По­ли­тич­ка­та кул­ту­ра го прет­ста­ву­ва ни­во­то на по­е­ди­не­цот и на пар­ти­ја­та

Магдалена АНДОНОВСКА

Се се­ќа­ва­те на не тол­ку дам­неш­но­то ба­ра­ње на Европ­ска­та уни­ја за по­до­бру­ва­ње на ме­ди­ум­ска­та кул­ту­ра во Ре­пуб­ли­ка Ма­ке­до­ни­ја! Тоа бе­ше нов израз, ус­лов, или изум на Бри­сел, чи­ја­што ад­ми­ни­стра­ци­ја сра­меж­ли­во го со­оп­шти ка­ко уште еден нов ус­лов во ни­за­та кри­те­ри­у­ми за на­ше ин­те­гри­ра­ње во европ­ско­то се­мејс­тво. Во еден мо­мент оваа ко­ва­ни­ца ги за­мис­ли си­те тие што на ка­ков би­ло на­чин имаа до­пир­ни точ­ки со ме­ди­у­ми­те, но­ви­нарс­тво­то, или во­оп­што со ко­му­ни­ко­ло­ги­ја­та и, се­ка­ко, прет­по­ста­ву­вам ја за­мис­ли и Вла­да­та на Ре­пуб­ли­ка Ма­ке­до­ни­ја, ко­ја нај­на­пред тре­ба да го де­ши­фри­ра овој по­им, а ду­ри по­тоа да ба­ра ре­ше­ние за не­го или, ка­ко што ве­лат од Бри­сел, да ба­ра не­го­во по­до­бру­ва­ње. Но, што, всуш­ност, по­драз­би­ра­ше Бри­сел под по­и­мот ме­ди­ум­ска кул­ту­ра, оста­на не­јас­но до ден де­нес би­деј­ќи от­та­му не при­стиг­на ни­ка­кво по­јас­ну­ва­ње, ни­ту, пак, об­јас­ну­ва­ње што тре­ба да се на­пра­ви за таа да се по­до­бри. На оваа бри­сел­ска  „при­каз­на“ се се­тив де­но­ви­ве чи­тај­ќи ги и гле­дај­ќи ги из­ја­ви­те на одре­де­ни по­ли­ти­ча­ри во Ре­пуб­ли­ка Ма­ке­до­ни­ја, кои, ве­ро­јат­но, не­свес­ни за фа­ктот де­ка, пред сѐ, се јав­ни лич­но­сти, со не­ви­де­на лес­но­ти­ја из­го­ва­раа тол­ку те­шки збо­ро­ви за про­тив­ни­кот, што, на­ви­сти­на, прет­ста­ву­ва те­шка „ко­ска“ за гол­та­ње, ду­ри и за нив­ни­те нај­же­сто­ки под­др­жу­ва­чи или со­пар­тиј­ци.

Пар­ла­мен­тар­ни­от дом, ка­ко храм на де­мо­кра­ти­ја­та на се­ко­ја зем­ја, кај нас по­не­ко­гаш на­ви­сти­на ли­чи на ринг во кој про­тив­ни­ци­те се „на­па­ѓа­ат“ со нај­те­шко оруж­је. И тоа во­оп­што не е спор­но, до­кол­ку се ра­бо­ти за де­мо­крат­ска де­ба­та, во ко­ја се­ко­ја од, ус­лов­но ре­че­но, две­те стра­ни се бо­ри да надв­ла­дее со ар­гу­мен­ти и со фа­кти. Впро­чем, де­мо­кра­ти­ја­та тоа не са­мо што го овоз­мо­жу­ва, ту­ку исто­вре­ме­но и го ба­ра за да при­ка­же про­ток на идеи и на раз­мис­лу­ва­ња. Но, проб­ле­мот на­ста­ну­ва ток­му то­гаш ко­га по­ли­ти­ча­ри­те ќе за­бо­ра­ват де­ка збо­ро­ви­те што ги из­го­ва­ра­ат од пра­те­нич­ко­то стол­че до­пи­ра­ат до се­кој гра­ѓа­нин на Ре­пуб­ли­ка Ма­ке­до­ни­ја, или нив­на­та из­ја­ва да­де­на пред ме­ди­у­ми­те се пре­не­су­ва до се­кој гле­дач или слу­ша­тел на те­ле­ви­зи­ја­та или на ра­ди­о­то. Ве­ро­јат­но не се свес­ни де­ка таа нив­на нев­ни­ма­тел­ност ја соз­да­ва не са­мо пер­цеп­ци­ја­та за нив ка­ко лич­но­сти или по­ли­ти­ча­ри, ту­ку ја соз­да­ва и сли­ка­та за тоа што зна­чи ма­ке­дон­ски по­ли­ти­чар, кој е из­бран од стра­на на гра­ѓа­ни­те за да ги бра­ни или ис­пол­ну­ва нив­ни­те пра­ва.

