| четврток, 6 декември 2018 |
English Shqip

Осудениот гинеколог Дамчевски избегал од државата

Мицкоски: Ме боли и ме пече темата за името

Скуридис: Зборот Македонија е извор на зло

Пред да замине од Македонија, Груевски им пишал на Хан, Могерини, Мијатовиќ и Дол

Шпионска дипломатија: Се слушаат и пријателите и соседите

Македонија 14.11.2013 13:53 | Република Online

Прис­лу­шу­ва­ње­то одек­на ка­ко бом­ба и ги на­ру­ши од­но­си­те на до­вер­ба во де­мо­крат­ски­от со­јуз­нич­ки свет. Ве­ќе ни­кој не се чув­ству­ва без­бе­дно во пот­пи­ра­ње­то на „го­ле­ми­от брат“. Во ат­мо­сфе­ра на фил­мо­ви­те за Џејмс Бонд и на Сту­де­на­та вој­на, Гер­ма­ни­ја не ус­пеа да ја за­шти­ти Мер­кел. Ус­пе­ва ли Ма­ке­до­ни­ја да ја за­чу­ва „ин­ти­ма­та“ пред на­ле­тот на стран­ски­те служ­би?

 Spion-Diplomatija-61-740x320-top
Македонија ги пре­зе­ма си­те без­бед­нос­ни мер­ки што се пред­ви­де­ни со За­ко­нот за кла­си­фи­ку­ва­ни ин­фор­ма­ции и За­ко­нот за сле­де­ње на ко­му­ни­ка­ци­и­те. Се сле­дат трен­до­ви­те за за­шти­та на ко­му­ни­ка­ци­и­те, за обез­бе­ду­ва­ње си­гур­нос­ни ли­нии за ко­му­ни­ка­ци­ја на др­жав­ни­от врв. Ме­ѓу­тоа, ни­кој не мо­же да се за­шти­ти сто про­цен­ти.
„Зар е за сом­не­ва­ње де­ка Гер­ма­ни­ја би доз­во­ли­ла да ’на­стра­да‘ мо­бил­ни­от те­ле­фон на Ан­ге­ла Мер­кел“, ве­лат од ма­ке­дон­ско­то МВР.
Иа­ко ни­ед­на тех­ни­ка не е иму­на, нај­без­бед­ни се са­те­лит­ски­те те­ле­фо­ни по­ра­ди нај­ма­ло учес­тво на по­сред­ни­ци. За ма­ке­дон­ски­от др­жа­вен врв по­сто­јат по­себ­ни те­ле­фон­ски ли­нии, од­нос­но без­бед­ни ло­кал­ни си­сте­ми. Но тие не се ко­ри­стат че­сто, до­да­ва­ат поз­на­ва­чи­те. По­ли­ти­ча­ри­те, нај­че­сто, се пот­пи­ра­ат на мо­бил­на­та те­ле­фо­ни­ја, ве­ру­вај­ќи во при­ка­ска­та де­ка си­сте­мот на мо­де­ли­те „блек­бе­ри“ е нај­те­жок за шпи­о­ни­ра­ње. За­тоа, исте­ку­ва­ње­то на ин­фор­ма­ци­и­те при прис­лу­шу­ва­ње не за­ви­си са­мо од тех­ни­ка­та.
Ед­на од пре­по­ра­ки­те е да се вни­ма­ва што се спо­де­лу­ва пре­ку те­ле­фон или дру­г си­стем за еле­ктрон­ска ко­му­ни­ка­ци­ја – „Скајп“, „Вај­бер“, е-по­шта. Дел од по­ли­ти­ча­ри­те, осо­бе­но тие што се во др­жав­ни­от врв и око­лу не­го, има­ат при­стап до кла­си­фи­ку­ва­ни ин­фор­ма­ции. На при­мер, тие што при­сус­тву­ва­ле на офи­ци­јал­на сред­ба по­све­те­на на про­це­сот и Ни­миц, би тре­ба­ло да се воз­др­жу­ва­ат да ги спо­ме­ну­ва­ат де­ло­ви­те што вле­гу­ва­ат во до­ме­нот „кла­си­фи­ку­ва­ни“, па ду­ри пре­ку те­ле­фон да се збо­ру­ва и со друг учес­ник на сред­ба­та.

