Враќањето на ДДВ може да донесе нов бран невработени

Спо­ред уни­вер­зи­тет­ски­от про­фе­сор То­ме Не­нов­ски, пр­ви­от огра­ни­чу­вач­ки фа­ктор е што ста­ну­ва збор за мер­ка за ли­не­ар­но на­ма­лу­ва­ње, што би зна­че­ло 15 про­цен­ти од ДДВ да до­би­јат си­те гра­ѓа­ни, без ог­лед на тоа кој кол­ку и ка­де ку­пу­вал.

– Си­те вле­гу­ва­ат во тој круг, со ог­лед на тоа што тре­ба да се има пред­вид де­ка по­си­ро­маш­ни­те сло­е­ви на на­се­ле­ни­е­то ку­пу­ва­ат еле­мен­тар­ни на­мир­ни­ци за се­којд­нев­ни жи­вот­ни ег­зи­стен­ци­јал­ни по­тре­би, а по­бо­га­ти­от слој, освен во­о­би­ча­е­ни­те ра­бо­ти, ку­пу­ва и трај­ни по­трош­ни до­бра од ти­пот на ска­пи ста­но­ви, авто­мо­би­ли, те­ле­ви­зо­ри, те­ле­фо­ни, сѐ што има ви­со­ка вред­ност, и со са­мо­то тоа ви­си­на­та на ДДВ на тие про­из­во­ди е по­ви­со­ка. Ако се вра­ќа­ат тие 15 про­цен­ти, тоа би зна­че­ло ви­сок из­нос и таа кла­са би има­ла по­го­лем ќар, по­ве­ќе па­ри ќе се вра­тат кај нив и ин­ди­рект­но ќе се зго­ле­мат со­ци­јал­ни­те раз­ли­ки – ве­ли Не­нов­ски.

Најм­но­гу ќе за­гу­бат ма­ли­от биз­нис, ло­кал­ни ду­ќа­ни и ми­ни-мар­ке­ти. Ште­та ќе тр­пат ма­ли­те суб­је­кти што се фи­ска­ли­зи­ра­ни, а не се об­врз­ни­ци за ДДВ. Зе­ле­ни­те па­за­ри ќе за­гу­бат од про­ме­тот би­деј­ќи на тез­ги­те не се из­да­ва­ат фи­скал­ни сме­тки. Тоа, пра­ктич­но, зна­чи де­ка гра­ѓа­ни­те ќе се ори­ен­ти­ра­ат кон го­ле­ми­те мар­ке­ти за да мо­жат да из­вр­шат по­врат на ДДВ. Во та­ков слу­чај, тр­гов­ци­те-по­е­дин­ци и про­да­ва­чи­те на зе­ле­ни­те па­за­ри ќе про­пад­нат и ќе се со­о­чат со проб­ле­мот на сопс­тве­на­та ег­зи­стен­ци­ја.

Мер­ка­та би до­не­ла проб­ле­ми за це­ла­та еко­но­ми­ја

Об­јас­ну­вај­ќи ги огра­ни­чу­вач­ки­те фа­кто­ри, Не­нов­ски наг­ла­су­ва де­ка до­кол­ку се спро­ве­де мер­ка­та, бу­џе­тот би бил во се­ри­оз­на кри­за, што би зна­че­ло мож­но зго­ле­му­ва­ње на дру­ги да­но­ци или ца­ри­ни или, пак, за­дол­жу­ва­ње на др­жа­ва­та, кое, се­пак, на крај ќе би­де на то­вар на гра­ѓа­ни­те.

– Мер­ка­та, очиг­лед­но, е пред­ло­же­на за да се по­до­бри со­ци­јал­на­та сли­ка на одре­де­на гру­па на на­се­ле­ни­е­то на Р. Ма­ке­до­ни­ја, но це­нам де­ка не е ана­ли­зи­ра­на од си­те по­себ­ни ас­пе­кти, има осо­бе­но огра­ни­чу­вач­ки фа­кто­ри, кои ќе се по­ја­ват при нив­на­та евен­ту­ал­на ре­а­ли­за­ци­ја, а мо­же уште се­га да се сог­ле­да­ат и да­ва­ат не­ка­ква вред­ност на не­ис­пол­ни­тел­ност и на нес­про­вед­ли­вост на мер­ка­та – об­јас­ну­ва Не­нов­ски.

