво­ра вра­та­та за „ре­де­фи­ни­ра­ње на др­жа­ва­та“ и за неј­зи­но обез­ли­чу­ва­ње без ни­ка­ква из­бор­на ле­ги­тим­ност.

Дво­ја­зич­но­ста и мул­ти­ет­нич­но­ста во пра­кти­ка

Но, кој ре­де­фи­ни­ра и до­го­ва­ра ва­ков „жи­вот“ зад очи­те на јав­но­ста? За­ев и со­ци­јал­де­мо­крат­ска­та вр­ху­шка, се­кој со сво­е­то пор­тфо­лио, не се не­до­вет­ни за ва­кви за­фа­ти имај­ќи го пред­вид те­ри­то­ри­јал­но­то пре­кро­ју­ва­ње и кам­па­ња­та за неј­зи­но оправ­ду­ва­ње. Ако то­гаш не­кои пра­ша­ња, спо­ред нив, не зас­лу­жу­ваа од­го­вор, се­га од­го­во­рот е очиг­ле­ден. Осо­бе­но пре­ку ра­бо­та­та на Зи­ја­дин Се­ла и пре­го­ва­ра­чи­те на ДУИ, си­те гра­до­на­чал­ни­ци!

Ни­ед­на од пар­ти­и­те на ма­ке­дон­ски­те Ал­бан­ци во кам­па­ња­та и на дру­ги со­би­ри не­маа истак­на­то ма­ке­дон­ско др­жав­но зна­ме; во ни­ед­на при­го­да. Во ша­ре­ни­ло­то од ал­бан­ски­те, европ­ски­те, ко­сов­ски­те, аме­ри­кан­ски­те зна­ми­ња, го не­ма зна­ме­то на др­жа­ва­та во чиј­што по­ли­тич­ки жи­вот учес­тву­ва­ат. Се­то тоа по­тоа се прес­ли­ку­ва и на ло­кал­но ни­во, ка­де што доз­во­лу­ва Рам­ков­ни­от до­го­вор.

Во ве­штач­ки­те гра­ни­ци на Стру­га, под водс­тво на Се­ла, цвр­сти­от за­стап­ник на пла­тфор­ма­та и гла­вен за­го­во­рач за па­ра­ле­лен пар­ла­мент на Ал­бан­ци­те, не­ма Ма­ке­до­нец на кое би­ло ра­ко­вод­но ме­сто во оп­штин­ски те­ла. Ма­ке­дон­ско зна­ме го не­ма пред оп­шти­на­та, ко­ја ко­му­ни­ци­ра иск­лу­чи­тел­но на ал­бан­ски ја­зик, би­ло вна­тре, би­ло пре­ку офи­ци­јал­ни­от пор­тал. Па­то­ка­зи­те и ин­фор­ма­тив­ни­те таб­ли­те се ис­пи­ша­ни са­мо на ал­бан­ски ја­зик, а пре­и­ме­ну­ва­ња­та на ули­ци и на об­је­кти се до­не­су­ва­ат без од­лу­ка на со­ве­тот. Са­мо­во­ли­е­то оди до та­му што пре­ку обра­зов­ни­от си­стем се вр­ши и ма­сов­на ал­ба­ни­за­ци­ја.

Те­у­та Ари­фи сво­јот прв ра­бо­тен ден и пр­во­то обра­ќа­ње пред гра­ѓа­ни­те на Те­то­во во 2013 го­ди­на ги поч­на без истак­ну­ва­ње на ма­ке­дон­ско­то зна­ме. Пра­ша­на зо­што не е истак­на­то др­жав­но­то зна­ме, таа од­мав­на со ра­ка­та. Вед­наш на­пра­ви чис­тка на 200 од не­пол­ни 400 вра­бо­те­ни во ад­ми­ни­стра­ци­ја­та, за по­тоа да го „ре­ди­зај­ни­ра“ оп­штин­ски­от пор­тал од ка­де што го сне­ма ма­ке­дон­ски­от ја­зик. Ари­фи од 2014 го­ди­на во­ве­де изу­чу­ва­ње на ал­бан­ски­от ја­зик за пре­о­ста­на­ти­те Ма­ке­дон­ци во ад­ми­ни­стра­ци­ја­та. Иа­ко упра­ву­ва­ње­то на гра­дот е ха­о­тич­но, а глав­ни­от то­вар па­ѓа на цен­трал­на­та власт, таа го „од­не­се“ Те­то­во во Уни­ја­та на ал­бан­ски оп­шти­ни во ре­ги­о­нот, по­втор­но на ини­ци­ја­ти­ва на Ти­ра­на, со нај­а­ва за „ста­бил­на мре­жа“.