За да се за­чу­ва „ми­рот“ од стран­ски­те го­ле­ми уши, МВР и Упра­ва­та за без­бед­ност и за кон­тра­ра­зуз­на­ва­ње ги пре­зе­ма­ат про­пи­ша­ни­те мер­ки, нај­че­сто крип­то­за­шти­та, но тоа не га­ран­ти­ра сто­про­цент­на без­бед­ност. Тие се дел и од за­штит­ни­те мер­ки за ко­му­ни­ка­ци­ја­та со ма­ке­дон­ски­те ам­ба­са­ди во странс­тво. За нив по­сто­јат и стан­дар­ди за по­себ­ни без­бед­ни ко­му­ни­ка­ции. При­тоа, во по­го­ле­ми­те дип­ло­мат­ско-кон­зу­лар­ни прет­став­ниш­тва (ДКП) по­сто­јат „глу­ви со­би“, ка­де што е не­воз­мож­но да се прис­лу­шу­ва.

И опре­де­ле­ни про­сто­ри се пре­тво­ра­ат во „глу­ви“. Та­кво ме­сто е, на при­мер, ма­ке­дон­ска­та пре­тсе­да­тел­ска па­ла­та. Про­сто­рот е фи­зич­ки обез­бе­ден од прис­лу­шу­ва­ње, опре­мен е со апа­ра­ти-бло­ка­то­ри на мреж­но по­кри­тие, кои не доз­во­лу­ва­ат про­дор на сиг­нал од над­вор. Во тој про­стор не функ­ци­о­ни­ра­ат мо­бил­ни­те уре­ди.

