Професор д-р Жозеф Глигоров: Ра­на­та ди­јаг­но­сти­ка не­ма да го спа­си жи­во­тот, но мо­же да го про­ме­ни

Про­фе­сор д-р Жо­зеф Гли­го­ров (49) е спе­ци­ја­лист он­ко­лог за рак на дој­ка во АПХП бол­ни­ца­та „Те­нон“ во Па­риз и про­фе­сор на Уни­вер­зи­те­тот „Сор­бо­на“ во Па­риз, Фран­ци­ја. Ма­ке­до­нец по по­тек­ло, ро­ден во Па­риз, ка­де што се шко­лу­вал и ра­бо­ти. Гли­го­ров е пре­тсе­да­тел на Асо­ци­ја­ци­ја­та на ра­ди­ја­ци­ско-он­ко­ло­шки асо­ци­ја­ции на ме­ди­те­ран­ски­те зем­ји (АРО­МЕ) и во из­ми­на­та­та не­де­ла во Скоп­је бе­ше го­стин на ме­ѓу­на­род­ни­от на­стан што го ор­га­ни­зи­ра­ше Кли­ни­ка­та за он­ко­ло­ги­ја и ра­ди­о­те­ра­пи­ја. Во Скоп­је се ор­га­ни­зи­ра­ше пр­ви­от за­ед­нич­ки на­у­чен со­ста­нок на АРО­МЕ и Европ­ска­та шко­ла за он­ко­ло­ги­ја (ЕСО). Гли­го­ров има­ше и пре­да­ва­ње на де­вет­та­та на­ци­о­нал­на кон­фе­рен­ци­ја за рак на дој­ка, ко­ја ја ор­га­ни­зи­ра­ше Здру­же­ни­е­то за бор­ба про­тив ра­кот „Бор­ка – за се­кој нов ден“.

Гли­го­ров (49) во ин­терв­ју за „Ре­пуб­ли­ка“ ве­ли де­ка уште не­ма до­каз де­ка ра­на­та ди­јаг­но­за го спа­су­ва жи­во­тот, но, се­ка­ко, ќе дој­де до си­ту­а­ции во кои со поб­ла­ги те­ра­пии мо­же да се дој­де до ра­на ди­јаг­но­за на ра­кот.

На се­кои 29 се­кун­ди се ди­јаг­но­сти­ци­ра нов слу­чај на рак на дој­ка во све­тот. Да­ли ра­на­та ди­јаг­но­сти­ка мо­же да го спа­си жи­во­тот?

ГЛИ­ГО­РОВ: Мо­же, нај­ве­ро­јат­но, да го про­ме­ни жи­во­тот. Уште не­ма до­каз де­ка ра­на­та ди­јаг­но­за го спа­су­ва жи­во­тот, но, се­пак, ќе дој­де до си­ту­а­ции во кои со поб­ла­ги те­ра­пии мо­же да се дој­де до ра­на ди­јаг­но­за. Та­ка, со по­мал­ку те­ра­пии мо­же да се дој­де до исти ре­зул­та­ти откол­ку да се че­ка да по­ми­нат го­ди­ни, па да се оди на хе­мо­те­ра­пии, агре­сив­ни хи­рур­гии и агре­сив­ни ра­ди­о­те­ра­пии.

Во ме­ди­ци­на­та, на­у­ка­та е мно­гу важ­на. Уште по­сто­јат кан­це­ри кои не се ле­ку­ва­ат, за жал, и за кои тре­ба да се бо­ри­ме, вели проф. д-р Глигоров

Кои се но­ви­те пре­диз­ви­ци и те­ра­пии во ле­ку­ва­ње­то на ра­кот на дој­ка?

ГЛИ­ГО­РОВ: Ка­ко и се­ка­де во све­тот, та­ка и во Ма­ке­до­ни­ја ва­жат овие пра­ви­ла. Број еден е ор­га­ни­за­ци­ја­та. Ва­жен е ква­ли­те­тот на ме­ди­цин­ски­от ка­дар – ле­ка­ри­те и по­мош­ни­от пер­со­нал. Број два е еду­ка­ци­ја­та, а број три е еко­но­ми­ја­та. За жал, без ин­ве­сти­ции во ме­ди­цин­ски­от ка­дар – ле­ка­ри, спе­ци­ја­ли­сти, а, исто та­ка, и за те­ра­пии, се­то тоа чи­ни па­ри, не мо­же да се на­пре­ду­ва. Во ме­ди­ци­на­та, на­у­ка­та е мно­гу важ­на. Уште по­сто­јат кан­це­ри кои не се ле­ку­ва­ат, за жал, и за кои тре­ба да се бо­ри­ме.

Да­ли он­ко­ло­ги­ја­та де­нес е ед­на од нај­важ­ни­те ме­ди­цин­ски гран­ки?

ГЛИ­ГО­РОВ: За жал, да. Во за­пад­ни­те др­жа­ви кан­це­рот е најс­мр­то­нос­на бо­лест и бо­лест број еден од ко­ја се уми­ра. Кан­це­рот им го зе­де при­ма­тот на кар­ди­о­ва­ску­лар­ни­те бо­ле­сти. Ко­ле­ги­те-кар­ди­о­ло­зи, пред сѐ, бла­го­да­реј­ќи на те­ра­пи­и­те, хи­рур­ги­ја­та, стен­то­ви и раз­ни тех­ни­ки, им овоз­мо­жи­ја на па­ци­ен­ти­те да жи­ве­ат по­дол­го. Лу­ѓе­то ста­ре­ат, а ра­кот, во нај­го­ле­ми­от број слу­чаи, е бо­лест на по­во­зрас­ни­те. За­тоа рас­те ин­ци­ден­ци­ја­та, а со тоа рас­те и смрт­но­ста.