КОМУНИКАЦИЈАТА Е ОСНОВАТА ЗА РАБОТА

Ток­му за­тоа не ре­тко во Со­бра­ни­е­то на Ре­пуб­ли­ка Ма­ке­до­ни­ја мо­же­ме да слуш­не­ме тол­ку на­вред­ли­ви збо­ро­ви, што прет­ста­ву­ва срам да се по­вто­рат, а не, пак, да се за­мис­ли де­ка до­а­ѓа­ат од уста­та на тие што ја кро­јат или са­ка­ат да ја кро­јат ма­ке­дон­ска­та по­ли­ти­ка. Не­кол­ку па­ти сме би­ле све­до­ци и на фи­зич­ка прес­ме­тка ме­ѓу одре­де­ни по­ли­ти­ча­ри, кои во же­сто­ко­ста ре­ши­ле да ја над­ми­нат вер­бал­на­та ко­му­ни­ка­ци­ја и да го акти­ви­ра­ат со­бра­ни­ско­то обез­бе­ду­ва­ње. Тие сли­ки оста­ну­ва­ат вре­жа­ни во гла­ва­та на гра­ѓа­ни­те, кои, пак, од со­сем друг агол соз­да­ва­ат свое мис­ле­ње за нив­но­то од­не­су­ва­ње. Факт е де­ка ни­кој не го оправ­ду­ва од­не­су­ва­ње­то што пре­диз­ви­ку­ва агре­си­ја, но исто­то мо­же да пре­диз­ви­ка ла­ви­на од ре­ак­ции, кои одре­де­на по­ли­тич­ка пар­ти­ја, по­ра­ди од­не­су­ва­ње­то на не­кој неј­зин член, мо­жат да ја спу­штат на са­мо­то дно­то и да ја ка­ра­кте­ри­зи­ра­ат ка­ко по­ли­тич­ки суб­јект, во кој чле­но­ви­те се ра­ди­кал­ни и на­сил­ни. Тоа ќе зна­чи це­лос­но мар­ги­на­ли­зи­ра­ње на по­ли­тич­ка­та пар­ти­ја, осо­бе­но во ус­ло­ви во кои ра­ди­ка­лиз­мот не за­фа­ќа ко­рен, ка­ко во Ре­пуб­ли­ка Ма­ке­до­ни­ја, и неј­зи­но на­та­мош­но ис­чез­ну­ва­ње од по­ли­тич­ка­та сце­на.

За сре­ќа, Ре­пуб­ли­ка Ма­ке­до­ни­ја не­ма чи­сто на­ци­о­на­ли­стич­ки и ра­ди­кал­ни по­ли­тич­ки пар­тии, но во се­ко­ја дру­га мо­жат да се нај­дат одре­де­ни ли­ца што не­свес­но, или, пак, мо­же­би со­се­ма свес­но тол­ку мно­гу го спу­шта­ат ни­во­то на по­ли­тич­ка­та кул­ту­ра, што по­не­ко­гаш се чи­ни ка­ко да се срет­на­ле на па­зар со сво­и­те ко­ле­ги или, пак, на сел­ска чеш­ма. За­бо­ра­ва­ат де­ка се­кој нив­ни збор се ме­ри и пре­ме­ру­ва од јав­но­ста, а ток­му од тоа  ме­ре­ње за­ви­си реј­тин­гот на пар­ти­ја­та и нив­ни­от ли­чен реј­тинг ка­ко по­ли­ти­ча­ри, кои се из­бра­ни од стра­на на гра­ѓа­ни­те. Не е спор­но де­ка пре­диз­бор­на­та ат­мо­сфе­ра ги вже­шту­ва си­те се­ти­ла, осо­бе­но тие на по­ли­ти­ча­ри­те, кои па­ра­лел­но во­дат би­тки на си­те стра­ни. Но, на си­те нив тре­ба да им би­де јас­но де­ка спу­шта­ње­то на по­ли­тич­ка­та кул­ту­ра на са­мо­то дно не го­во­ри са­мо за нив ка­ко за лу­ѓе и по­ли­ти­ча­ри, ту­ку го­во­ри и за зем­ја­та во  ко­ја ра­бо­тат и жи­ве­ат и со чи­е­што од­не­су­ва­ње го гра­дат неј­зи­ни­от имиџ.Ток­му за­тоа мо­ра­ат да поч­нат да вни­ма­ва­ат на сво­е­то од­не­су­ва­ње. А ка­ко да го на­пра­ват тоа? Нај­на­пред тре­ба да раз­бе­рат де­ка се­кој нив­ни збор до­пи­ра до се­кој гра­ѓа­нин би­деј­ќи им се обра­ќа­ат ним, а не на тие со кои во мо­мен­тот има­ат же­сто­ка рас­пра­ви­ја. По­тоа да на­у­чат да ги од­ме­ру­ва­ат збо­ро­ви­те и, се­ка­ко, на крај да раз­бе­рат де­ка по­ли­тич­ки­от про­тив­ник е са­мо по­ли­тич­ки про­тив­ник, а не кр­вен не­при­ја­тел со кој тре­ба да се раз­го­ва­ра ка­ко во вре­ме­то на по­сто­е­ње­то на крв­на­та од­маз­да.

