Диaдра Бојд: Го са­кам Скоп­је!

Еден ден пред да ја на­пу­шти Ма­ке­до­ни­ја, пи­ев­ме ка­фе со Ди­а­дра Бојд, ко­ор­ди­на­тор­ка­та на аген­ци­и­те на ООН и пр­ва прет­став­нич­ка на УНДП во Ма­ке­до­ни­ја. Се нај­дов­ме во неј­зи­ни­от оми­лен ре­сто­ран „Пе­ли­стер“, на пло­шта­дот „Ма­ке­до­ни­ја“. До­де­ка раз­го­ва­рав­ме ги разг­ле­ду­вав­ме бро­шу­ри­те што ја пре­зен­ти­ра­ат неј­зи­на­та че­ти­ри­го­диш­на ра­бо­та во зем­ја­ва. Со за­до­волс­тво се по­тсе­ту­ва­ше на лу­ѓе­то на кои им по­мог­на­ла. Пи­ца-мај­сто­рот од До­мот за де­ца без ро­ди­те­ли, кој де­нес има сво­ја пи­це­ри­ја во ко­ја ра­бо­тат де­ца од до­мот, за ин­те­рес­ни­от чо­век, кој има свој сер­вис за ми­е­ње авто­мо­би­ли, за мај­сто­рот за те­то­ва­жи… Го разг­ле­ду­вав­ме про­е­ктот за Прес­пан­ско Езе­ро, а спо­ме­ни­те од овој дел од зем­ја­ва ни­ко­гаш не­ма да изб­ле­дат… Ко­га дош­ла во зем­ја­ва зна­е­ла мно­гу мал­ку за ре­ги­о­нот од бли­ски при­ја­те­ли, кои дош­ле во по­ра­неш­на Ју­гос­ла­ви­ја. Жел­ба­та на оваа да­ма од Ир­ска би­ла ед­но­став­на – да доз­нае не­што по­ве­ќе за зем­ји­те од Бал­ка­нот.

Де­нес, по че­ти­ри го­ди­ни, ве­ли де­ка го са­ка и Скоп­је, ги са­ка лу­ѓе­то, го са­ка жи­во­тот ту­ка.

 – Го са­кам Скоп­је. Има ед­на ра­бо­та што ми се до­пад­на уште прв­пат ко­га дој­дов во Скоп­је – ова е ху­ман град. Мо­жам да ше­там, мно­гу е без­бед­но… Мис­лам де­ка е мно­гу убав град и има го­лем ту­ри­стич­ки по­тен­ци­јал. Се­ко­гаш им го пре­по­ра­чу­вам на лу­ѓе­то, осо­бе­но за ви­кенд-па­ту­ва­ње. И си­те што ме пос­лу­ша­ле го за­са­каа Скоп­је – ве­ли таа.

Лу­ѓе­то се бла­го­дар­ни за по­мо­шта што им ја да­ва­ме

Ед­наш по­ми­нав по­крај ед­на ра­бо­тил­ни­ца за те­то­ва­жи и го пре­поз­нав умет­ни­кот би­деј­ќи ја знам не­го­ва­та при­каз­на. Бев­ме дел од ти­мот што му по­мог­на да го поч­не сво­јот биз­нис. Знам де­ка во ма­ли­те зем­ји ка­ко што е мо­ја­та зем­ја Ир­ска, со мал број на на­се­ле­ниe, ги срет­ну­ваш лу­ѓе­то по­втор­но и мис­лам де­ка тоа е ед­на од уба­ви­те ра­бо­ти ту­ка. Ко­га по­ми­нав по­крај не­го си ре­ков: „Го знам овој лик“ – се по­тсе­ту­ва на­ша­та со­го­вор­нич­ка на ус­пеш­ни­те про­е­кти во зем­ја­ва. Ја пра­шав да­ли лу­ѓе­то се бла­го­дар­ни отка­ко ќе до­би­јат по­мош.

– Мис­лам де­ка лу­ѓе­то се во­о­би­ча­е­но бла­го­дар­ни, но ние са­ка­ме да би­дат и кри­тич­ки на­стро­е­ни, да ни ка­жат да­ли тоа што сме го на­пра­ви­ле за нив е до­бро и до­вол­но. Са­ка­ме да со­ра­бо­ту­ва­ат со нас, да ни да­ва­ат пред­ло­зи… Си­те са­ка­ме да до­би­е­ме бла­го­дар­ност, но, се­пак, мис­лам де­ка е мно­гу бит­но и да се по­вр­зе­ме со лу­ѓе­то, да до­би­е­ме по­врат­на ин­фор­ма­ци­ја да­ли ра­бо­та­та што ја вр­ши­ме од­го­ва­ра на по­тре­би­те на лу­ѓе­то.  И ако тоа не е та­ка, би са­ка­ле да слуш­не­ме со цел да ја по­до­бри­ме и да ја на­пра­ви­ме по­е­фе­ктив­на – ве­ли таа.

