Нови работни места во сите региони

По­зи­тив­ни­те разд­ви­жу­ва­ња во ма­ке­дон­ска­та еко­но­ми­ја се по­ве­ќе од очиг­лед­ни, а тоа го до­ка­жу­ва­ат и пос­лед­ни­те офи­ци­јал­ни ста­ти­стич­ки по­да­то­ци, спо­ред кои не­вра­бо­те­но­ста во тре­ти­от квар­тал од го­ди­на­ва е пад­на­та на и сто­ри­ско нај­ни­ско ни­во од 25,5 от­сто, до­де­ка пак бру­то-до­маш­ни­от про­из­вод по­рас­нал за 3,5 от­сто. До­бро по­ста­ве­ни­те еко­ном­ски по­ли­ти­ки, актив­ни­те мер­ки за пот­тик­ну­ва­ње на вра­бо­ту­ва­ње­то, ка­ко и сѐ по­го­ле­ми­от број стран­ски ин­ве­сти­то­ри во зем­ја­ва ја кре­ва­ат вра­бо­те­но­ста, но и го кре­ва­ат БДП, што вли­јае врз се­вкуп­на­та еко­ном­ска­та си­ту­а­ци­ја. Од ста­­ти­стич­ки­те по­­да­то­ци мо­же да се ви­ди де­ка во пе­р­и­о­дот од 2006 го­ди­на до­се­га, нај­го­лем пад на не­вра­бо­те­но­ста е ре­ги­стри­ран во 2014 го­ди­на, од це­ли 8.0 про­цент­ни по­е­ни. По­да­то­ци­те по­ка­жу­ва­ат де­ка во из­ми­на­ти­ве де­сет го­ди­ни во Ма­ке­до­ни­ја се отво­ре­ни око­лу 150.000 но­ви ра­бот­ни ме­ста. Гле­да­но по ре­ги­о­ни, за са­мо че­ти­ри го­ди­ни од 2010 до 2014 го­ди­на нај­го­лем пад на не­вра­бо­те­но­ста е ре­ги­стри­ран во Вар­дар­ски­от ре­ги­он од 37.0 на 27.6 про­цен­ти, во Пе­ла­го­ни­ски­от ре­ги­он од 33.6 про­цен­ти во 2010 на 18.7 про­цен­ти во 2014 го­ди­на и Се­ве­ро­и­сточ­ни­от ре­ги­он од 62.8 на 44.0 про­цен­ти. Ова по­ка­жу­ва де­ка тех­но­ло­шко-ин­ду­стри­ски­те раз­вој­ни зо­ни кои се отво­ри­ја низ зем­ја­ва при­до­не­соа за дра­сти­чен пад на не­вра­бо­те­но­ста, дис­пер­зи­ран во по­ве­ќе ре­ги­о­ни, од­нос­но де­ка ра­бот­ни ме­ста се отво­ра­ат и низ дру­ги гра­до­ви во Ма­ке­до­ни­ја, а не са­мо во Скоп­је, ка­ко што бе­ше слу­чај до пред не­кол­ку го­ди­ни. Спо­ред над­леж­ни­те, мер­ки­те за вра­бо­ту­ва­ње до­пр­ва ќе да­ва­ат ре­зул­та­ти.

– Актив­ни­те мер­ки за вра­бо­ту­ва­ње што ги ре­а­ли­зи­ра Аген­ци­ја­та за вра­бо­ту­ва­ње на Ре­пуб­ли­ка Ма­ке­до­ни­ја, во со­ра­бо­тка со Ми­ни­стерс­тво­то за труд и со­ци­јал­на по­ли­ти­ка, а со под­др­шка на Вла­да­та на Ре­пуб­ли­ка Ма­ке­до­ни­ја, има­ат зна­чи­тел­но вли­ја­ние врз на­ма­лу­ва­ње­то на не­вра­бо­те­но­ста, а ова вли­ја­ние осо­бе­но до­а­ѓа до израз кај мла­ди­те не­вра­бо­те­ни ли­ца, не­вра­бо­те­ни ли­ца од раз­ни ран­ли­ви ка­те­го­рии, дол­го­роч­но не­вра­бо­те­ни ли­ца, кај ли­ца­та со по­себ­ни по­тре­би. След­ни че­ко­ри кон зго­ле­му­ва­ње на вра­бо­те­но­ста, освен спро­ве­ду­ва­ње­то на ве­ќе по­стој­ни­те актив­ни мер­ки и про­е­кти за вра­бо­ту­ва­ње во 2016 го­ди­на, би би­ле и ре­а­ли­за­ци­ја­та и евен­ту­ал­на над­град­ба во след­ни­те го­ди­ни на пи­лот-про­гра­ми­те со­др­жа­ни во Опе­ра­тив­ни­от план за актив­ни про­гра­ми и мер­ки за вра­бо­ту­ва­ње и ус­лу­ги на па­за­рот на тру­дот за 2016 го­ди­на, ка­ко „Под­др­шка за бр­зо­ра­стеч­ки­те фир­ми – Га­зе­ли “, „Фи­нан­си­ска под­др­шка за отво­ра­ње на при­ват­ни дет­ски гра­дин­ки“, „Фи­нан­си­ска под­др­шка за отво­ра­ње на при­ват­ни до­мо­ви за ста­ри ли­ца“ и дру­ги – ин­фор­ми­ра­ат од Аген­ци­ја­та за вра­бо­ту­ва­ње на Ре­пуб­ли­ка Ма­ке­до­ни­ја.