Ед­но­став­но, на­ши­те по­ли­ти­ча­ри тре­ба да на­у­чат де­ка ко­му­ни­ка­ци­ја­та е ос­но­ва­та на нив­ни­от на­чин на ра­бо­та и ток­му на неа тре­ба да по­ла­га­ат најм­но­гу сме­тка би­деј­ќи ток­му од неа ќе за­ви­си и кул­ту­ра­та во ме­ди­у­ми­те пре­ку кои тие нај­че­сто ја пре­не­су­ва­ат по­ра­ка­та или, пак го по­ка­жу­ва­ат сво­е­то (не)до­стој­но од­не­су­ва­ње или го­во­ре­ње.Во ко­му­ни­ко­ло­ги­ја­та ва­жат по­ве­ќе пра­ви­ла, но  ед­но од најг­лав­ни­те е из­на­о­ѓа­ње­то на­чин за вос­по­ста­ву­ва­ње вр­ска за до­бра со­ра­бо­тка, ко­ја тре­ба да по­чи­ва на не­кол­ку те­ме­ли, ме­ѓу кои и кул­ту­ра­та. Во ме­ди­у­ми­те, пак, злат­но­то пра­ви­ло­то гла­си по­чи­ту­ва­ње на пра­во­то на изра­зу­ва­ње, кое е те­мел на сло­бо­да­та и на пра­во­то на из­бор. Овие пра­ви­ла во­оп­што не прет­ста­ву­ва­ат но­ви­на ни­ту за ли­ца­та вра­бо­те­ни во ме­ди­у­ми­те, ни­ту, пак, за тие што се нај­за­сег­на­ти од нив, од­нос­но по­ли­ти­ча­ри­те од вла­ста или од опо­зи­ци­ја­та, се­ед­но. Единс­тве­на­та раз­ли­ка што ја за­бе­ле­жу­ва­ат е приз­ма­та низ ко­ја гле­да­ат на ме­ди­у­ми­те до­де­ка пра­кти­ку­ва­ат власт, или се на­о­ѓа­ат во опо­зи­ци­ја­та. Мно­гу че­сто мо­же­ме да зе­бе­ле­жи­ме ре­ак­ци­ја на одре­де­ни по­ли­ти­ча­ри, кои се не­за­до­вол­ни од нив­но­то пре­ста­ву­ва­ње на ТВ-екра­ни­те, и, се раз­би­ра, за тоа ги об­ви­ну­ва­ат но­ви­на­ри­те. Ва­кво­то од­не­су­ва­ње на одре­де­ни по­ли­ти­ча­ри е плод на не­мо­ќта да се гле­да­ат се­бе­си ка­ко из­го­ва­ра­ат гр­ди збо­ро­ви за сво­јот про­тив­ник и от­та­му се оби­ду­ва­ат да го нај­дат ви­нов­ни­кот на не­кое дру­го ме­сто.