Дип­ло­мат­ско-ек­сте­ри­то­ри­јал­но по­кри­тие

Ве­ста де­ка во ду­ри 19 европ­ски ме­тро­по­ли аме­ри­кан­ски­те ам­ба­са­ди би­ле ба­за­та на НСА и на ЦИА за прис­лу­шу­ва­ње, ги под­греа те­зи­те де­ка стран­ски­те си­ли во Ма­ке­до­ни­ја прис­лу­шу­ва­ат од та­му. Опре­му­ва­ње­то на ам­ба­са­ди­те со тех­ни­ка за сле­де­ње е про­тив­за­кон­ско, а ам­ба­са­ди­те се об­вр­за­ни да ги по­чи­ту­ва­ат до­маш­ни­те за­ко­ни. До­кол­ку се открие де­ка од ам­ба­са­да­та се прис­лу­шу­ва, се пре­зе­ма­ат со­од­вет­ни мер­ки. Се­пак, по­ра­неш­ни­от грч­ки ви­це­пре­ми­ер Те­о­до­рос Пан­га­лос, по го­ле­ма­та гло­бал­на афе­ра за аме­ри­кан­ски­те „при­ја­тел­ски“ од­не­су­ва­ња, откри де­ка Ва­шин­гтон прис­лу­шу­вал од ам­ба­са­да­та во Ати­на, ко­ја, пак, би­ла цел на грч­ки­те прис­лу­шу­ва­чи. Се­пак, шпи­он­ски­от „фер плеј“ е по­и­на­ков.
– Иа­ко ДКП ужи­ва­ат ек­сте­ри­то­ри­јал­ност, во функ­ци­ја на кон­тра­ра­зуз­на­ва­ње се при­ме­ну­ва­ат ме­то­ди за сле­де­ње „не­при­ја­тел­ска актив­ност“. За да не би­дат де­конс­пи­ри­ра­ни, по­сто­јат по­себ­ни еки­пи за кон­тра­ди­вер­зи­ска за­шти­та, кои на­сто­ју­ва­ат да ги откри­јат ме­то­ди­те на зем­ја­та-до­ма­ќин за да оне­воз­мо­жат откри­ва­ње на дејс­тва­та и на за­да­чи­те – ги об­јас­ну­ва пра­ви­ла­та уни­вер­зи­тет­ски­от про­фе­сор д-р Зла­те Ди­мов­ски.
Стран­ски­те ам­ба­са­ди во Ма­ке­до­ни­ја има­ат по­до­бра за­шти­та откол­ку на­ши­те во странс­тво, пред сè, по­ра­ди фи­нан­си­ски­те мож­но­сти, ве­лат поз­на­ва­чи­те. Но, па­ри­те не га­ран­ти­ра­ат „глу­вост“. До­кол­ку се „пре­ме­рат“ из­ми­на­ти­те 20 го­ди­ни, стран­ски­те дип­ло­ма­ти би­ле по­ве­ќе прис­лу­шу­ва­ни, откол­ку што прис­лу­шу­ва­ле. За таа шпи­он­ска ма­те­ма­ти­ка по­стои фор­му­ла: кол­ку по­ве­ќе др­жа­ва­та-до­ма­ќин е по­при­сут­на на кар­та­та со зо­ни на ин­те­рес на го­ле­ми­те си­ли – пред сè во­е­ни­те ефе­кти­ви, по­ли­тич­ки­те ин­те­ре­си над­вор од гра­ни­ци­те или ка­ра­кте­ри­сти­ки­те на еко­но­ми­ја­та, тол­ку е по­прис­лу­шу­ва­на.
Стран­ски­те раз­уз­на­ва­чи најм­но­гу ги ин­те­ре­си­ра ра­ди­кал­ни­от ис­лам, осо­бе­но по сеп­тем­ври 2001 го­ди­на. И по­крај ре­дов­на­та раз­ме­на на ин­фор­ма­ции со ма­ке­дон­ски­те служ­би, стран­ци­те са­ка­ат са­ми да со­бе­рат ин­фор­ма­ции од те­рен. Во рам­ки на со­ра­бо­тка­та, аме­ри­кан­ска­та НСА на со­јуз­нич­ки­те др­жа­ви, ме­ѓу кои и на Ма­ке­до­ни­ја, им по­да­ри апа­ра­ти за сле­де­ње ко­му­ни­ка­ции про­гра­ми­ра­ни да „пре­срет­нат“ те­ро­ри­стич­ки по­ра­ки. Во ова на­вра­ќа­ње на ми­на­то­то, вре­ди да се спо­ме­не и де­ка во де­ве­де­сет­ти­те го­ди­ни на ми­на­ти­от век, нај­а­ктив­ни во прис­лу­шу­ва­ње­то во Ма­ке­до­ни­ја би­ле срп­ски­те служ­би. За тоа, поз­на­ва­чи­те ве­лат де­ка при крај на бом­бар­ди­ра­ње­то од НА­ТО на Ср­би­ја и па­ле­ње­то на аме­ри­кан­ска­та ам­ба­са­да во Скоп­је, ју­гос­ло­вен­ски ам­ба­са­дор во Ма­ке­до­ни­ја бе­ше Зо­ран Ја­нач­ко­виќ, по­ра­не­шен по­тсе­кре­тар во ју­гос­ло­вен­ско­то ми­ни­стерс­тво за вна­треш­ни ра­бо­ти, кој рас­по­ла­гал со го­ле­ма шпи­он­ско-ко­до­шка мре­жа. Шпи­он­ска­та исто­ри­ја на Ма­ке­до­ни­ја ве­ли де­ка во че­кор би­ле сле­де­ни и стран­ски­те олес­ну­ва­чи по конф­ли­ктот во зем­ја­та во 2001 го­ди­на, ка­ко и си­те дру­ги стран­ски дип­ло­ма­ти, кои по тој по­вод до­а­ѓаа во др­жа­ва­та. Се­ка­ко, под буд­но око би­ла и нај­го­ле­ма­та ам­ба­са­да во Скоп­је.