Спо­ред не­го, ад­ми­ни­стра­тив­но и тех­нич­ки мер­ка­та е те­шко ос­твар­ли­ва.

Ана­ли­зи­те по­ка­жу­ва­ат де­ка ва­ква мер­ка ди­рект­но ќе вли­јае на бу­џе­тот. Ќе има од­ле­ва­ње или на­ма­лу­ва­ње на при­ход­на­та стра­на. Да­ноч­ни­от си­стем, кој до­се­га функ­ци­о­ни­ра без проб­ле­ми, ќе би­де под­ло­жен на про­ме­ни, а до­пол­ни­те­лен проб­лем е ка­ко ќе се ком­пен­зи­ра ми­ну­сот во др­жав­на­та ка­са.

Кол­ку се со­би­ра од ДДВ

Вкуп­ни­те при­хо­ди во бу­џе­тот го­ди­на­ва се про­е­кти­ра­ни на 148 ми­ли­јар­ди де­на­ри, од кои да­ноч­ни се 126 ми­ли­јар­ди де­на­ри. Са­мо од ДДВ, др­жа­ва­та тре­ба да нап­ла­ти 45 ми­ли­јар­ди де­на­ри или ме­сеч­но, во про­сек, 3,5 ми­ли­јар­ди де­на­ри.

Ду­ри 60 про­цен­ти од при­хо­ди­те што се со­би­ра­ат по ос­но­ва на ДДВ до­а­ѓа­ат од го­ле­ми­те ком­па­нии (же­ле­зар­ни­ци, фа­бри­ки, руд­ни­ци) и тие не­ма­ат ни­ка­ков кон­такт со гра­ѓа­ни­нот ка­ко кра­ен по­тро­шу­вач, што зна­чи де­ка 60 про­цен­ти од при­хо­ди­те што се со­би­ра­ат по ос­но­ва на ДДВ од по­че­ток се иск­лу­чу­ва­ат од оваа мер­ка.

Де­ве­де­сет про­цен­ти од суб­је­кти­те со кои гра­ѓа­ни­нот е во од­нос на кра­ен по­тро­шу­вач (ко­ло­ни­ја­ли, фри­зер­ски са­ло­ни, ка­фу­ли­ња, сер­ви­си за ми­е­ње авто­мо­би­ли, коз­ме­тич­ки са­ло­ни, тра­фи­ки и дру­га ма­ло­про­даж­ба) не се об­врз­ни­ци по ос­но­ва на ДДВ и за­тоа оваа пред­ло­же­на мер­ка е со­се­ма не­при­мен­ли­ва – ве­лат не­кои од ана­ли­ти­ча­ри­те.

Пар­ти­ски рас­пра­вии

Опо­зи­ци­ска­та СДСМ де­но­ви­ве на прес-кон­фе­рен­ции кон­ти­ну­и­ра­но уве­ру­ва де­ка до­кол­ку на гра­ѓа­ни­те им се вра­тат 15 про­цен­ти од ДДВ ќе се вра­те­ла сред­на­та кла­са во зем­ја­ва. Спо­ред ли­де­рот на пар­ти­ја­та, Зо­ран За­ев, на гра­ѓа­ни­те ќе им би­дат вра­те­ни осум ми­ли­јар­ди де­на­ри го­диш­но, а на се­кое се­мејс­тво што има фи­скал­ни сме­тки ме­ѓу 20.000 и 30.000 де­на­ри го­диш­но. Со оваа мер­ка, сме­та За­ев, гра­ѓа­ни­те би ја има­ле уло­га­та на „да­ноч­ни инс­пе­кто­ри“, со што ќе се из­бег­не кри­е­ње­то да­нок.

Ди­ре­кто­рот на Цен­та­рот за ко­му­ни­ка­ции на ВМРО-ДПМНЕ Или­ја Ди­мов­ски, пак, мер­ка­та ја оце­ни ка­ко по­греш­на и рек­лам­на из­ма­ма на опо­зи­ци­ја­та.