ТИМ ШТО ТРЕБА ДА ИЗГРАДИ УСПЕШЕН ПОЛИТИЧАР

Но, ако по­ли­ти­ча­ри­те не се свес­ни за сво­е­то од­не­су­ва­ње во не­кои мо­мен­ти, зо­што за тоа не во­дат сме­тка ли­ца­та за­дол­же­ни за оваа проб­ле­ма­ти­ка? Се­ко­ја се­ри­оз­на по­ли­тич­ка пар­ти­ја има свој тим за од­но­си со јав­но­ста, кој во­ди сме­тка за мно­гу ра­бо­ти, ме­ѓу кои и за јав­ни­те на­ста­пи не са­мо на сво­јот ли­дер, ту­ку и на дру­ги­те по­ли­ти­ча­ри, кои со сво­ја­та ра­бо­та, из­ја­ви и од­не­су­ва­ње вли­ја­ат на ими­џот на пар­ти­ја­та, а со тоа, се раз­би­ра, на кул­ту­ра­та на по­ли­тич­ки­от ди­ја­лог. Ток­му овој тим тре­ба да им об­јас­ни на по­ли­ти­ча­ри­те де­ка нив­но­то од­не­су­ва­ње е ог­ле­да­ло на со­стој­би­те во пар­ти­ја­та, др­жа­ва­та, но и на нив­на­та лич­на кул­ту­ра, ко­ја се ма­ни­фе­сти­ра во по­до­бру­ва­ње­то или во вло­шу­ва­ње­то на по­ли­тич­ка­та, а со тоа и на ме­ди­ум­ска­та кул­ту­ра.

Евро­пе­и­за­ци­ја­та по­драз­би­ра гра­де­ње кул­ту­ра во си­те сег­мен­ти, вклу­чи­тел­но и од­не­су­ва­ње­то. Тоа е про­цес што ни­ко­гаш не за­вр­шу­ва, ду­ри и во тие др­жа­ви што има­ат ви­со­ко раз­ви­е­на де­мо­кра­ти­ја и одам­на се член­ки на Европ­ска­та уни­ја. Раз­ви­ва­ње­то и по­до­бру­ва­ње­то на кул­ту­ра­та на од­не­су­ва­ње­то на по­ли­ти­ча­ри­те за­ви­си од на­пре­до­кот што ед­на др­жа­ва ќе го на­пра­ви во си­те сег­мен­ти на сво­е­то по­ли­тич­ко и еко­ном­ско оп­сто­ју­ва­ње. Тоа по­драз­би­ра спро­ве­ду­ва­ње ре­фор­ми што се дел од на­пре­до­кот на се­ко­ја др­жа­ва, од­нос­но на се­ко­ја што се оби­ду­ва да би­де во дос­лух со ба­ра­ња­та на но­ви­от век, или, пак со ба­ра­ња­та на гра­ѓа­ни­те што жи­ве­ат во неа. Ре­фор­ми­те не по­сто­јат са­мо за др­жа­ви­те што са­ка­ат да би­дат дел од Европ­ска­та уни­ја. На­про­тив, тие се со­ста­вен дел од се­ко­ја европ­ска вла­ди­на аген­да. Прав­ни­от, по­ли­тич­ки­от и еко­ном­ски­от си­стем го де­фи­ни­ра­ат ка­ра­кте­рот на ед­на др­жа­ва во ко­ја гра­ѓа­ни­нот, и тој од по­ли­тич­ки­от и тој од де­лов­ни­от свет го по­чи­ту­ва во фор­ма на за­кон, но тоа што е осо­бе­но важ­но во од­не­су­ва­ње­то на по­ли­ти­ча­рот е гра­де­ње­то на фор­ма­та низ ко­ја ќе ко­му­ни­ци­ра со јав­но­ста и, се раз­би­ра, со сво­јот про­тив­ник. Пре­ста­ву­ва­ње­то на ни­зок сте­пен на по­ли­тич­ка кул­ту­ра и ди­ја­лог го­во­ри и за сте­пе­нот на раз­вој на др­жа­ва­та во ко­ја таа одре­де­на лич­ност е по­ли­ти­чар.Ко­неч­но, кул­ту­ра­та ја гра­дат си­те гра­ѓа­ни. Ед­на­кво и зем­јо­де­ле­цот и ми­ни­сте­рот, про­фе­со­рот и сту­ден­тот, ле­ка­рот и па­ци­ен­тот, су­ди­ја­та и об­ви­не­ти­от, бан­ка­рот и ба­кал­џи­ја­та, по­пот и греш­ни­кот. Си­те тие ја гра­дат сли­ка­та за др­жа­ва­та.

Пишува:

Магдалена Андоновска

Ставовите искажани во рубриката Колумни се лични ставови на авторите и не се автоматски и ставови на редакцијата на Republika.mk. Редакцијата на Republika.mk се оградува од ставовите во објавените колумни, а одговорноста за изнесеното во нив е исклучиво на авторот.

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.