Друш­твен и при­ја­тел­ски на­стро­ен на­род

До­де­ка го ме­ша­ше сво­е­то ма­ки­ја­то низ нас­ме­вка про­ко­мен­ти­ра: „Ми се до­па­ѓа ка­фе­то тука“…

 Ве­ли де­ка е ви­стин­ска сре­ќа да се има ра­бот­ни про­сто­рии во са­ми­от цен­тар на гра­дот, што да­ва мож­ност да се про­ше­та и да се ви­дат раз­лич­ни ка­фу­ли­ња и ре­сто­ра­ни. Се­ко­гаш е од­лич­но да имаш днев­на се­ден­ка по­крај Вар­дар.

 – Го са­кам „Пе­ли­стер“. Има од­лич­на хра­на и од­лич­но ка­фе. Имам сре­ќа што про­сто­ри­и­те во кои сме сме­сте­ни се во цен­та­рот на гра­дот, па имав мож­ност да про­ше­там низ мно­гу раз­лич­ни ре­сто­ра­ни и ка­фу­ли­ња, но ова ми е оми­ле­но ме­сто… Се­ко­гаш е пол­но и ја одра­зу­ва ма­ке­дон­ска­та друш­тве­ност, лу­ѓе­то по­сто­ја­но ди­ску­ти­ра­ат, збо­ру­ва­ат, се со­би­ра­ат во го­ле­ми гру­пи. Ви­сти­на е ко­га ве­лат де­ка ту­ка си­те се мно­гу при­ја­тел­ски рас­по­ло­же­ни. Са­ка­ат да по­ми­ну­ва­ат вре­ме за­ед­но. Ко­га одам да ку­пу­вам или ко­га имам проб­ле­ми со авто­мо­би­лот, лу­ѓе­то се­ко­гаш са­ка­ат да по­мог­нат.  Осо­бе­но ко­га ќе ви­дат де­ка сум стра­нец, ко­га ќе слуш­нат де­ка збо­ру­вам анг­ли­ски, лу­ѓе­то са­ка­ат да ми по­мог­нат. Мис­лам де­ка тоа е не­што по­себ­но. Са­кам што лу­ѓе­то за ви­кен­ди из­ле­гу­ва­ат од до­ма. Одат на про­ше­тки, пик­ник, ре­сто­ра­ни. Ја са­кам Ма­тка, бев пос­лед­ни­от ви­кенд. Си­те до­а­ѓа­ат пеш, со авто­бус, со ве­ло­си­пед, со авто­мо­бил за да по­ми­нат вре­ме во при­ро­да – со нас­ме­вка на ли­це­то Бојд збо­ру­ва за вре­ме­то по­ми­на­то во зем­ја­ва.

 Таа по­ве­ќе ја са­ка ве­ге­та­ри­јан­ска­та хра­на. Ве­ли лу­ѓе­то че­сто за не­што ве­лат де­ка тоа е стан­дард­но ја­де­ње. Но, таа не се сог­ла­су­ва со нив. Сме­та де­ка ко­га и да на­ра­ча­те ме­зе, тоа во се­кој ре­сто­ран има сво­ја спе­ци­фич­ност, ни­ка­де не е исто.

 – Се­кој ре­сто­ран има по­и­на­ков на­чин на под­го­то­вка на ја­де­ње­то и за ме­не тоа се­ко­гаш е нај­до­бро. На кра­јот на кра­и­шта­та, ни­ко­гаш не знам што ќе до­би­јам. Сѐ за­ви­си од ре­сто­ра­нот. Ко­га ќе ми дој­де не­кој на го­сти и ко­га ќе ни ја пос­лу­жат огром­на­та чи­ни­ја на ма­са, си­те се при­јат­но из­не­на­де­ни што гле­да­ат тол­ку све­жо и ко­ло­рит­но ја­де­ње ка­кво што е ме­зе­то.