– Пре­тсе­да­те­лот на СДСМ, Зо­ран За­ев и пот­пре­тсе­да­те­лот на СДСМ, Ван­чо Узу­нов, очиг­лед­но, не мо­жат да се до­го­во­рат на што се од­не­су­ва оваа мер­ка. Има­ат ком­би­на­ци­ја во из­ја­ви­те. Зо­ран За­ев ве­ли де­ка се­кој гра­ѓа­нин ќе до­би­вал по­врат на ДДВ во ви­си­на ме­ѓу 20.000 и 30.000 де­на­ри, а Ван­чо Узу­нов ве­ли де­ка не се­кој гра­ѓа­нин, ту­ку се­кое се­мејс­тво ќе до­би­ва по­врат на ДДВ ме­ѓу 20.000 и 30.000 де­на­ри – истак­на Ди­мов­ски.

Не­ма се­ри­оз­на др­жа­ва што вра­ќа ДДВ

– Не­ма се­ри­оз­на др­жа­ва, член­ка на ЕУ, ко­ја има ва­ков ме­ха­ни­зам, ка­де што на гра­ѓа­ни­те им се вра­ќа дел од ДДВ. Ду­ри и зем­ји што ги зго­ле­ми­ја стап­ки­те не во­ве­ду­ва­ат ва­кви мер­ки. Има­ше обид во Тур­ци­ја, ко­ја по шест ме­се­ци и по­ра­зи­тел­ни­те ефе­кти врз еко­но­ми­ја­та, ја уки­на мер­ка­та – из­ја­ви ви­це­пре­ми­е­рот за еко­ном­ски пра­ша­ња, Вла­ди­мир Пе­шев­ски.

Опо­зи­ци­ја­та да кре­и­ра се­ри­оз­ни мер­ки

Опо­зи­ци­ја­та во де­мо­крат­ски­те си­сте­ми се­ко­гаш се тру­ди да би­де по­кре­а­тив­на и по­и­но­ва­тив­на од вла­ста – ко­мен­ти­ра­ат по­ли­тич­ки­те ана­ли­ти­ча­ри. Про­фе­сор­ка­та на Прав­ни­от фа­кул­тет Тат­ја­на Ка­ра­ка­ми­ше­ва ве­ли де­ка пред­ност на опо­зи­ци­ја­та е вре­ме­то што го има на рас­по­ла­га­ње за ана­ли­за на вла­ди­ни­те мер­ки, во по­го­ле­ма­та сло­бо­да и мож­ност за нив­на кри­ти­ка, но и во рас­то­ва­ре­но­ста од при­ти­со­кот на гра­ѓа­ни­те, кој е се­ко­гаш по­си­лен врз вла­ста.

– Во на­ша­та опо­зи­ци­ја е очиг­лед­на без­и­деј­но­ста, не­кре­а­тив­но­ста и, тоа што по­себ­но за­гри­жу­ва, не­ма­ње­то до­во­лен ино­ва­ти­вен ка­па­ци­тет да се из­ле­зе пред гра­ѓа­ни­те со не­што ори­ги­нал­но, со не­што свое, ква­ли­тет­но, по што ќе би­дат пре­поз­нат­ли­ви пред еле­кто­ра­тот. Ме­сто тоа, опо­зи­ци­ја­та на не­кол­ку ме­се­ци пред из­бо­ри из­ле­гу­ва со мер­ка што и на оби­чен еко­ном­ски ла­ик му е не­из­др­жа­на и при­лич­но тен­ка. Ра­зо­ча­ру­вач­ки е фа­ктот де­ка со ва­кви мер­ки са­ка­ат да ја осво­јат вла­ста и да кре­и­ра­ат јав­на по­ли­ти­ка во си­сте­мот – сме­та Ка­ра­ка­ми­ше­ва.

Спо­ред струч­на­та јав­ност, За­ев, очиг­лед­но, под при­ти­сок на јав­но­ста из­ле­зе со пр­ви­от дел од еко­ном­ска­та про­гра­ма и со пред­ла­га­ње мер­ка што е не­о­држ­ли­ва и, очиг­лед­но, на­пра­ве­на без ана­ли­за и про­це­на.Ова, спо­ред нив, ја отво­ра и ди­ле­ма­та да­ли Зо­ран За­ев има ка­па­ци­тет да се со­о­чу­ва со круп­на др­жав­на по­ли­ти­ка, со пре­диз­ви­ци и со се­ри­оз­ни ана­ли­зи и пред­ло­зи. (Б.В.Т.)

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.