Во пер­и­о­дот 2006-2012 го­ди­на се за­бе­ле­жу­ва кон­ти­ну­и­ра­но на­ма­лу­ва­ње на бро­јот на не­вра­бо­те­ни ли­ца еви­ден­ти­ра­ни во Аген­ци­ја­та за вра­бо­ту­ва­ње.

– На­ма­лу­ва­ње­то на не­вра­бо­те­но­ста, од­нос­но па­дот на стап­ка­та на не­вра­бо­те­ност ука­жу­ва на по­зи­тив­ни­те ефе­кти од ре­а­ли­за­ци­ја­та на по­ли­ти­ки­те за вра­бо­ту­ва­ње, на­со­че­ни кон отво­ра­ње но­ви ра­бот­ни ме­ста, по­зи­тив­ни­те ефе­кти кои ги да­ва­ат но­во­кре­и­ра­ни­те ра­бот­ни ме­ста од стра­на на стран­ски­те ин­ве­сти­то­ри, но и кре­и­ра­ни­те ра­бот­ни ме­ста од стра­на на до­маш­ни­те ком­па­нии и зго­ле­ме­на­та со­ра­бо­тка ме­ѓу нив. Се раз­би­ра де­ка Аген­ци­ја­та за вра­бо­ту­ва­ње ка­ко од­го­вор­на ин­сти­ту­ци­ја за имп­ле­мен­та­ци­ја на про­гра­ми­те и на мер­ки­те за вра­бо­ту­ва­ње, де­фи­ни­ра­ни во го­диш­ни­те Опе­ра­тив­ни пла­но­ви за актив­ни про­гра­ми и мер­ки за вра­бо­ту­ва­ње, има зна­чај­на уло­га и го­ле­ма од­го­вор­ност со сво­и­те актив­но­с­ти ус­пеш­но да при­до­не­су­ва во на­ма­лу­ва­ње на не­вра­бо­те­но­ста, од­нос­но пре­зе­ма мер­ки и актив­но­сти кои при­до­не­су­ва­ат да се зго­ле­мат ве­шти­ни­те на ли­ца­та што актив­но ба­ра­ат ра­бо­та, да се зго­ле­ми нив­на­та кон­ку­рент­ност на па­за­рот на труд со што се зго­ле­му­ва и нив­на­та мож­ност за по­бр­зо вра­бо­ту­ва­ње – до­да­ва­ат од АВРМ.

Спо­ред екс­пер­ти­те, вла­ди­ни­те мер­ки за вра­бо­ту­ва­ње што ги ко­ри­сти до­маш­ни­от при­ва­тен се­ктор и вле­зот на но­ви­те стран­ски ин­ве­сти­ции зна­чи­тел­но ја ме­ну­ва­ат сли­ка­та на па­за­рот на труд.

Нив­но­то вли­ја­ние и ди­рект­но и ин­ди­рект­но пре­ку ко­парт­нерс­тво со до­маш­ни фир­ми упа­ту­ва на тоа де­ка го­лем број од не­вра­бо­те­ни­те ве­ќе наш­ле ра­бот­но ме­сто, и не са­мо тоа, се зго­ле­му­ва и кон­ку­рент­но­ста на па­за­рот на тру­дот, не­што што дол­го вре­ме ни не­до­сти­га­ше. Уште еден факт е тоа што тие ја зго­ле­ми­ја мо­бил­но­ста на па­за­рот на тру­дот. Од ед­на ста­на има­ме зна­чи­тел­ни ин­ве­сти­ции во ин­фра­стру­кту­ра­та кои пов­ле­ку­ва­ат зна­чи­те­лен ка­пи­тал и зна­чи­те­лен обем на ра­бот­на си­ла. Од дру­га стра­на има актив­ни по­ли­ти­ки за вра­бо­ту­ва­ње кои се дво­стра­ни – и на стра­на на ра­бо­то­да­ва­чи­те и на стра­на на ра­бот­ни­ци­те. Ра­бо­то­да­ва­чи­те се сти­му­ли­ра­ни да ан­га­жи­ра­ат ра­бот­на си­ла со тоа што тро­шо­ци­те за неа ги по­кри­ва др­жа­ва­та. Во овој слу­чај, во ед­на си­нер­ги­ја на по­ве­ќе мер­ки, ка­ко и на до­маш­ни и на стран­ски ин­ве­сти­ции, и на пот­тик­ну­вач­ки мер­ки и актив­ни по­ли­ти­ки, се вли­јае на не­вра­бо­те­но­ста – сме­та­ат екс­пер­ти­те.

На­ма­лу­ва­ње­то на стап­ка­та на не­вра­бо­те­ност, ве­лат поз­на­ва­чи­те, е ос­но­ва за на­ма­лу­ва­ње на си­ро­ма­шти­ја­та, од­нос­но за по­раст на стан­дар­дот. По­да­то­ци­те по­ка­жу­ва­ат де­ка за ед­на го­ди­на вра­бо­те­ни се 20.000 ли­ца, до­де­ка са­мо во пос­лед­ни­ве се­дум ме­се­ци, пре­ку про­е­ктот „Ма­ке­до­ни­ја вра­бо­ту­ва“, вра­бо­те­ни се 10.100 ли­ца. Спо­ред про­ек­ци­и­те, се оче­ку­ва до кра­јот на 2017 го­ди­на и на по­че­то­кот на 2018 не­вра­бо­те­но­ста да пад­не под 22 про­цен­та.

Пишува: Александрија Стевковска
(Текст објавен во 172. број на неделникот „Република“, 18.12.2015)

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.