 На кра­јот од де­нот, по за­вр­шу­ва­ње на си­те об­вр­ски, знае да пу­шти му­зи­ка и те­ле­ви­зор. Ја са­ка Ес­ма и неј­зи­на­та пес­на и ве­ли де­ка ѝ е дра­го што ток­му таа ја прет­ста­ву­ва Ма­ке­до­ни­ја на го­ди­наш­на­та „Евро­ви­зи­ја“. Са­ка ба­лет, па че­сто оде­ла во Ма­ке­дон­ска­та опе­ра и ба­лет. До­а­ѓа од ме­сто ка­де што не­ма ба­лет­ска ку­ќа, по­ра­ди што сме­та де­ка е при­ви­ле­ги­ја што зем­ја­ва ја имаа оваа ку­ќа на умет­но­ста.

 

Нај­дра­га­та ра­бо­та со ко­ја се гор­дее

Ја пра­шав­ме ко­ја е ра­бо­та­та со ко­ја се гор­дее по пре­сто­јот во зем­ја­ва и по вр­ше­ње­то на сво­ја­та ра­бот­на за­да­ча. Ве­ли  де­ка е те­шко да се изд­вои са­мо ед­но не­што и де­ка се­кој по­стиг­нат ус­пех е тим­ска зас­лу­га.

– Јас ги прет­ста­ву­вам си­те аген­ции на ООН, не са­мо мо­ја­та. Има­ме 140 вра­бо­те­ни, од кои нај­го­лем дел се на­ци­о­на­лен пер­со­нал. Ед­но од до­стиг­ну­ва­ња­та, што се­ко­гаш ис­пол­ну­ва еден ме­на­џер, е ко­га ќе ви­диш де­ка и гра­ѓа­ни­те и нај­ви­со­ки­те прет­став­ни­ци има­ат до­вер­ба во ва­ши­от пер­со­нал. ООН знае да би­де од по­мош, да им из­ле­зе в пре­срет на лу­ѓе­то, да да­де под­др­шка… Во ООН, ос­нов­на цел ни е да им по­мог­не­ме на лу­ѓе­то да ги по­до­брат сво­и­те ка­па­ци­те­ти за да ја вр­шат ра­бо­та­та по­до­бро. Ра­бо­ти­ме ра­мо до ра­мо со вла­да­та, со оп­шти­ни­те, со ака­дем­ски­те ин­сти­ту­ции… За да функ­ци­о­ни­ра тоа, нај­бит­но е да по­сто­јат ме­ѓу­себ­на до­вер­ба и раз­би­ра­ње

Ова е зем­ја со исто­ри­ја

 Ди­а­дра Бојд го са­ка Скоп­је во лет­ни­от пер­и­од. Ја са­ка топ­ли­на­та и фа­ктот што во тој пер­и­од од го­ди­на­та во гра­дот е мир­но и ти­вко. Но, ја са­ка и оваа до­ба од го­ди­на­та, ко­га вре­ме­то е пре­крас­но, а на вр­во­ви­те на пла­ни­ни­те сѐ уште се гле­да снег. Тоа за неа е оду­ше­ву­вач­ки. Скоп­је на де­нот ко­га за­ми­ну­ва е со­се­ма по­и­на­кво од тоа Скоп­је што ја пре­че­ка. Ужи­ва и да па­ту­ва над­вор од гра­дот. Ве­ли, си ја са­ка ра­бо­та­та би­деј­ќи има мож­ност да ви­ди гра­до­ви, кои лу­ѓе­то, мо­же­би, во­о­би­ча­е­но не ги по­се­ту­ва­ат.

 – По­ра­ди мо­ја­та ра­бо­та по­се­ту­вам и по­ма­ли ме­ста, кои се ин­те­рес­ни. Јас раз­го­ва­рам со лу­ѓе­то, раз­го­ва­рам со гра­до­на­чал­ни­ци­те, со служ­би­те… Ми се до­па­ѓа што зем­ја­та има исто­ри­ја, тоа е ед­на од мо­и­те оми­ле­ни ра­бо­ти. Мис­лам де­ка зем­ја­та има ин­те­рес­ни ар­хе­о­ло­шки ме­ста. Ште­та е што по­ве­ќе лу­ѓе не ги по­се­ту­ва­ат. Огром­на при­ви­ле­ги­ја е да се ви­дат овие ар­хе­о­ло­шки ме­ста, кои што се на са­мо не­кол­ку ча­са во­зе­ње – ни рас­ка­жа Бојд  де­се­ти­на ча­са пред да се ка­чи во ави­он и да го на­пу­шти Скоп­је.