Кол­ку е ефи­кас­на цел­на­та би­о­ло­шка те­ра­пи­ја во ле­ку­ва­ње­то на кан­це­рот на дој­ка?

ГЛИ­ГО­РОВ: Под збо­рот „цел­на“ се по­драз­би­ра­ат мно­гу ра­бо­ти. По­го­ле­ми­от дел од те­ра­пи­и­те, ка­ко и ста­ри­те хе­мо­те­ра­пии, се цел­ни те­ра­пии за­тоа што точ­но се зна­е­ше ка­де оди­ме во кле­тки­те и што са­ка­ме да на­пра­ви­ме. Но­ви­те цел­ни те­ра­пии се по­пре­циз­ни за­тоа што по­ра­но би­о­ло­ги­ја­та дош­ла до зак­лу­чок де­ка во ед­на ту­мор­на кле­тка тоа е ре­цеп­то­рот, про­те­и­нот или ен­зи­мот кој е не­оп­хо­ден за да се про­дол­жи актив­но­ста на ту­мор­на­та кле­тка, та­ка што во не­кол­ку ви­до­ви кар­ци­но­ми, ка­ко што се оние на дој­ка, на бе­ли­от дроб, на бу­бре­зи­те, има мно­гу по­до­бри ре­зул­та­ти ако тие се тре­ти­ра­ат со цел­на те­ра­пи­ја. Но, за жал, тие те­ра­пии не дејс­тву­ва­ат кај си­те па­ци­ен­ти. Не­кој има бе­не­фит, не­кој не­ма. Тие што има­ат при­до­би­вки мо­же да има­ат по­долг пер­и­од, а не­кои на по­кра­ток пер­и­од. Тоа е ед­на но­ва ре­во­лу­ци­ја во кон­цеп­ти­ра­ње на те­ра­пи­и­те, од­нос­но на ле­ко­ви­те. Но, ева­лу­а­ци­ја­та по­ка­жа де­ка, освен кај не­кои хе­ма­то­ло­шки бо­ле­сти ка­де што има­ме кон­крет­но го­лем пад на смрт­но­ста, та­кви по­да­то­ци сѐ уште не­ма­ме за кан­це­рот.

За што ќе се раз­го­ва­ра на пр­ви­от за­ед­нич­ки на­у­чен со­ста­нок на АРО­МЕ и на ЕСО?

ГЛИ­ГО­РОВ: Ќе збо­ру­ва­ме за ба­зич­на он­ко­ло­ги­ја и кои се глав­ни­те па­ра­ме­три во би­о­ло­ги­ја­та кои тре­ба да ги зна­е­ме за да оди­ме еден че­кор на­пред кон те­ра­пи­ја­та, ди­јаг­но­за­та и оп­ти­мал­на­та не­га кај па­ци­ен­ти­те.

Гли­го­ров има­ше и пре­да­ва­ње на де­вет­та­та на­ци­о­нал­на кон­фе­рен­ци­ја за рак на дој­ка, ко­ја ја ор­га­ни­зи­ра­ше Здру­же­ни­е­то за бор­ба про­тив ра­кот „Бор­ка – за се­кој нов ден“

Да­ли ра­кот на дој­ка тре­ба да би­де во ка­те­го­ри­ја­та што мо­же да се из­ле­ку­ва­ат во 21 век? Од­нос­но, да­ли во 21 век тре­ба да уми­ра­ат лу­ѓе од рак на дој­ка?

ГЛИ­ГО­РОВ: Се­га мо­же­би ќе ка­жам не­кои ра­бо­ти што се по­про­во­ка­тив­ни. Цел­та на ту­мор­на­та кле­тка е да жи­вее што по­дол­го. Фа­ктич­ки, цел­та на ту­мор­на­та кле­тка е да се адап­ти­ра кон оп­штес­тво­то кое е око­лу неа и кое ѝ овоз­мо­жу­ва да жи­вее по­дол­го. Мо­е­то лич­но мис­ле­ње е де­ка во по­го­ле­ми­от дел од слу­ча­и­те, освен не­кол­ку кои има­ат ге­нет­ска ано­ма­ли­ја или ти­пич­на ано­ма­ли­ја ко­ја го пре­диз­ви­ку­ва ра­кот во по­че­то­кот, ста­ну­ва збор за адап­та­ци­ја што го пра­ви ра­кот еден че­кор на­пред кон ево­лу­ци­ја­та, за жал. Мис­лам де­ка ќе има­ме по­го­лем број па­ци­ен­ти кои ќе би­дат из­ле­че­ни од рак, но мис­лам де­ка во таа би­тка не­ма да би­де­ме по­бед­ни­ци. Си­те ние ќе умре­ме еден ден. Не­кој од нас уми­ра­ат од рак без да зна­ат.

Раз­го­ва­ра­ше: Але­ксан­дра М. Бун­да­лев­ска

Фо­то: Але­сан­дар Ива­нов­ски

(Интервјуто е објавено во 217. број на неделникот „Република“ кој излезе на 28.10.2016)

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.