Се шпи­о­ни­ра и ту­ѓа­та шпи­он­ска тех­ни­ка

Spion-Diplomatija-61-2Пра­кти­ка­та на сле­де­ње­то на ко­му­ни­ка­ци­и­те се сме­та де­ка не е пре­ки­на­та во ре­ги­о­нот. Кол­ку и да се за­си­лу­ва ре­ги­о­нал­на­та со­ра­бо­тка во бор­ба­та про­тив ор­га­ни­зи­ра­ни­от кри­ми­нал и те­ро­риз­мот, во ус­ло­ви на топ­ло-сту­де­ни од­но­си на по­ли­тич­ки­те игри „на нер­ви“, се прет­по­ста­ву­ва де­ка со­се­ди­те ме­ѓу­себ­но си ги сле­дат ко­му­ни­ка­ци­и­те на днев­на ос­но­ва. Ма­ке­до­ни­ја го ко­ри­сти прис­лу­шу­ва­ње­то би­деј­ќи тоа е нај­до­бри­от на­чин за до­би­ва­ње све­жа и упо­треб­ли­ва ин­фор­ма­ци­ја. За­тоа, до­да­ва Ди­мов­ски, се прис­лу­шу­ва­ат стран­ски­те др­жа­ви.
– Во та­ква сло­же­на си­ту­а­ци­ја, ко­га се­кој – збо­ру­ва­ме за др­жав­ни вла­сти – има мож­ност да акти­ви­ра средс­тва за доз­на­ва­ње на ту­ѓи­те „тај­ни“, по­све­жи и упо­треб­ли­ви ин­фор­ма­ции до­би­ва тој што има нај­со­вре­ме­на тех­ни­ка. Во овој дел е тр­ка­та за тех­нич­ко усо­вр­шу­ва­ње, но и за тех­нич­ко „шпи­о­ни­ра­ње“ – доз­на­ва­ње за тех­нич­ки­те до­стиг­ну­ва­ња на дру­ги­те др­жа­ви. Тоа е осо­бе­но важ­но за­ра­ди гра­де­ње на од­но­си­те со со­од­вет­на­та др­жа­ва. Мно­гу е ко­рис­но да се зна­ат пла­но­ви­те, рас­по­ло­же­ни­е­то, актив­но­сти­те, па и проб­ле­ми­те на „не­при­ја­тел­ски­от фа­ктор- др­жа­ва“ – до­да­ва Ди­мов­ски.
Се­пак, глав­на цел на сле­де­ње­то се ор­га­ни­зи­ра­ни­от кри­ми­нал и те­ро­ри­стич­ки ор­га­ни­за­ции што го усо­вр­шу­ва­ат сво­јот си­стем на дејс­тву­ва­ње до со­вр­шенс­тво. Во Ма­ке­до­ни­ја, освен МВР и Ми­ни­стерс­тво­то за од­бра­на, без одо­бре­ние од над­ле­жен суд прис­лу­шу­ва­ат и јав­ни­от об­ви­ни­тел, фи­нан­си­ска­та по­ли­ци­ја и ца­ри­на­та. За да не­ма пре­че­ко­ру­ва­ња на ов­ла­сту­ва­ња­та, вос­по­ста­ве­на е ци­вил­на кон­тро­ла, ко­ја во ре­ал­но­ста те­шко функ­ци­о­ни­ра. Тие се не­транс­па­рент­ни не са­мо во де­лот на нив­но­то опе­ра­тив­но ра­бо­те­ње, што е во­о­би­ча­е­но и во раз­ви­е­ни­те др­жа­ви, ту­ку и во од­нос на фи­нан­си­ски­те средс­тва што ги тро­шат, и во од­нос на опре­ма­та што ја на­ба­ву­ва­ат.
Текстот е преземен од неделникот Република, бр. 62

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.

Поврзани вести

Republika Online
Top