Ки­ри­ли­ца­та е нај­го­лем проб­лем во Скоп­је

Приз­на­ва де­ка се со­о­чи­ла и со проб­ле­ми. Низ смеа рас­ка­жу­ва де­ка еден од нај­го­ле­ми­те проб­ле­ми и е ки­ри­лич­но­то пис­мо:

-Нај­те­шки ми беа оби­ди­те да чи­там ки­ри­ли­ца и да го нај­дам па­тот низ гра­дот. Те­шко е да ги про­чи­там на­со­ки­те и пат­ни­те зна­ци за да знам ка­ко да нај­дам про­дав­ни­ца. Ед­наш са­кав да одам на за­бар и не го нај­дов за­ба­рот. Не мо­жев да ја про­чи­там рек­ла­ма­та на из­ло­гот, не пре­поз­нав ка­де е за­ба­рот по­ра­ди што си оти­дов до­ма. Но не­мам ко­го да об­ви­нам за тоа освен са­ма­та се­бе.

Но­стал­ги­ја за Вод­но

Пос­лед­ни­от ден во Скоп­је се ка­чи­ла на Вод­но. Си по­мис­ли­ла де­ка ед­на од пр­ви­те ра­бо­ти што ќе ѝ не­до­сти­га­ат е пог­ле­дот од пла­ни­на­та и про­ше­тки­те низ неа.

-Мо­же­би зву­чи мал­ку глу­па­во, но ќе ми пад­не те­шко што ќе го не­мам Вод­но. Про­ше­тки­те ми се до­па­ѓа­ат по­ра­ди бли­зи­на­та. Мо­жеш тоа да го пра­виш во се­кое вре­ме. Но ќе ми не­до­сти­га­ат и лу­ѓе­то, при­ја­телс­тва­та, лу­ѓе­то со кои ра­бо­там и ги знам. Но, све­тот е мно­гу мал и нај­че­сто ја има­ме таа сре­ќа да се срет­не­ме пак. Раз­дел­ба­та не зна­чи збо­гу­ва­ње за нас – ве­ли Бојд.

Иа­ко сѐ уште не е за­ми­на­та, таа го пла­ни­ра вра­ќа­ње­то во зем­ја­ва. Неј­зи­на­та по­се­та во зем­ја­ва мо­же да би­де и на по­долг пер­и­од. Ве­ли ќе и би­де ин­те­рес­но да ви­ди ка­ко се раз­ви­ва зем­ја­та. Има ин­те­ре­сен  про­ект на УНДП за Прес­пан­ско Езе­ро, а неј­зи­ни­те ко­ле­ги ин­си­сти­ра­ле да се вра­ти за две до три го­ди­ни и да го ви­ди фи­нал­ни­от ре­зул­тат од про­е­ктот што се спро­ве­ду­ва.

Нај­дра­га­та ра­бо­та со ко­ја се гор­дее

Ја пра­шав­ме ко­ја е ра­бо­та­та со ко­ја се гор­дее по пре­сто­јот во зем­ја­ва и по вр­ше­ње­то на сво­ја­та ра­бот­на за­да­ча. Ве­ли  де­ка е те­шко да се изд­вои са­мо ед­но не­што и де­ка се­кој по­стиг­нат ус­пех е тим­ска зас­лу­га.  

– Јас ги прет­ста­ву­вам си­те аген­ции на ООН, не са­мо мо­ја­та. Има­ме 140 вра­бо­те­ни, од кои нај­го­лем дел се на­ци­о­на­лен пер­со­нал. Ед­но од до­стиг­ну­ва­ња­та, што се­ко­гаш ис­пол­ну­ва еден ме­на­џер, е ко­га ќе ви­диш де­ка и гра­ѓа­ни­те и нај­ви­со­ки­те прет­став­ни­ци има­ат до­вер­ба во ва­ши­от пер­со­нал. ООН знае да би­де од по­мош, да им из­ле­зе в пре­срет на лу­ѓе­то, да да­де под­др­шка… Во ООН, ос­нов­на цел ни е да им по­мог­не­ме на лу­ѓе­то да ги по­до­брат сво­и­те ка­па­ци­те­ти за да ја вр­шат ра­бо­та­та по­до­бро. Ра­бо­ти­ме ра­мо до ра­мо со вла­да­та, со оп­шти­ни­те, со ака­дем­ски­те ин­сти­ту­ции… За да функ­ци­о­ни­ра тоа, нај­бит­но е да по­сто­јат ме­ѓу­себ­на до­вер­ба и раз­би­ра­ње