„Го­лем при­мер“ за гра­ѓан­ска ефи­кас­на мул­ти­ет­нич­ност е и Изет Ме­џи­ти, гра­до­на­чал­ни­кот на скоп­ски Ча­ир и пре­го­ва­рач за ти­ран­ска­та пла­тфор­ма. И не­го­ва­та „дво­ја­зич­ност“ на пор­та­лот се отс­ли­ку­ва со ал­бан­ски и со анг­ли­ски ја­зик, а ма­ке­дон­ска­та вер­зи­ја де­вет го­ди­ни „се изра­бо­ту­ва“. Пред­вод­ни­кот на про­те­сти­те и на сквер­на­ве­ње­то на осве­те­ни­от те­мел на хри­сти­јан­ски­от сим­бол во со­сед­на­та оп­шти­на Бу­тел, гле­дај­ќи во тоа „про­во­ка­ци­ја“, са­мо не­кол­ку де­на прет­ход­но по­ста­ви ди­во­град­ба спо­ме­ник – двог­лав орел во на­сел­ба­та То­пан­ско По­ле. Ме­џи­ти це­лос­но про­тив­за­кон­ско пре­и­ме­ну­ва­ше че­ти­ри оп­штин­ски учи­ли­шта. Та­ка „Ја­не Сан­дан­ски“ е „Ја­шар-беј Шку­пи“, а „Цве­тан Ди­мов“ де­нес е „Ха­сан При­шти­на“. Не­за­кон­ски се сме­не­ти и ими­ња­та на учи­ли­ште­то „Ни­ко­ла Вап­ца­ров„, кое но­си име на бо­рец на УЧК, „Имри Еле­зи„, до­де­ка Рај­ко Жин­зи­фов се­га е „Ис­ма­ил Ќе­ма­ли“.

При­ме­ри за кр­ше­ње­то на прин­ци­пи­ел­но­ста, га­зе­ње­то по ра­бот и оде­ње­то „над рам­ка­та“, ка­ко што ми­лу­ва да ка­же За­ев, има мно­гу во овие го­ди­ни на оби­ди за гра­де­ње мул­ти­кул­тур­но оп­штес­тво во по­страм­ков­на Ма­ке­до­ни­ја. Што ви­доа по­зи­тив­но во ра­бо­те­ње­то на Ари­фи и на Ме­џи­ти, или на Се­ла во Стру­га, за кон­цеп­тот во оваа пла­тформ­ска љу­бов да го прес­ли­ка­ат на це­ла др­жа­ва? Еден ден со­ци­јал­де­мо­крат­ска­та вр­ху­шка ќе мо­ра да од­го­во­ри што и кој на­ви­сти­на стои зад ва­ков про­ект. И да не са­ка­ат, и овој брак од ин­те­рес ќе оста­ви пи­ша­ни до­ка­зи пот­тик­на­ти од ме­ѓу­себ­на­та не­до­вер­ба. Vеrba volant , scripta manent, исто ка­ко до­го­ва­ра­ње­то ме­ѓу две­те пар­тии за те­ри­то­ри­јал­но­то кро­е­ње за др­жа­ва­та.

Пишува: Наум Стоилковски
(Текст објавен во 236. број на неделникот „Република“, 10.3.2017)

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.