Д-р Станков: Ма­жи­те на 45 го­ди­ни раз­мис­лу­ва­ат ка­ко да ја за­др­жат ко­са­та, а не по­се­ту­ва­ат уро­лог

Д-р Оливер Станков

Ак­ци­ја­та „Мо­ем­ври“ е ини­ци­ра­на во Ав­стра­ли­ја во 2003 го­ди­на со цел да го свр­ти вни­ма­ни­е­то кон еден од нај­че­сти­те здрав­стве­ни проб­ле­ми кај ма­жи­те – рак на про­ста­та. Ак­ци­ја­та мно­гу бр­зо ста­на гло­бал­на, а се со­стои во тоа ма­жи­те во но­ем­ври да пу­шта­ат му­ста­ќи. Во ак­ци­ја­та „Мо­ем­ври“, ко­ја го до­би име­то по ав­стра­ли­ски­от сленг за му­ста­ќи „мо“ се вклу­чи­ле по­ве­ќе од еден ми­ли­он ма­жи од це­ли­от свет, а би­ле со­бра­ни по­ве­ќе од 70 ми­ли­о­ни до­ла­ри за истра­жу­ва­ње и за ле­ку­ва­ње на ра­кот на про­ста­та.

Ак­ци­ја­та ја под­др­жу­ва­ат јав­ни лич­но­сти, спор­ти­сти, по­ли­ти­ча­ри, а ле­ка­ри­те апе­ли­ра­ат ма­жи­те да по­се­ту­ва­ат уро­лог и да одат на ре­дов­ни прег­ле­ди.

Во Евро­па и кај нас има дра­стич­но зго­ле­му­ва на бол­ни­те и со кар­ци­ном на те­сти­си и со рак на про­ста­та. Во Ма­ке­до­ни­ја ра­кот на про­ста­та е трет на ли­ста­та на кар­ци­но­ми кај ма­жи­те, а ре­дов­ни­те прег­ле­ди зна­чат и изв­ле­ку­ва­ње на ма­жи­те.

Да­ли кам­па­ња­та „Мо­ем­ври“ ја по­стиг­ну­ва сво­ја­та цел и ја по­диг­ну­ва све­ста кај ма­жи­те по­ве­ќе да се гри­жат за сво­е­то здрав­је?

СТАНКОВ: Би са­кал на­кра­тко да ги за­поз­на­ам чи­та­те­ли­те со кам­па­ња­та „Мо­ем­ври”, а вас да ви се заб­ла­го­да­рам што ја отво­ри­вте за ди­ску­си­ја би­деј­ќи сме­там де­ка на овие про­сто­ри е сѐ уште не­до­вол­но поз­на­та и ја не­ма по­стиг­на­то ба­ра­на­та цел.

„Мо­ем­ври” е кам­па­ња што на ори­ги­на­лен и ху­мо­ри­сти­чен на­чин пре­не­су­ва ед­но­став­на, а во­ед­но мно­гу се­ри­оз­на по­ра­ка до ма­шка­та по­пу­ла­ци­ја во све­тот. Има за цел да ја по­диг­не све­ста на ма­жи­те за нив­но­то здрав­је, сим­бо­лич­но  пре­ку но­се­ње му­ста­ќи во но­ем­ври. Ас­пе­ктот на ху­мор охра­бру­ва сѐ по­ве­ќе ма­жи да се вклу­чат во кам­па­ња­та, да дру­га­ру­ва­ат и ди­ску­ти­ра­ат за фор­ма­та на му­ста­ќи­те, но и за здрав­стве­ни проб­ле­ми спе­ци­фич­ни за нив, кои мо­же да се пре­ве­ни­ра­ат, a со на­вре­ме­на ди­јаг­но­за и трет­ман це­лос­но да се из­ле­ку­ва­ат. По­крај ре­дов­ни­те кон­тро­ли, фон­да­ци­ја­та „Мо­ем­ври” ука­жу­ва да обр­не­ме по­го­ле­мо вни­ма­ние на фа­ми­ли­јар­ни­те ме­ди­цин­ски исто­рии, би­деј­ќи освен здра­ви­от на­чи­на на жи­вот и ге­нет­ски­от фа­ктор игра важ­на уло­га во ети­о­ло­ги­ја­та на овие бо­ле­сти. Се­пак, ви­стин­ски­от им­пактна кам­па­ња­та ле­жи во го­ле­ми­те до­на­ции во цен­три­те за истра­жу­ва­ње на кар­ци­ном на про­ста­та и на те­стис. Мо­рам да приз­на­ам де­ка оваа го­ди­на не­мав му­ста­ќи, за раз­ли­ка од мо­и­те пом­ла­ди ко­ле­ги, а в го­ди­на ве­ту­вам по­а­ктив­но учес­тво.

Ко­га тре­ба, на ко­ја во­зраст да се по­ба­ра со­вет од уро­лог?

СТАНКОВ: Ма­жи­те на 45 го­диш­на-во­зраст раз­мис­лу­ва­ат ка­ко да си ја за­др­жат ко­са­та и да го ос­ла­бат сто­ма­кот, а не им па­ѓа на па­мет да по­се­тат уро­лог. Пре­по­ра­чу­вам се­кој маж да поч­не да по­се­ту­ва уро­лог на 45 го­ди­ни, но и по­ра­но, до­кол­ку има проб­лем со уро­ге­ни­тал­ни­те ор­га­ни. По­го­лем ак­цент овој пат да­дов­ме на здрав­је­то на ма­жи­те, но да по­тсе­там де­ка и же­ни­те се на­ши па­ци­ен­ти и тре­ба да по­ба­ра­ат уро­ло­шки со­вет се­ко­гаш ко­га има­ат проб­ле­ми со ор­га­ни­те на ури­нар­ни­от си­стем. Важ­но е да за­па­ме­ти­те де­ка вие сте нај­до­бар ад­во­кат за ва­ше­то уро­ло­шко здрав­је. Об­вр­ска­та е ва­ша да пра­ви­те ре­дов­ни кон­тро­ли!