Же­на­та да се вклу­чи во ло­кал­на­та по­ли­ти­ка

Се­ко­гаш ве­лам де­ка има одре­де­на до­за на пре­диз­вик ко­га тво­ја­та ра­бо­та е по­вр­за­на со проб­ле­ми. Ко­га ги не­ма пре­диз­ви­ци­те и проб­ле­ми­те, не­маш ра­бо­та. Па, та­ка, пре­диз­ви­ци­те се дел од мо­ја­та ра­бо­та. Ка­ко аген­ци­ја за раз­вој во ОН има­ме го­лем ин­те­рес за нај­си­ро­маш­ни­те и нај­ран­ли­ви ка­те­го­рии гра­ѓа­ни, ка­ко што е, на при­мер, ром­ско­то на­се­ле­ние. Мис­лам де­ка зем­ја­та има го­ле­ма пред­ност би­деј­ќи го не­ма исто­то ни­во на ди­скри­ми­на­ци­ја кое го има во дру­ги­те зем­ји со ром­ско на­се­ле­ние. Мис­лам де­ка ќе би­де лес­но за зем­ја­та со мал­ку по­ве­ќе на­по­ри да ста­не нај­до­бар при­мер за тоа ка­ко про­гра­ми­те мо­жат да стиг­нат до нај­ран­ли­ви­те, нај­си­ро­маш­ни и нај­иск­лу­че­ни гра­ѓа­ни, ка­кви што се Ро­ми­те во по­го­лем број од слу­ча­и­те – ве­ли Ди­а­дра Бојд за сво­ја­та ра­бо­та.

Таа збо­ру­ва­ше и за вклу­че­но­ста на же­на­та во по­ли­ти­ка­та. Сме­та де­ка ма­ке­дон­ска­та же­на е вклу­че­на во по­ли­тич­ки­те про­це­си, но тре­ба да  си го нај­де сво­е­то ме­сто и на ло­кал­но ни­во.

– Има че­ти­ри гра­до­на­чал­нич­ки што се из­бра­ни на овие из­бо­ри. Тоа е мно­гу мал про­цент. Има од­лич­ни по­да­то­ци за по­ло­ва­та за­ста­пе­ност во дру­ги­те об­ла­сти, а се чи­ни де­ка ова е ед­на од об­ла­сти­те во кои има преч­ки за же­ни­те да би­дат вклу­че­ни во ло­кал­на­та по­ли­ти­ка и во про­це­сот на до­не­су­ва­ње од­лу­ки на ло­кал­но ни­во. Ова е пра­ша­ње за кое тре­ба да се има по­го­ле­ма свест, да се збо­ру­ва мал­ку по­ве­ќе – до­да­ва ко­ор­ди­на­тор­ка­та на ОН.

 

Да­ли зем­ја­та е на до­бар пат?

Мно­гу е важ­но ра­бо­ти­те да се гле­да­ат од по­дол­го­роч­на перс­пе­кти­ва. По­не­ко­гаш се фо­ку­си­ра­ме са­мо на те­ков­ни­те на­ста­ни, но е по­треб­на вре­мен­ска ди­стан­ца за да се утвр­дат са­мо фа­кти­те и по­да­то­ци­те. За нас, ед­на од нај­важ­ни­те мер­ки е ни­во­то на чо­ве­ко­ви­от раз­вој, а не са­мо еко­ном­ски­от по­раст на зем­ја­та. Ме­ѓу­тоа, мо­же да се за­бе­ле­жи прод­ла­бо­чу­ва­ње на не­ед­на­кво­ста. Таа е, мо­же­би, по­те­шко за­бе­леж­ли­ва до­де­ка ше­та­те во гра­дот, но ста­ну­ва очиг­лед­на до­кол­ку оди­те низ зем­ја­та. Тоа го по­твр­ду­ва­ат и фа­кти­те и по­да­то­ци­те: не­ед­на­кво­ста  во зем­ја­та се зго­ле­му­ва и тоа ста­ну­ва мно­гу се­ри­оз­на ра­бо­та. Мис­лам де­ка, мо­же­би, тре­ба да раз­мис­лу­ва­ме за ова мал­ку по­ве­ќе, тоа не е до­бра ра­бо­та што се слу­чу­ва.

Разговараше: Билјана Зафирова
Фото: Игор Ангеловски

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.