Ка­кви се пос­ле­ди­ци­те од не­ре­дов­но оде­ње на прег­лед?

СТАНКОВ:  Мно­гу слич­ни со пос­ле­ди­ци­те од не­ре­до­вен сер­вис на ва­ши­от авто­мо­бил, са­мо што ту­ка се ра­бо­ти за жи­во­тот. Го­лем број бо­ле­сти мо­же да пре­ве­ни­ра­ме, а го­лем дел да из­ле­ку­ва­ме, до­кол­ку би­дат на­вре­ме­но ди­јаг­но­сти­ци­ра­ни. Ске­ни­ра­ње­то за кар­ци­ном на про­ста­та вклу­чу­ва ПСА-тест кај ма­жи од 45 до 75-го­диш­на во­зраст. Овој тест за­ед­но со ди­ги­то­ре­кта­лен прег­лед по по­тре­ба мо­же да де­те­кти­ра кар­ци­ном во ран ста­ди­ум. Се­пак не се пре­по­ра­чу­ва си­стем­ско ске­ни­ра­ње на це­ла по­пу­ла­ци­ја по­ра­ди го­ле­ма­та мож­ност од лаж­но по­зи­тив­ни ре­зул­та­ти би­деј­ќи се по­ка­чу­ва и при дру­ги бе­ниг­ни со­стој­би, ка­ко на при­мер про­ста­тит (вос­па­ле­ние на про­ста­та).

Да­ли по­во­зрас­ни­те па­ци­ен­ти тре­ба ре­дов­но и по­че­сто да до­а­ѓа­ат на прег­ле­ди?

СТАНКОВ: Да. Оваа по­пу­ла­ци­ја тре­ба да има об­вр­ска и ре­дов­но да до­а­ѓа на прег­лед.

Кои бо­ле­сти по­вр­за­ни со ма­шко­то здрав­је се нај­че­сти во Ма­ке­до­ни­ја?

СТАНКОВ: Од уро­ло­шки ас­пект би ги изд­во­ил след­ни­ве нај­че­сти бо­ле­сти по­вр­за­ни со ма­шко­то здрав­је: ин­фек­ции на ури­на­рен тракт, ка­ме­ња во бу­брег и уре­тер, бе­ниг­на хи­перп­ла­зи­ја (зго­ле­му­ва­ње) на про­ста­та, кар­ци­ном на про­ста­та, кар­ци­ном на мо­чен ме­ур, кар­ци­ном на те­стис. Ка­ко што ста­ре­е­ме со­стој­ба­та на про­ста­та­та ќе игра сѐ по­го­ле­ма уло­га во ква­ли­те­тот на жи­вот. Би са­кал да наг­ла­сам не­кол­ку фа­кти за симп­то­ми­те на зго­ле­ме­на про­ста­та, кои, се на­де­вам, ќе би­дат ко­рис­ни за чи­та­те­ли­те. До 65-го­диш­на во­зраст, 50 про­цен­ти од ма­жи­те ќе до­би­јат бе­ниг­но зго­ле­му­ва­ње на про­ста­та­та, а на во­зраст од 90 го­ди­ни ду­ри 90 про­цен­ти. Зго­ле­ме­на про­ста­та не се­ко­гаш пре­диз­ви­ку­ва симп­то­ми. Те­жи­на­та на симп­то­ми­те не се по­вр­за­ни со го­ле­ми­на­та на про­ста­та. Еден од трој­ца ма­жи ќе има симп­то­ми на зго­ле­ме­на про­ста­та во те­кот на жи­во­тот, а еден од де­сет ма­жи ќе има по­тре­ба од опе­ра­ци­ја. Три­е­сет до че­ти­ри­е­сет про­цен­ти од ма­жи­те со симп­то­ми на  зго­ле­ме­на про­ста­та не­ма­ат вло­шу­ва­ње на со­стој­ба­та и мо­же да не­ма­ат по­тре­ба од трет­ман. Бе­ниг­но зго­ле­ме­на­та про­ста­та, обич­но, се тре­ти­ра со ле­ко­ви што го ре­ла­кси­ра­ат му­ску­лот во и око­лу про­ста­та­та или ле­ко­ви што го на­ма­лу­ва­ат жлез­де­но­то тки­во на про­ста­та­та. До­кол­ку не дејс­тву­ва те­ра­пи­ја­та, а симп­то­ми­те се вло­шу­ва­ат, мо­же да би­де ин­ди­ци­ран хи­рур­шки трет­ман.

Кар­ци­но­мот на про­ста­та е нај­чест кар­ци­ном кај по­ста­ри ма­жи во Ма­ке­до­ни­ја, а прет­ста­ву­ва го­лем здрав­ствен проб­лем во Евро­па, осо­бе­но во раз­ви­е­ни­те зем­ји со по­го­лем про­цент на по­ста­ро на­се­ле­ние. Ос­нов­ни фа­кто­ри на ри­зик сево­зраст, ет­нич­ко по­тек­ло и ге­нет­ска пре­дис­по­зи­ци­ја.

Раз­го­ва­ра­ше: Але­ксан­дра М. Бун­да­лев­ска

Фо­то: Александар Ивановски

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.